Boekverslag : Thea Beckman - Vrijgevochten
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1954 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1954 woorden.
Bibliografie
Jaar van Uitgave: 1998
Aantal blz: 234
Samenvatting
(vrij uitgebreid vanwege de vele belangrijke aspecten)
Op 1 januari 1705 wordt Jasper Lievenszoon de Bonte te Zierikzee geboren, een heuglijke en trieste dag; zijn moeder sterft namelijk bij zijn geboorte. Jasper's vader is niet in staat om goed voor hem te zorgen en vraagt een gezin in de buurt om hem op te voeden. Het grote gezin, bestaande uit moeder Deesje, vader en koperslager Simon en 4 zusjes; Hanneke, Wiebe, Catrina en Hester.
Jasper's leventje verloopt rustig en hij groeit op als een gezellig manneke. Op zijn zevende leert hij Pieter en Jacob van Ham kennen. Omdat hun vader schipper is maakt Jasper via verhalen kennis met de wereld van de zee. Vanaf die tijd droomt hij over het leven op zee en het matrooswerk. Helaas voor Jasper heeft zijn biologische vader andere, goedbedoelde, plannen met hem. Hij haalt Jasper op en begint met het opleiden van zijn zoon tot timmerman. Het talent voor timmerman zit bij de familie in het bloed en ook Jasper heeft er gevoel voor. Al zijn tijd gaat op in het werken met hout, maar zijn gedachten zijn nog steeds op zee.
Jasper is een geluksvogel; zijn droom heeft een kans van uitkomen als in Amsterdam en omgeving de pest uitbreekt. In Zierikzee blijft men van deze ramp bespaard en die plaats wordt zeer populair vanwege zijn pestvrije haven. De gezonde jongens zijn ook zeldzaam en zo kan Jasper zijn droom makkelijk verwezenlijken als ze hem vragen als koksmaatje op het schip de Anne Maria, het eigendom van kapitein Hemelrijk.
Met de havenstad Cadiz (in Spanje) in het vooruitzicht als eindpunt, gaat het schip vol goede moed de zee op. Maar een ramp gebeurd; na een korte tussenstop in Lissabon wordt het schip gekaapt door Barbarijse zeerovers. De Tunesiërs plunderen het gehele schip en nemen de bemanning onder onmenselijke omstandigheden gevangen.
In Tunesië aan land gebracht wordt de bemanning naar een slavenverblijf gebracht en zo definitief van hun vrijheid berooft. Ze worden geacht onder erbarmelijke omstandigheden; een gebouw zonder ramen en één deur, verdeeld in een paar nissen; te (over)leven
De gehele scheepsbemanning, Jasper dus ook, werd gekleed in oude vodden en voorzien van een slavenband om hun enkel. Het lot van de bemanning is onbekend en onzeker. Jasper krijgt, voornamelijk door zijn naïviteit, wat los over hun mogelijk bestemming van 2 Groningers. En het ziet er alles behalve rooskleurig uit voor Jasper!
De ochtend daarna krijgt de (ex-) bemanning meteen hun meest mentaal aanslaande taak opgedragen; ze moeten hun Anne Maria afbreken. Maar hoe groot het schip ook is, ook die is een keer weggebroken. Wat nu? De bemanning wordt gesplitst; er worden vijf mannen uitgekozen die in de steengroeven moeten gaan werken of galeislaaf worden. (De laatstgenoemden moeten roeien op een kapersschip.)
De rest ondergaat een grote vernedering; ze belanden op de markt en worden verkocht. Nu pas dringt de ernst van dit alles door tot Jasper. Nu pas beseft hij hoezeer hij een voorwerp is geworden en geen eigen wil meer heeft, nou ja, kán hebben.
Jasper wordt gekocht door een Janitsaar, waar hij het, wat later blijkt, nog niet zo slecht bij heeft getroffen. Thuis bij de Janitsaar, die de naam Bohomil draagt, mag Jasper even tot zichzelf komen. Maar als snel worden er weer werk opgedragen; koken, bedienen, schoonmaken, wassen, wapens onderhouden enz. Ondanks de goedwil van Bohomil krijgt Jasper heimwee, waar hij erg onder lijdt. Bohomil helpt hem er zelfs doorheen, waardoor Jasper toch een bepaalde band met hem krijgt. Een paar maanden later, wanneer Jasper er net een beetje bovenop is, beslist Bohomil dat hij Jasper gaat verkopen. Dit vanwege Bohomils vertrek om oorlog te gaan voeren tegen De Berbers in Bergland. Na een smeekbede van Jasper om mee te mogen geeft Bohomil toe, maar hij waarschuwt Jasper voor de gevaren…!
De toch begint met een enorm eind door de woestijn. En, wanneer er eindelijk actie ontstaat, wordt Bohomil verwond in een gevecht met een dorp. Wanneer Jasper Bohomils wond moet verzorgen, maakt hij kennis met Mkamba, een zwarte slaaf van een van de vele andere Janitsaren. Wederzijds respect tussen Jasper en Mkamba onstaat en de twee worden vrienden.
De watervoorraad is niet bepaald onuitputtelijk en het probleem van watertekort ontstaat dan ook al vlug. Na een paar bedorven waterputten is het wel noodzakelijk om een aantal dagen op krachten te komen in de stad Tataouine.
Na verkenning van de gezonden Janitsaren trekt de groep verder. Ook nu gaat het water snel op en men besluit te overnachten bij een oase, genaamd Beni Aissa. Midden in de nacht wordt Jasper wakker van lawaai rond hem heen, schrikt, vergeet dat hij onder een wagen ligt, wil overeind komen en stoot ontzettend hard zijn hoofd. Hij duizelt, vraagt zich af wat hij moet en raakt buiten bewustzijn.
Jasper komt langzaam weer bij, maar beweegt zich niet. Hij hoort hoe de wagen boven hem wordt weggetrokken en hoe er tegen hem geschopt wordt. Jasper is zo slim om zich voor dood te houden.
Wanneer alle geluiden wegsterven, bekijkt Jasper de omgeving; overal liggen lijken van slaven en Janitsaren; vermoord op gruwelijke wijze. Er is geen levende ziel meer te bekennen. Jasper raakt in paniek en begint weg te rennen. Na een tijdlang in de woestijn rond te hebben gedwaald, verzwakt en dorstig, valt hij plotseling in een gat en is opnieuw bewusteloos.
Jasper wordt wakker met een hoop nieuwsgierige hoofden boven hem. Het zijn mensen bij wie hij door het dak van hun huis is gezakt; hij had doodleuk over een holwoning gewandeld. Hij wordt gevraagd wat zijn naam is en als snel opgegeven als vermiste slaaf, aangezien men daar geld voor krijgt. Vlug na zijn herstel wordt hij opgehaald en opnieuw aan het werk gezet in Gabès als landbouwer. Hij heeft het geluk om een oude scheepsmaat weer tegen het lijf te lopen; Wantvlo.
In het slavenverblijf van Wantvlo is het een grote ruziebende, waar de slimme Jasper orde in probeert te scheppen om een gezamenlijk opstand te organiseren. Geen van de slaven werkt eraan in 1e instantie, maar veel tijd krijgt Jasper niet, omdat de bewakers zijn plan doorhebben. En opnieuw wordt het nieuwjaarskind overgeplaatst. Ditmaal naar de Pasja. Maar ook dit duurt niet lang, aangezien hij een soort erfenis blijkt te zijn van Bohomil, die omgekomen was bij de wraak van de Berbers. Zijn rechtmatige eigenaar is uiteindelijk Akbar Abdallah; de man die een lange tijd geleden de Anne Maria kaapte. Die gelooft zo in Jasper, dat hem zelfs voorgesteld wordt om met de dochter van de Bey te trouwen; hij zal het gehele fortuin en zijn vrijheid krijgen. Maar daar tegenover staat dat hij Moslim moet worden. Jasper heeft na zijn 5 dagen bedenktijd een moedig besluit genomen; hij doet het niet en houdt aan zijn eigen geloof vast. Na het horen van dit besluit is Akbar Abdallah zwaar beledigd vanwege de afwijzing van zijn dochter, en zet Jasper als straf op een galeischip. Dit staat als vreselijk bekend, maar om de een of andere reden voelt Jasper zich geweldig; hij zit toch weer op zee en is een deel van het grote geheel. Op dit schip ontmoet hij nog een ander oud bemanningslid; Rode Maarten.
Nadat een lek schip gekaapt is, heeft men hard een timmerman nodig. Jasper grijpt die kans met beide handen aan en neemt als maten Rode Maarten en Jens mee. Onder toezicht van opzichters moeten ze het schip varende houden.
Met gereedschap binnen bereik bedenkt Jasper een plan om de opzichters te overmeesteren; hij voorziet de slavenbemanning van allerlei scherpe wapens en neemt tijdens een heftige storm zijn kans; hij overvalt samen met alle slaven de opzichters en winnen het gevecht. Dit nieuws van vrijgevochten slaven gaat de hele wereld snel rond. Jens, Rode Maarten en Jasper kunnen eindelijk weer koers zetten naar Zierikzee. Rode Maarten en Jasper worden als helden onthaald in Zierikzee en beleven weer een leuke tijd thuis. Maar iets trekt hen toch naar zee; als snel gaan hij en Rode Maarten weer de zee op, op de Prinses Amalia.
Personages
Jasper; de jongen die alles meemaakt in Tunesië als gevangengenomen leerlingmatroos. Jasper was 17 toen het schip gekaapt werd, nog een jongen, maar tegen de tijd dat hij terug was had hij, mede door de zware arbeid, zich ontwikkelt tot een stevige vent.
Jasper is een nieuwjaarskind en denkt daarom dat hij altijd geluk heeft. Zijn droom is en blijft varen; de zee beheersen.
Eigen mening
Hoe ik me voelde tijdens het lezen
Ik was benieuwd hoe het verder zou gaan. Jasper beleeft in korte tijd enorm veel dingen die stuk voor stuk invloed op elkaar hebben; er mocht geen stukje tekst gemist worden. Wat ook niet mogelijk was, omdat ik ontzettend aandachtig zat te lezen. Het was echt mooi en ik had het idee midden in het verhaal te zitten.
De werkelijkheid van het verhaal
Het verhaal zou in principe echt gebeurd kunnen zijn; er gebeuren geen totaal onrealistische dingen; maar hoe het toch allemaal weer goed gekomen is en hoeveel geluk Jasper heeft gehad, is niet echt waarschijnlijk. Iemand die dit mee zou maken zou het zeker met de dood, of een eeuwig slavenleven moeten bekopen.
De opbouw van het verhaal
Het verhaal is gewoon verteld van voor naar achteren, niet met flashbacks ofzo.
Het was gewoon één verhaallijn; over Jasper en zijn gedachtegang.
Het verhaal wordt spannend verteld; de simpelste details worden zo gevormd dat het een belangrijk aspect lijkt te worden. Het is heel mooi spanning opbouwend geschreven.
De originaliteit
Het verhaal is zeer origineel. Over het onderwerp, over de avonturen die de hoofdpersoon meemaakt en over de tijd waarin het geschreven wordt (18e eeuw). Het is een best besproken onderwerp; de slaven(handel), maar niet in deze vorm. Het zijn in veel boeken de gekleurde mensen die er de dupe van worden, en nu wordt het vanaf een hele andere kant bekeken. De manier waarop Jasper weet terug te komen naar Zierikzee is heel mooi; het is mogelijk, maar niet waarschijnlijk en toch ook weer niet te onwaarschijnlijk.
De schrijfstijl
Het was een fijn te lezen boek, met mooi gebouwde zinnen waar je niet over na moest denken. De bijvoeglijk naamwoorden waren zeker niet zeldzaam, wat het makkelijk maakte een beeld te vormen bij de ogenblikken die verteld werden. De stijl was verder zo goed dat er verder weinig over verteld kan worden; het las gewoon heel fijn weg.
De spanning
De spanning was het hele boek door te voelen. Vooral op momenten van keuzes of heimwee van Jasper werd die heel mooi aangezet, voornamelijk door het gebruik van veel bijwoorden en bijvoeglijke naamwoorden. Een aspect was minder: sommige stukken werd het allemaal net iets te vaak herhaald; hoe erg het allemaal was. Dat was het enige dat me wat dwarszat; problemen zoals de taal, de gewoonten en de godsdienst werden te vaak herhaald. Niet dat dat het verhaal in elkaar liet zakken, maar het viel me wel op.
Thema
Het thema is de slaven handel in Tunesië rond 1700. Het wordt door middel van alle avonturen die Jasper meemaakt beschreven; slavenhandel, de vernedering, de onmacht en het zware werk. Het vertelt hoe het voelt om jezelf niet te bezitten; hoe weinig aandacht we daar nu aan besteden en dat je het pas merkt hoe vrij je bent als je het niet meer bent. Jasper moet zich ook maar alleen zien te redden; als 17 jarige die nog nooit iets van de wereld heeft gezien krijgt hij ontzettend veel te verwerken. De manier waarop hij daar mee omgaat is ook een thema.
Mijn conclusie
Het was een heel mooi boek. Meer heb ik eigenlijk niet meer te melden; alles is al gezegd. Ik persoonlijk houd toch al wel van de schrijfstijl van Theo Beckman, maar dit is echt een heel mooi boek van haar. Ik zal zeker niet stoppen met het lezen van door haar geschreven boeken.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen