Boekverslag : Dirk Ayelt Kooiman - Montyn
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2618 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2618 woorden.
Leesverslag Nederlands.
Titel: Montyn
Auteur: Dirk Ayelt Kooiman
1.- Verwachtingen en eerste reactie:
Ik had Montyn uitgekozen om te gaan lezen omdat het boek me werd aangeraden door mijn beide zussen. Normaal hecht ik niet ontzettend veel waarde aan hun oordeel over een boek, maar ik was toch al van plan om dit boek te lezen en het aanraden gold voor mij meer als een bevestiging dat het een goed boek was. Ik was sowieso van plan om een boek te lezen dat gaat over de oorlog, omdat ik dit vaak goede boeken vind, en toen ik de achterflap van Montyn had gelezen besloot ik dat boek te nemen. Ik verwachtte van tevoren dat het een spannend en mooi boek zou worden. Achteraf gezien had ik gelijk. Het boek beschreef heel nauwkeurig met verschrikkelijk veel details de verschillende oorlogssituaties, van het Oostfront in de Tweede Wereldoorlog tot de napalmbombardementen in Vietnam. Je krijgt hierdoor een heel goed beeld over hoe iemand denkt en handelt in een oorlog, en dat vond ik heel erg mooi aan het boek. Spannend was Montyn ook omdat de hoofdpersoon in het boek verschillende keren aan de dood ontsnapte, en de beschrijving van de oorlog voor een hele spannende leeservaring zorgt. Het boek voldeed dus aan mijn verwachtingen, het overtrof zelfs mijn verwachtingen omdat ik van tevoren nooit had gedacht dat de schrijver een zo nauwkeurig en kloppend beeld van de oorlog had kunnen schetsen.
2.- Beknopte samenvatting en analyse:
Samenvatting Montyn:
Jan Montyn wordt in 1924 geboren in Oudewater. Hij wordt daar opgevoed in een streng Calvinistisch gezin. Hiertegen begint hij te rebelleren. Jan is vaak bij de Jeugdstorm te vinden, waar hij kan ontsnappen aan het saaie leven van thuis. In Oostenrijk raakt hij met Hein bevriend in een weersportkamp. Hij maakt kennis met de oorlog; het leven is zwaar in het kamp, maar het is beter als in Oudewater. Eenmaal uit het kamp wordt hij opgeroepen voor de arbeidsdienst, om niet te hoeven werken in de fabrieken kiezen hij en Hein voor de Kriegsmarine.
Zijn boot wordt getorpedeerd, maar Hein en hij overleven de aanslag. Nu worden ze omgeschoold tot frontsoldaat, omdat de marine niet genoeg schepen voorradig heeft. Hij komt met Hein terecht in de loopgraven aan het Oostfront, waar het verschrikkelijk is. Hein wordt neergeschoten en sneuvelt, Jan wordt getroffen door een granaat, maar overleeft het nipt en wordt op transport gezet. De boot waarop hij zit, wordt ook weer getorpedeerd. Een arts redt hem. Na een verblijf in een gewoon ziekenhuis mag hij weer naar huis. Hij bemerkt daar weer de ‘kleinburgerlijke’ sfeer, die hem zo benauwt.
Hij gaat weer terug naar het oorlogsleven en wordt langs een rivier gestationeerd. Dit front stort in, de Duitse heerschappij valt en Jan wordt met vele anderen in een kamp voor krijgsgevangenen geplaatst. Hier maakt hij voor het eerst kennis met de gruwelijke daden van de Duitsers waar hij niks van af wist, hij voelt zich verraden. Hij ontsnapt samen met een ander uit het kamp en vertrekt naar Frankrijk waar hij in dienst gaat in het vreemdelingenlegioen. Dit bevalt hem niet en hij ontsnapt. Hij krijgt schuldgevoelens en geeft zich toch aan. Nadat hij zijn straf heeft uitgezeten, besluit hij beroepsmilitair te worden. Hij wordt benoemd tot sergeant en krijgt ook een aanbieding om een museum met antieke legervoorwerpen op te zetten. Hij was altijd al een heel artistiek omdat hij altijd tekende en veel van kunst afwist. Hij besluit om het aanbod niet af te slaan.
Maar zijn geweten laat hem niet los. Zijn slechte geweten knaagt aan hem omdat hij aan de kant van de Duitsers heeft gevochten. Hij krijgt last van angstdromen, woedeaanvallen en psychoses. Hij raakt verslaafd aan de alcohol en overtreed de wet dagelijks. Dan doet een rekruut er aangifte van dat Jan bij hem in bed is gaan liggen. Hij wordt opgepakt, veroordeeld, en krijgt een status-5, wat inhoud dat hij volledig ontoerekeningsvatbaar verklaard wordt en voor militaire dienst wordt afgekeurd. Hij doet een zelfmoordpoging en wordt in een inrichting geplaatst. Hier leert hij heel zijn levensverhaal op papier te zetten waardoor hij langzaam van zijn angstdromen afgeholpen wordt.
Nadat hij uit de inrichting is ontslagen, richt hij zich weer op de kunst en organiseert hij kindertransporten uit Azië naar Europa. Zo komt hij ook in de Vietnam-oorlog terecht, waar hij ook kindertransporten organiseert. Hij wordt door de wrede Vietnamese politie opgepakt, maar wordt wonder boven wonder niet geëxecuteerd. Als hij ontsnapt uit deze oorlog besluit hij om nooit meer een oorlog op te zoeken, hij stopt ook met kindertransporten. Maar dan ontmoet hij een vrouw waarmee hij trouwt en een dochter krijgt. Samen beginnen ze weer met het transporteren van kinderen om ze weg te halen uit de oorlogsgebieden zodat ze een beter leven krijgen, net als hij zijn dochter wil geven.
Personages:
Jan Montyn: Hoofdpersoon. Beeldend kunstenaar en beroepsmilitair. Opgegroeid in Oudewater in een streng Calvinistisch gezin. Wil weg omdat hij dat milieu als beklemmend ervaart en hij wil meer spanning in zijn leven, gaat dus het Duits leger in. Weet niet wat voor verschrikkelijke dingen Duitsland allemaal doet. Doet erg veel militaire kennis op in de oorlogen en wordt benoemd tot sergeant
Door de oorlogen verandert Jan en gaat hij een dubbelleven leiden. Aan de ene kant is hij oprichter van een museum en een gewaardeerde sergeant, maar aan de andere kant is hij een krankzinnige alcoholist en overtreedt hij dagelijks de wet. Hij leeft op het randje van de afgrond. Hij probeert zelfmoord te plegen, maar dat mislukt. In het gekkenhuis hervindt hij zichzelf, maar hij is nog steeds niet helemaal psychisch in orde. De verschrikkelijke ervaringen uit de oorlog verandert een mens. Maar door de kindertransporten en de komst van zijn dochter in zijn leven komt hij weer in balans en kan hij proberen een normaal leven te gaan leiden.
Zijn ouders: Heel streng calvinistisch. Gaven hem geen vrijheid.
Pim, Piet en Chiel: Vrienden uit zijn jeugd in Oudewater.
Hein: Zijn beste maat uit dienst. Trekken altijd met elkaar op, maar hij sterft aan het Oostfront.
Carstens: Zijn “baas” aan het Oostfront. Hielp hem altijd, goede man.
Yoshika: Japanse vrouw waarmee hij trouwt in Korea. Helpt hem met zijn revalidatie als hij verlamd is geraakt.
Hi-en: Zijn uiteindelijke vrouw.
Carolynne: Zijn dochter.
Perspectief:
Het boek is geschreven vanuit het ik-perspectief.
Ruimte:
Het eerste deel van het boek speelt zich af in Jan zijn geboortedorp; Oudewater. Daarna speelt het boek zich af in verschillende plaatsen waar hij komt in zijn diensttijd: Duitsland; Dresden, Manheim, Frankfurt, het Oostfront; Koerland, Nederland. Het gedeelte na de Tweede Wereldoorlog speelt zich ook op heel veel plaatsen af: Amsterdam, Korea, de Provence, Vietnam, India, Turkije. De belangrijkste plaatsen in deze periode zijn Amsterdam, waar hij zijn kunstenaarsleven weer oppakt, en Vietnam, waar hij de kindertransporten begeleid.
Stijl:
Ik vind dat de schrijver een erg mooie schrijfstijl gebruikt. Hij maakt uitvoerig gebruik van ruimtebeschrijvingen, wat een goede sfeer creëert en waardoor je je goed kan inleven. Hij beschrijft ontzettend veel kloppende details over de oorlog: de verschillende wapens, de manier van opleiding, de taken als frontsoldaat, de oorlogssituatie, dit zorgt voor een heel compleet beeld en een goede inleving. Hij gebruikt goed taalgebruik, afwisselend en niet al te moeilijk. Mooie zinnen, soms bestaand uit één of enkele woorden, anders weer een paar regels lang. Dirk Ayelt Kooiman gebruikte in dit boek een schrijfstijl die me heel erg boeide en die absoluut niet saai werd.
Thema:
Montyn is een boek dat handelt over de onrust die iemand in zijn jeugd heeft en die na vele jaren toch naar de rust van een regelmatig bestaan verlangt. Ook wordt duidelijk wat een oorlog met iemand kan doen. Jan ziet het gevaar als tegenstelling tot het kleinburgerlijke van zijn vroegere bestaan en vecht juist daarom in de oorlog, bijvoorbeeld in Korea en Vietnam mee. Mede door zijn rusteloosheid en zijn ervaringen in de oorlogen krijgt hij identiteitsproblemen en gaat een dubbelleven leiden. Ook is Montyn een boek over de drang om te overleven (Jan is heel wat keren bijna omgekomen) en het geluk dat een belangrijke rol in zijn leven speelt.
Tijd:
Het boek is verdeeld in zes hoofdstukken met elk tussenhoofdstukken. In hoofdstuk twee begint het boek eigenlijk pas. Dat hoofdstuk beschrijft zijn jeugd in Oudewater, het is een belangrijk hoofdstuk en wordt erg nauwkeurig beschreven. De opvolgende hoofdstukken zijn heel belangrijk voor het verhaal. Ze vertellen Jan zijn leven in de weersportkampen met Hein, het leven bij de Kriegsmarine, het leven aan het Oostfront, het leven in de krijgsgevangenenkampen, het leven bij het vreemdelingenlegioen. Deze hoofdstukken zijn de belangrijkste hoofdstukken van het boek en worden het uitvoerigst beschreven. Ze geven een hele goede kijk op de oorlogssituatie en de gevoelens en ervaringen die Jan Montyn opdoet. Ze zijn ook van groot belang op het verdere verloop van het boek. In de laatste twee hoofdstukken wordt het leven beschreven na de tweede wereldoorlog; Korea, het gekkenhuis, de kindertransporten, de Vietnam-oorlog. Ook dit is belangrijk voor het boek. Je ervaart het proces van het “gek worden” door de angstdromen en de redenen waarom Jan in het gekkenhuis beland. Je komt erachter wat Jan ertoe dreef om de kindertransporten te gaan begeleiden en waarom hij na de tweede wereldoorlog weer terug wilde naar de oorlog in Azië.
Alle hoofdstukken waren dus erg belangrijk voor het boek, maar zoals ik al zij was de tweede wereldoorlog de belangrijkste periode, die ook het uitvoerigst beschreven werd. Dit is ook de periode van het boek dat het meeste indruk op me heeft gemaakt.
Titelverklaring:
De titel is tevens de achternaam van de hoofdpersoon, Jan Montyn, waar dit boek over gaat.
3:-Verwerkingsopdracht:
De vraag is of Montyn in de hemel terecht zou komen, dat is natuurlijk een hele moeilijke vraag om te kunnen beantwoorden, want ja, wie weet er nou wat er voor nodig is om in de hemel terecht te kunnen komen? Ik ga hierbij maar gewoon uit van “goed leven.” Dat betekent dus dat ik de normen en waarden die in de hedendaagse maatschappij gelden. En ik zal er niet aan kunnen ontkomen om ook mijn eigen mening over wat een goed leven is erin te verwerken, want je hebt natuurlijk je eigen beeld van een goed leven, en dat laat je, ook al wil je dat niet, onbewust toch zwaarder tellen dan het algemeen geldende beeld.
Waarschijnlijk zal Montyn wel in de hemel worden toegelaten, want God vind het niet erg dat je fouten maakt in je leven, zelfs al gaat het om echte halsmisdaden. Belangrijker is het dat je tot inkeer komt en dat je uiteindelijk beseft dat je verkeerd bezig bent geweest. Verder moet je er rekening mee houden dat God behoorlijk vergevingsgezind kan zijn. Montyn heeft natuurlijk wel voor Nazi-Duitsland gevochten en dat is onder geen enkel geding goed te praten, maar aan de andere kant wist Montyn niet wat de Duitsers eigenlijk allemaal voor gruwelijkheden tegen de mensheid zijn begaan. En je kan niet veroordeeld worden om iets wat je niet wist.
Wat ook heel belangrijk is in de christelijke wereld is dat hij spijt heeft betuigd, en dat is God ook heel wat waard. Want met spijt betuigen doe je eigenlijk iets wat een van de moeilijkste dingen is voor een mens: je ongelijk toegeven. Ik ken maar heel weinig mensen die het kunnen toegeven dat ze ongelijk hadden, ikzelf ben er ook niet goed in. Tot slot heeft Montyn ook een heel aantal goede dingen voor de mensheid gedaan; hij had heel veel over voor zijn dochter, heeft heel veel Vietnamese kinderen een zeer ongelukkige jeugd bespaard en ook met de kunst heeft hij veel mensen bewust gemaakt van de gruwelen van oorlogen. Volgens mij kon Petrus Montyn wel verwelkomen in het hemelrijk.
4:-Eindoordeel en evaluatie:
Ik vond Montyn een heel erg goed boek. Dit boek vond ik zo goed omdat de situaties zo goed beschreven werden. Je kreeg door middel van de nauwkeurige ruimtebeschrijvingen en gegeven details een heel gedetailleerd beeld over de situaties waarin de hoofdpersoon verkeerde. Het was ook heel realistisch; de gevoelens en handelingen van de personen kwamen overeen met hoe “echte” mensen in deze situaties zouden hebben gehandeld. Het boek was ook heel realistisch omdat veel zaken gewoon waren gebaseerd op feiten uit de oorlogen, zoals de weersportkampen, het Oostfront, de jodenvervolging, de napalmbombardementen. Ik lees graag boeken over de oorlog en wist er dus best al wat van af, maar ik vind dat in dit boek het best kloppende beeld van een oorlog wordt geschetst dat ik ooit heb gelezen. De gevoelens van Jan Montyn werden uitvoerig beschreven waardoor ik me heel goed met hem kon identificeren. Ik begreep zijn angstdromen omdat ik door de nauwkeurige beschrijvingen ook de verschrikkelijke situatie van de oorlog had ervaren. Ik wist dat het leven in de loopgraven in de tweede wereldoorlog slecht was, maar pas nadat ik Montyn had gelezen kon ik me hier een goed beeld van schetsen.
De opbouw van het boek was goed. Het speelde zich merendeel af in chronologische volgorde maar er werd ook veel gebruik gemaakt van flashbacks. Ondanks dit was het verhaal goed te begrijpen, gewoon omdat elke keer als er een flashback kwam, het goed werd aangegeven. Ik vond dat het boek ook wel een goed einde heeft, het is een deels open einde omdat je niet echt weet hoe het verdere leven van Jan Montyn zal gaan, hij zou kunnen sterven bij een volgend kindertransport. Maar je weet wel dat hij voor zijn dochter wil zorgen en toch probeert om verder te gaan met de kindertransporten.
Het taalgebruik was goed, door middel van niet al te moeilijk taalgebruik wist hij toch een goed beeld te scheppen. Een stukje zinnen wat steeds terug kwam in het boek vond ik heel mooi, omdat het duidelijk de wanhopige oorlogssituatie beschrijft. Dat stukje zinnen is:
---- De eerste inslag zal je maatstaf zijn. Iedere volgende zul je er aan afmeten. Dichterbij of verder weg. Behalve de laatste. Want die zul je niet meer horen. ---
De schrijver maakte niet alleen gebruik van lange zinnen. Hij wist ook door middel van zinnen bestaand uit één of enkele woorden een situatie goed te schetsen, zoals het volgende stukje dat me erg aansprak:
--- Twee uur op, vier uur af. Dag en nacht. Etmaal na etmaal. Modder. Duisternis. Mist. Rottenis en lijklucht. Storingsvuur. Trommelvuur. Spervuur. Twee uur op, vier uur af. Wachten. Het wordt donker. Het wordt dag. En verder niets. ---
Door het taalgebruik kon de schrijver dus een heel goed beeld schetsen van de beschreven situaties in het boek.
Ik vond Montyn dus een ontzettend goed, spannend en realistisch oorlogsboek. Een echte aanrader!
Ik heb best genoten van het boek. Met het maken van het boekverslag heb ik ook niet veel problemen gehad. Wel heb ik af en toe wat moeten vragen en opzoeken omdat we nu een andere aanpak hebben als in de vorige jaren. De verwerkingsopdracht vond ik ook niet echt moeilijk om te doen.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen