I Tekstbeleving: persoonlijke reactie en waardeoordeel Het boek Oesters vind ik een goed leesbaar boek, waar ook net genoeg diepgang in zit om er, na het lezen, nog even bij stil te staan. Het taalgebruik in dit boek is erg goed te begrijpen, ondanks dat er wel eens een Duits zinnetje voorbij komt. Dit is erg prettig omdat het bij een roman als Oesters toch voornamelijk gaat om het verhaal met zijn "gebeurtenis" symbolen, en niet om het filosofisch taalgebruik. Alles wat in het verleden is gebeurt is in de verleden tijd beschreven. Al de stukken waar het heden beschreven wordt zijn in tegenwoordige tijd geschreven. Door dit verschil in tijdsbe-schrijving ontstaat er een duidelijk verschil tussen het zekere verleden, en het onzekere heden (de tegenwoordige tijd is een zeer onrustige schrijfstijl). Het is hierdoor makkelijker voor de lezer om zich in te leven in Olga's situatie, ook kan de lezer op deze manier makkelijk de chronologie van het verleden zien, wat het verhaal boeiender maakt. De personen Olga, en Frank worden in het boek goed beschreven, de rol van Harold, als vervanging van Frank, wordt niet goed uitgewerkt, waardoor soms de noodlottige keuze van Olga niet goed uit de verf komt. Hoewel het boek misschien iets te kort is denk ik dat Oesters zeker 'een geslaagde korte Ro-man' genoemd mag worden. II Tekstbestudering: samenvatting, analyse en interpretatie - VOORWERK:
- complete titelbeschrijving:
Naam auteur: Rascha Peper Titel: Oesters Uitgeverij: Bulkboek Amsterdam Jaar van uitgave/druk: -eerste druk 1991 -bewuste, vierde druk 1995 Aantal bladzijden: 126 Aantal hoofdstukken: XXIII Omslag: ontwerp: Mayleen de Hoog fotgrafie: Carmen Kemmink De omslag toont een gescheurde foto, van twee handen die elkaar vasthouden, die tussen de oesters ligt. Motto: Eeuwigheid, overstaar mij hier die nauwelijks te ademen waag, die in het hart mijn dode draag in de gesloten sarkophaag. IDA GERHARDT ('Het onherroepelijke' uit de bundel De Slechtvalk) - SAMENVATTING: Het boek Oesters gaat over de terugblikken van een vrouw (Olga Kingley) naar de periode dat ze een relatie had met Frank Winter. Olga is getrouwd met Harold Kingley, een persoon waar je niet zo veel over te weten komt. Wel weet je dat Olga, Frank voor Harold heeft verlaten, iets wat niet zo gek lijkt als je weet dat Frank veertig jaar ouder dan Olga is.
Het boek begint eind februari 1984 als Olga een bezoek brengt aan een Psychiater ( Herr Doktor Kroch). Zij brengt het bezoek aan de psychiater niet alleen om van haar de tijdens haar 'gemene' ziekte opgelopen depressies af te komen, haar psychische problemen hebben namelijk ook met haar verleden met Frank te maken. Olga heeft Frank (een handelaar in stillevens) in de zomer van 1969 ontmoet toen ze vanuit Montpellier met hem terug naar Nederland kon rijden. Als Olga na deze bewuste rit twee nachten bij hem blijft slapen gaat ze de tweede nacht met Frank naar bed. In de hierop volgen-de periode wil Olga het voorval vergeten, maar als Frank haar opbelt dat hij in Amsterdam is, kan ze haar verliefdheid niet meer voor haar zelf verbergen. Frank en Olga krijgen een relatie van ongeveer vijf jaar. Als Olga tegen Frank vertelt dat ze een relatie heeft met Harold reageert hij erg geëmotioneerd. Harold verklaart dat hij het niet prettig vind dat Olga ook een relatie heeft met Frank. Olga zet (niet geheel bewust) een punt achter haar relatie met Frank door met Harold in Amerika te gaan wonen. Tijdens haar verblijf in New York komt Frank te overlijden. Bij terugkomst in Nederland gaat ze naar het graf van Frank en langs de Notaris. Frank heeft aan Olga een vanitas na gelaten. Door de dood van Frank, en de confrontatie met de teerheid van het leven door haar ziekte raakt Olga geobsedeerd door de dood. Harold stuurt haar dan om haar psychische problemen naar de psychiater, Herr Kroch. - Analyse en interpretatie:
- Titel en ondertitelverklaring:
De titel zelf 'Oesters' wordt een aantal keer letterlijk genoemd in het boek. De eerste keren worden er de weekdieren mee bedoeld, die er om bekend staan potentie verhogend te zijn. Oesters staan symbool voor de relatie van Olga en Frank. Hij is oud en leeft als een oester (d.w.z. geheel afgezonderd), zij is jong en heeft veel relaties in Amsterdam. Frank was dol op oesters, Olga moet dus ook aan Frank (die inmiddels dood is) denken als ze leest dat de Zeeuw-se oesterteelt bedreigd wordt door een parasiet. Alles is eindig, net als Frank. De oesters staan echter ook symbool voor het zeer langzaam slijtende verdriet. Zie midden in hoofdstuk XXII: 'Sommige verdriet zet zich vast als een oester op een dakpan en zit daar stilletjes maar hardnekkig en laat zich niet wegspoelen.' Met deze zin kan het verdriet om de dood van Frank bedoeld worden, ook is het niet ondenk-baar dat deze zin te maken heeft met de ziekte (waarschijnlijk kanker) van Olga. - Motto:
Het motto is een gedicht van Ida Gerhardt, dat gaat over het oneindige waar de mens als eindigend wezen doorheen beweegt. Frank confronteert Olga met Ida gerhardt, en later (door zijn dood) ook met de eindigheid. Komt erg overeen met het thema, vergankelijkheid. - Genre:
Psychologische liefdesroman - Thema:
Het hoofdthema is melancholie. Olga wordt verteerd door haar herinneringen aan Frank Winter, het verdriet om de keuze die zij heeft moeten maken, om de vergankelijkheid in haar leven. (zie titel verklaring: "Sommige verdriet zet zich vast als een oester op een dakpan en zit daar stilletjes maar hardnekkig en laat zich niet weg spoelen.") Zie ook Motto. - Idee:
Ik denk dat Rascha Peper vooral met haar boek uitdraagt dat het vaak gebeurt dat je een keuze opgedrongen krijgt, waar je zelf niet eens echt iets over mag zeggen en die door de eindigheid nooit meer te herstellen is. - Motieven:
Winter: - Frank Winter
- De winter (seizoen)
- "De aarde draagt het winterzaad." (pag 50)
- "Een winter aan zee" (boek blz 49)
Oesters: - Oesters eten in het restaurant
- Bedreigde oesterteelt (blz 73)
- "Sommige verdriet zet zich vast als een oester aan een dakpan"
Dood: - Opgezette aapje (bij Frank thuis)
- Opgezette dieren in het museum (Blz.. 111)
- Frank overleden (blz 117)
- Kerkhof waar Frank ligt (blz 120)
Trouw blijven: - Kees vraagt Olga ten huwelijk
- Frank vraagt Olga ten huwelijk
- Olga trouwt met Harold
Dieren: - Alle dieren die voorkomen herinneren aan Frank (o.a: Poes, egel, kraaien en buizerd)
- Personages:
Round characters: Olga is 35 jaar oud, getrouwd met Harold Kingsley en woont in Wenen. Daarvoor woonde zij in Amsterdam, New York en Bonn. Heeft letterkunde gestudeerd in Amsterdam. Ze wordt een droomster genoemd en haar karakter vertoont melancholieke trekjes. Ze is in zichzelf gekeerd, depressief en slaapt slecht. Frank Winter is een vitale man van 59 als hij Olga in Montpellier ontmoet. Hij is kunstenaar en heeft schilde-rijen opgehaald in Frankrijk. Als hij terugrijdt naar Nederland biedt hij Olga een lift aan. Ze overnacht in zijn Royale huis in Zeeuws-Vlaanderen, waar Frank leeft als een oester. Harold Kingsley Man van Olga. Is een diplomaat, een carrièremaker die cool maar clever wordt genoemd. Flat characters: Hannah is een vriendin van Olga, die zekerheid en felheid uitstraalt. Kees is een vriend van de ouders van Olga. Plaagt Olga met het feit dat hij zegt dat ze met hem moet trouwen. Is een soort sjofele dorpsgek. Arthur Is een internist. Olga kan goed met deze slordig ogende man praten. Moeder van Olga Is het prototype van de bezorgde moeder, over het kind, maar ook over het oordeel van de buren. Vader van Olga Is ongemerkt een belangrijk persoon in het verhaal, hij wordt met Frank vergeleken. Figuranten: Huishoudster Heeft de pik op Olga. - Tijd:
- Het verhaal loopt van 1969 tot 1984.
- Het verhaal is niet-continu.
- Het boek telt 126 pagina's.
- Er komt geen merkbare tijdverdichting voor, wel bestaat het gedeelte over de relatie met Frank eigenlijk uit een aantal lossen fragmenten.
- Het verleden en het heden worden door elkaar vertelt maar zijn afzonderlijk wel chronolo-gisch.
- Het boek bestaat voor de helft uit Flash-backs dus je zou het boek ook in twee tijden kunnen verdelen.
- Vertelsituatie:
Het verhaal wordt verteld door een personele vertelinstantie, de verteller is dus niet merkbaar aanwezig. De lezer volgt de gebeurtenissen voortdurend door de ogen van één van de persona-ges in het verhaal. Het perspectief ligt overwegend bij Olga, soms bij de verteller. De hoofd-stukken die in het verleden spelen , worden in de verleden tijd verteld, de andere hoofdstukken in de tegenwoordige tijd. - Ruimte:
Er zijn meerdereruimten die een rol spelen in het verhaal: Amsterdam, waar Olga studeert, het huis van Frank Winter in Zeeland, de behandelkamer van de psychiater en het huis in Wenen waar Olga met Harold woont. - Taalgebruik en stijl:
Rascha Peper gebruikt korte zinnen. Voor een deel komt dat omdat er veel dialogen in het verhaal voorkomen. Ze gebruikt weinig moeilijke woorden waardoor het verhaal gemakkelijk te lezen is. Er komen wel stukjes Duits voorbij, maar dit maakt het boek niet echt ingewikkelder. |