Boekverslag : Simon Vestdijk - De Bezige Bij
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1547 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1547 woorden.
De Bezige Bij, Amsterdam (1951)
Titelverklaring:
Philip schrijft een sonnet om de tandarts te betalen die hem zojuist geholpen heeft. Het is een prachtig sonnet waarin Homerische beschrijvingen voorkomen, zoals ´ivoren wachters van het maagdarmkanaal´. Hiermee bedoelt Philip zijn gebit.
De auteur:
Simon Vestdijk wordt op 17 oktober 1898 in Harlingen geboren. Hij slaagt in 1927 zijn artsexamen. Hij debuteert met verzen in De Vrije Bladen, waardoor hij in contact komt met Edgar du Perron en Menno ter Braak. Hij wordt mederedacteur van het tijdschrift Forum. Vestdijks eerst roman, Kind tussen vier vrouwen, door zijn uitgever geweigerd, wordt pas in 1972 gepubliceerd en is de kiemcel waaruit vele romans, novellen en verzen groeien. Vestdijk schrijft ook veel poëzie: ongeveer twintig bundels. Hij is zonder meer één van Nederlands meest productieve schrijvers. Hij ontvangt onder andere de P.C. Hooftprijs in 1950 en de Grote Prijs der Nederlandse Letteren in 1971, die postuum door zijn vrouw in ontvangst is genomen. Vestdijk overlijdt in Utrecht op 23 maart 1971.
Meest recente werk:
Vijf vadem diep (1969);
Het verboden bacchanaal (1969);
Het proces van meester Eckhart (1970);
De persconferentie (1974; onvoltooid).
Literaire stroming:
Moderne Nederlandse literatuur.
Genre:
Psychologische roman.
Samenvatting:
De hoofdpersoon van het verhaal is Philip Corvage, een wees, en hij zit in de zesde klas van het gymnasium. Philip woont bij zijn oom Selhorst, oud-commandant van de brandweer. Philip ruïneert zijn gebit door er noten met schaal mee te kraken en zijn oom weigert de nota’s van de tandarts nog te betalen. De dag voor de nieuwe cursus verliest Philip weer een kies en krijgt kiespijn door teveel chocola te eten. De tandarts vult de kies en Philip betaalt hem met een sonnet over ´ivoren wachters van het maagdarmkanaal´. Als hij thuiskomt is zijn oom, die een beroerte heeft gehad en erg opvliegend is, onredelijk en Philip vlucht naar zijn kamer waar Nel hem troost.
De eerste dag van de nieuwe cursus wordt de nieuwe leraar Nederlands, Frits Schotel de Bie, door zijn verloofde Lida Feltkamp naar school gebracht. Lida is mooi en Frits, die wil promoveren op Jan van Boendale, is idealistisch en zelfingenomen. Tijdens de eerst les die hij aan klas VI A geeft, beledigt hij Philip door te zeggen dat hij zijn afgebrande kerkhof voor zich moet houden. De hele klas wacht op zijn excuses. Lida voelt zich buitengesloten, als ze ´s middags thee drinken, omdat Frits niets over school vertelt.
´s Avonds wil Philip naar Schotel de Bie toe maar hij gaat naar Lida en hij vertelt haar wat er gebeurd is. Hij eist dat Schotel de Bie voor de klas zijn excuses aanbiedt. Als Lida dit aan Frits vertelt, weigert hij en Lida loopt kwaad weg. Ze loopt door de stad met Philip en geeft hem een afscheidskus. Als hij thuiskomt, is zijn oom woedend omdat hij een brief van de tandarts heeft gekregen waarin staat dat het volgende consult gewoon betaald moet worden. Hij noemt Philip een oplichter, waarop Philip hem aanvliegt. Zijn oom krijgt een beroerte en Philip denkt dat hij dood is. Nel geeft Selhorst daarna een klap met een wandelstok op de kop waardoor hij overlijdt. Als hij zijn tante en de dokter heeft gewaarschuwd, gaat hij naar Lida en geeft haar er de schuld van dat hij zijn oom heeft vermoord. Philip stelt haar voor te vluchten, maar zij barst in lachen uit, Philip neemt afscheid en gaat naar Nel. Nel omhelst hem. De man van Nel, die thuiskomt, vertrouwt het niet en voert Philip dronken. Bij een kanaal duwt de chauffeur Philip het water in.
De volgende dag op school hoort Schotel de Bie dat Philip zelfmoord heeft gepleegd en dat hij daarvoor verantwoordelijk wordt gehouden. Hij maakt zijn excuses aan de klas. Frits raakt over zijn toeren, vooral nadat Lida de verloving verbreekt. Schotel de Bie wordt een bultenaar zonder levensvreugde die door de leerlingen niet wordt gewaardeerd en door zijn collega’s niet voor vol wordt aangezien.
Tijd en tijdvolgorde:
Het verhaal speelt zich af op een septemberdag. Het verhaal duurt een etmaal. Het verhaal wordt chronologisch verteld, met enkele flash-backs en vingerwijzingen. De roman is in de verleden tijd geschreven.
Plaats/ruimte:
Er is eenheid van plaats want het hele verhaal speelt zich af in een middelgrote Nederlands stad. Belangrijk zijn ook de grachten en singels omdat Philip ,de waterman, zijn einde in het water vindt.
Karakterbeschrijving en -ontwikkeling:
Philip Corvage:
Philip is 19 jaar oud en wees. Hij wordt opgevoed door zijn oom. Zijn vader was een oplichter, die ook zijn oom heeft bedonderd. Hij is een briljante leerling, die veel Klassieken leest en dichter is. Hij is lang, blond, charmant en aantrekkelijk, al denkt hij zelf dat zijn gebit afstotend werkt. Dat vernielen van zijn gebit is zijn strijd tegen zijn oom. Hij plaatst het hersenvoedsel en daarmee het geestelijke leven boven het aardse van tanden en kiezen. Hij is geliefd en bewonderd op school, vooral omdat hij een groot taalkunstenaar is. Achter zijn grote woordenpracht gaat echter de angst om alleen te zijn schuil. Hij is een rond karakter.
Frits Schotel de Bie:
Frits is een briljante Neerlandicus. Zijn uitstraling van eigendunk is een façade voor zijn ´ruggegraatloosheid´, gesymboliseerd door zijn kromme rug. Hij is een intellectueel, maar op sociaal gebied is hij een kluns. Hij kan geen echte aandacht voor Lida opbrengen. Verder hangt hij nog erg aan zijn moeder. Hij is een rond karakter.
Oom Selhorst:
Oom Selhorst is een verzuurde boerse man, die na zijn beroerte niet veel meer kan doen dan binnenzitten en stiekem een sigaretje roken. Hij hield eerst van Philip maar nu heeft hij een uitgesproken hekel aan hem. Dit komt omdat hij veel van Philips vader in hemzelf herkent. Hij is een vlak karakter.
Lida Feltkamp:
Lida is de verloofde van Schotel de Bie. Ze lijkt op de Egyptische koningin Nefertete. De HBS heeft ze niet afgemaakt wegens ziekte en nu is ze bibliothecaresse. Door een ontmoeting met Philip gooit ze haar leven om en gaat staatsexamen doen om lerares te worden. Ze is een vlak karakter.
Nel:
Nel is de dienstbode van oom Selhorst. Ze heeft medelijden met Philip vanwege zijn botte oom. Ze geeft Selhorst een klap op de kop met een wandelstok. Ze is een beetje verliefd op Philip. Ze is een vlak karakter.
Elly Temminck:
Elly is een klasgenote van Philip. Ze ziet er prachtig uit maar geeft niet echt om Philip. Ze is een vlak karakter.
De drie hierboven genoemde vrouwen kunnen gezien worden als Philips schikgodinnen, die hem aanmoedigen tot daden over te gaan. Ze beslissen over zijn lot.
Piet:
Piet is de man van Nel, die jaloers is op Philip. Hij gooit hem in het kanaal. Hij is een vlak karakter.
Onderlinge relaties:
Frits Schotel de Bie:
Frits is de leraar Nederlands van Philip, die met zijn opmerking over Philips gebit het verhaal in gang zet.
Oom Selhorst:
Selhorst is de oom van Philip. Hij is de broer van Philips moeder en had een hekel aan zijn vader. Hij krijgt een hekel aan Philip omdat hij trekjes van zijn vader krijgt.
Lida Feltkamp:
Lida steunt Philip als deze eist dat Schotel de Bie zijn excuses moet aanbieden. Ze zegt dat Philip de opmerkingen van zijn oom niet zomaar moet slikken. Als gevolg van het gesprek met Philip gooit ze haar hele leven om.
Nel:
Nel is de huishoudster van Selhorst. Ze heeft medelijden met Philip vanwege zijn botte oom. Stiekem is ze ook een beetje verliefd op Philip.
Geloofwaardigheid van het verhaal:
….
Thematiek:
Ivoren wachters gaat over de ondergang van een aankomend kunstenaar: de geestige, welbespraakte dichter en gymnasiast Philip Corvage. Zijn tegenpool is Selhorst, die materieel en acultureel is. Philip kan het bestaan zonder de strijd met die tegenpool niet aan. Ook Schotel de Bie gaat ten onder. De Kunst gaat ten onder aan intellectualisme en platvloerse werkelijkheid. Ook Philips gebit neemt een centrale plaats in. Het is bijvoorbeeld de inzet van de strijd tussen oom en neef. Ook de kleur rood, brand en oplichter maken de roman tot een geheel.
Taalgebruik:
Het boek is in de barokke stijl geschreven, die zo kenmerkend is voor Simon Vestdijk. De dialogen zijn uitstekend en levendig. De aangehaalde citaten die Philip rondstrooit, zijn gewoon meesterlijk. De kleinburgerlijke sfeer komt door het vaak plastische taalgebruik en de fijne ironie goed over.
Vertelsituatie:
Er is sprake van een auctoriale verteller die het verhaal van Philip Corvage vertelt. Er zitten behoorlijk wat dialogen in het verhaal.
Perspectief:
Ik-perspectief.
Verhaalopbouw:
Het verhaal is opgebouwd uit vijf delen, als een klassieke tragedie met Philip als tragische held. Er is sprake van eenheid van tijd: een etmaal; eenheid van plaats: een middelgrote Nederlandse stad; eenheid van handeling: alles hangt samen met de ondergang van Philip. Deel I is de proloog, die de zondagmiddag bestrijkt, en hoofdstuk I-V. Deel II is de verwikkeling, die de maandag overdag bestrijkt, en hoofdstuk VI-XII. Deel III is de confrontatie, die de maandagavond bestrijkt, en hoofdstuk XIII-XVIII. Deel IV is de afwikkeling, die de maandagnacht bestrijkt, en hoofdstuk XIX-XXIII. Deel V is de epiloog, die de Dinsdag en wat volgt bestrijkt, en hoofdstuk XXIV-XXV. Daarnaast is er nog een deel dat de Latijnse en Griekse citaten verklaart. Ivoren Wachters is gestoeld op het Orestes-motief. Clytaemnestra, Orestes moeder, heeft met behulp van haar minnaar Alkibiades vermoord als wraak voor de offerdood van Iphigeneia. Orestes neemt met zijn zuster Elektra wraak en doodt zijn moeder en haar minnaar. Philip is Orestes. Hij respecteert zijn vader, die hij nauwelijks gekend heeft. Clytaemnestra is oom Selhorst, die de rol van Philips moeder heeft overgenomen. Nel helpt Philip bij de ´moedermoord´ en is dus Elektra.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen