Boekverslag : Hella S. Haasse - Oeroeg
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3039 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3039 woorden.
Module 1 Opdracht 11 december 2001
Titel: Oeroeg
Auteur: Hella S. Haasse (Hella Serafia van Lelyveld-Haasse)
Uitgever: Querido Amsterdam 1948
1. Beschrijving:
1.1 Waarom ik dit boek gekozen heb:
Ik heb dit boek gekozen omdat dit boek mij is aangeraden door een vriendin. Ik heb toen de achterkant van het boek gelezen en dat sprak me wel aan. Ook had iemand mij verteld over de film, ik heb de film zelf nooit gezien maar het leek me wel leuk dus heb ik het boek gekozen.
1.2 Eerste persoonlijke reactie:
Ik vind het een mooi en goed boek. In het begin dacht ik van wat een saai boek, maar naarmate ik verder kwam vond ik het boek steeds mooier. Ik vond het ook een leerzaam boek omddat je in dit boek ziet dat ieder mens verschillend is en dat iedereen vooroordelen heeft. Ik heb dit boek met plezier gelezen en dat is het belangrijkste.
1.3 Samenvatting van de inhoud:
Het boek gaat over de vriendschap tussen de ik-persoon (die ik net als in de film Johan noem omdat dat wat makkelijker vertelt) en Oeroeg. Johan is de zoon van een Nederlandse onderneming-beheerder in Kebon Djati in het bergland van Preanger. Oeroeg is een inlander, een zoon van Deppoh en Sidris. Deppoh werkt als mandoer bij de onderneming. Johan en Oeroeg zijn ongeveer even oud en omdat Johan geen broertjes en zusjes heeft trekt hij heel vaak op met Oeroeg.
Ze zijn echt onafscheidelijk. Johan komt heel vaak bij de familie van Oeroeg thuis en heeft maar weinig contact met zijn ouders omdat zijn vader werkt en zijn moeder erg ziekelijk is. Omdat Johan zo slecht Nederlands spreekt komt er een medewerker van de onderneming, meneer Bollinger, om hem beter Nederlands te leren. Oeroeg mag niet meedoen met de les maar wel luisteren. Hier blijkt al dat Oeroeg heel leergierig is.
Tijdens een bezoek van gasten uit Batavia wordt er besloten om ‘s avonds naar het ‘zwarte meer' te gaan om er te gaan zwemmen, Johan gaat mee en Deppoh moet ook mee als begeleider. Ze gebruiken een oud vlot om over het meer te varen. De groep is te wild en het vlot stort in waardoor Johan in het water valt, Deppoh gaat hem meteen zoeken en redt hem maar hij raakt zelf in de waterplanten verstrikt en verdrinkt. Doordat Oeroeg's vader is verdronken voelt de vader van Johan zich schuldig en mag Oeroeg naar de lagere school in Soekaboemi. Zo gaan Johan en Oeroeg elke dag naar school met de trein.
Omdat Oeroeg's moeder in een dienstwoning woont moet ze verhuizen naar een ander huis, dat is een hele achteruitgang.
De moeder van Johan gaat scheiden om later met meneer Bollinger te trouwen en zijn vader besluit om een reis te gaan maken. Zo komt Johan bij Lida in Soekaboemi te wonen. Lida is een pensionhoudster en wil wel voor Johan zorgen. Als zij hoort van de slechte omstandigheden van Oeroeg mag hij ook bij Lida in komen wonen.
Oeroeg's vorderingen op school vallen haar op en zij wil dat hij verder gaat leren.
Als Johan naar de HBS in Batavia gaat komt hij daar in een internaat. Lida verkoopt haar pension en neemt een ander over in Batavia waar ze Oeroeg naar een MULO laat gaan. Zij hoopt dat hij later arts zal worden. In Batavia groeien de jongens een beetje uit elkaar. Oeroeg krijgt een paar andere vrienden erbij, waardoor het op school minder met hem gaat. Dan stuurt Lida hem ook naar het internaat, waar er meer controle over hem is. Op het internaat zitten vooral kinderen van Europese afkomst. Oeroeg past hier niet tussen. Op de MULO zitten vooral halfbloeden, daar heeft hij minder problemen mee.
Na de MULO gaat Oeroeg inderdaad voor arts leren in Soerabaja. In Soerabaja krijgt Oeroeg politieke interesses, waardoor hij zich keert tegen de Europese overheersing.
Als Johan hem een keer opzoekt krijgt hij alle argumenten over zich heen. Zelf heeft hij daar nog nooit over nagedacht. Oeroeg, die nooit erg aardig was geweest voor Lida, blijkt nu trots te zijn op haar omdat ze als verpleegster werkt in een inlands ziekenhuis en Javaans leert. Johan gaat naar Nederland om daar voor ingenieur te gaan studeren. Dat is in de tweede wereldoorlog. Na zijn studie solliciteert hij naar een baan in zijn geboorteland en keert hij terug.
Tijdens een bezoek aan zijn geboortestreek komen alle herinneringen weer boven.
Ook gaat hij naar het lugubere ‘zwarte meer', opeens staat er een inlandse strijder voor hem, waarin hij Oeroeg meent te herkennen. Het enige wat deze tegen hem zegt is: ‘Ga weg, je hebt hier niets te zoeken.' Oeroeg verdwijnt weer en Johan blijft met lege handen achter. Hij komt tot de ontdekking dat Oeroeg net zo is als het meer: ‘Ik kende hem als een spiegelende oppervlakte. De diepte peilde ik nooit.'
1.4 Relatie werk – leven van de schrijver:
Op 2 februari 1918 wordt Hella (Hélène) S. (Serafia) Haasse in Batavia geboren. Zij is dochter van de concertpianiste Katharina Diehm Winzenhöhler en Willem Hendrik Haasse, die in Nederlandsch-Indië de belastingontduiking bestreed. In 1920 vertrekt het gezin Haasse voor een twee jaar durend verlof naar Nederland. Op 4 oktober 1921 wordt Willem Hendrik Johannes geboren.
In 1922 keert de familie terug naar Indië, naar Soerabaja. Hier gaat Hella S. Haasse naar de kleuterschool en als zij zes jaar is naar een katholieke lagere school waar zij les krijgt van de nonnen. In 1924 wordt haar moeder ziek en moet opgenomen worden in een sanatorium in Davos. Zij neemt de kinderen mee naar Europa. Hella woont bij haar moeders moeder in Heemstede en vervolgens in een kinderpension in Baarn. In 1928 is de moeder hersteld van haar ziekte en zij steken weer over naar Nederlandsch-Indië. Na een jaar Bandoeng en een kort verblijf in Buitenzorg, verhuist het gezin naar Batavia, waar Hella naar het lyceum gaat. Daar wordt haar liefde voor de Nederlandse literatuur nog groter.
Na het eindexamen in 1938 vertrekt ze naar Nederland om aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam Scandinavische Talen en Letteren te gaan studeren. De bedoeling is dat het gezin in 1940 in Nederland herenigd zal worden, maar door het uitbreken van de oorlog verloopt alles anders. De ouders worden tijdens de Japanse bezetting van Nederlandsch-Indië geïnterneerd en pas in 1946 zien zij in Nederland hun dochter, inmiddels getrouwd, terug.
In 1941 beëindigt zij haar studie Scandinavische Talen en Letteren en doet toelatingsexamen voor de Toneelschool in Amsterdam. In 1943 doet ze eindexamen aan de Toneelschool en speelt in een aantal voorstellingen. Na haar huwelijk met mr. Jan van Lelyveld in 1944 beëindigt Hella S. Haasse haar professionele toneelactiviteiten. Wel blijft ze teksten schrijven voor het zomercabaret van het Centraal Toneelgezelschap. Ze schrijft ook voor Wim Sonnevelds cabaret en na de oorlog voor dat van Cor Ruys. Op 11 november 1944 wordt het eerste kind van Jan van Lelyveld en Hella Haasse geboren. Het meisje, Chrisje, zal in april 1947 overlijden.
Oeroeg verschijnt anoniem ter gelegenheid van de Boekenweek van 1948. Lezers mogen raden wie de auteur is. In het najaar van 1993 wordt de verfilming van Oeroeg uitgebracht, onder regie van Hans Hylkema. Na de verschijning van Oeroeg volgt een lange lijst literaire produkties.
Op 15 december 1947 wordt Ellen Justine geboren, op 8 maart 1951 wordt dochter Marina geboren. In augustus 1981 verhuist Haasse met haar man naar het Franse plaatsje Saint-Witz, vlak bij Parijs. In december ontvangt ze de Constantijn Huygens-prijs voor haar gehele oeuvre. Op 26 juni wordt op het Muiderslot aan Hella Haasse de P.C. Hooftprijs (proza) 1983 uitgereikt.Toegekend voor haar gehele oeuvre. Op 25 maart 1988 wordt ze aan de Rijksuniversiteit Utrecht gehuldigd met een Eredoctoraat in de Letteren. Ze werkt mee aan Beatrix, Koningin, een groot televisieportret voor de NOS, dat op 29 april wordt uitgezonden. In augustus 1990 keren Haasse en haar echtgenoot terug naar Nederland. In mei 1991 wordt haar het erelidmaatschap van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde toegekend. In april 1992 ontvangt zij uit handen van koningin Beatrix de Eremedaille in Goud voor Kunst en Wetenschap in de Huisorde van Oranje. In maart 1994 verschijnt het Boekenweekgeschenk Transit.
2. Verdieping:
2.1 Opbouw van de spanning:
*Vooruitwijzing: In de eerste alinea tref je meteen de eerste vooruitwijzing aan: Johanwijst vooruit naar het einde van de vriendschap tussen hem en Oeroeg.
Verder komen er in het boek niet zo veel vooruitwijzingen voor, behalve een paar kleine:
-blz. 42: “Lida was een vrouw die geen omwegen kende. Zij had, wat Oeroeg en Johan in later jaren de groene-zeepmentaliteit plachten te noemen – geen fantasie”. Hierin wijst Johan vooruit op een woord dat hij en Oeroeg jaren later gebruikten voor het denken van Lida.
-blz. 43: “Oeroeg was van een harmonische, gespierde slankheid, in tegenstelling tot mijn wat lompe, nog niet uitgegroeide ledematen. Het zag ernaar uit dat ik, zoals later ook het geval bleek, lang zou worden”.
* Vertraging: Op momenten die de schrijfster belangrijk vindt, beschrijft zij de gebeurtenissen uitgebreid, tot aan de letterlijke weergave van dialoog en gedachte. De eerste pagina's van het boek schetsen in grote lijnen de vroegste jaren van kleuterschool en de jaren daarna. Maar op bepaalde momenten vertraagt de schrijfster en wordt ze preciezer. Voorbeelden van die vertragingen:
-In het begin van het boek tref je de eerste vertraging aan (Pag 6 & 7). Hier wordt de idyllische omgeving van Indië beschreven en het vredige spelen van de twee kleine jongetjes. Zelfs dan al is het verschil tussen de afkomst van Johan en Oeroeg al te onderscheiden: "vanillesiroop in gekleurde glazen -rood voor mij, groen voor Oeroeg”.
-De volgende vertraging vindt plaats onderaan pag 7 tot bovenaan pag 8. De schrijfster besteedt zeer veel woorden aan een zeer precieze beschrijving van de verschillen in lichaamsbouw tussen Johan en Oeroeg.
-Op pag 10 en 11 volgt weer zo'n vertragingsactie: de precieze beschrijving van een maaltijd: de schrijfster beschrijft hoe de blanken apart eten van de bruinen. Hoe de djongos zwijgend als een slaaf de blanken bedient. Dan volgt weer een van de weinige dialogen die aangeeft dat het hier een vertraging betreft. Vader misprijst de omgang van Johan met Oeroeg: "De jongen hoort niet in de kampong, het is de pest voor hem. Hij spreekt geen fatsoenlijk woord Hollands. Hoor je dat niet? Hij wordt je reinste katjang. Waarom houd je hem niet thuis?" (pag 11) Moeder antwoordt: "Er zijn hier geen andere kinderen. Hij is altijd alleen."
* Uitstel: Komt niet opvallend voor.
* Overschakeling op een andere verhaallijn: Ook niet echt van toepassing
* Tijdsprong: De grootste sprong in de tijd is die tussen ongeveer 1938 en 1948. In die tien jaar is Johan in Nederland. Na de oorlog komt hij terug als bouwkundig ingenieur, op eigen verzoek, en wordt ingezet bij de politionele acties. Slechts in een paar zinnen schetst de schrijfster de tussenliggende jaren: zijn studie te Delft, zijn oorlogsjaren, de dood van zijn vader, het feit dat Lida en Oeroeg niets van zich lieten horen.
Op de pagina's 6 en 7 beschrijft ze de geboorte en de eerste maanden van de beide jongens, dan volgt een kleine sprong in de tijd: “Twee jaren na mijn geboorte had mijn moeder een miskraam en daarna bleef zij onvruchtbaar.”
Op pag 11 is Johan (en Oeroeg dus ook) plotseling 6 jaar en moet hij naar school.
Een opvallend tijdsprong ook op pag 20. Johan valt in het water. Hij komt bij in zijn bed. De vader van Oeroeg (Deppoh) die hem had willen redden was zelf verdronken.
2.2 Leeservaring:
Onderwerp:
Het onderwerp van dit boek is mij wel duidelijk, het onderwerp gaat over verschillen in ras waardoor vriendschap moet uitwijken en de druk die andere mensen op je uitoefenen. Het onderwerp spreekt mij wel aan, ik vind het leuk om over boeken te lezen die over discriminatie gaan of onderdrukking. Ik wist vooraf niet goed of het boek me aan zou spreken, maar ik vond het wel een mooi boek. Ik heb er nooit echt goed over na gedacht, maar na het boek gelezen te hebben denk ik er meer over, want ik had nooit gedacht dat de vriendschap tussen Oeroeg en Johan over zou gaan daardoor wordt duidelijk hoe belangrijk het is wat voor ras je bent. Ik vond het verrassend dat de vriendschap nooit meer goed kwam, in het begin dacht ik dat het altijd een goede vriendschap zou blijven, maar toen de vriendschap kapot ging had ik wel het idee dat het weer goed zou komen. Ik vind dat het onderwerp goed is uitgewerkt. Ik heb zelf de film nog niet gezien, maar ik zou het nou wel een keer willen zien.
Gebeurtenissen:
De belangrijkste gebeurtenis van het boek is dat de vriendschap tussen Johan en Oeroeg kapot gaat. Dit is het belangrijkste omdat het hele boek over hun vriendschap gaat en hoe hun uit elkaar groeien. Ik vind dat de nadruk op de gedachten en gevoelens ligt, want he weet wat Johan denkt en doet. Ik vind dat het boek voldoende gebeurtenissen bevat om boeiend te blijven, ik heb tenminste nooit gedacht van wat een saai boek. Het verhaal komt logisch voort. Ik vind sommige gebeurtenissen wel spannend, zoals toen ze naar het zwarte meer gingen, ik vond dat best spannend. Sommige gebeurtenissen zijn ook onwaarschijnlijk, zoals het uit elkaat groeien van Johan en Oeroeg. De gebeurtenis die het meeste indruk op mij heeft gemaakt is ook dat de vriendschap tussen Johan en Oeroeg nooit meer goed is gekomen. Dit komt doordat dat het best beschreven word en omdat ik het zelf nooit gedacht had. De gebeurtenissen hebben me een beetje aan het denken gezet. Namelijk of het bij mij ook voor zou kunnen komen, ik denk het eigenlijk niet maar het zou natuurlijk wel kunnen. Ik zag de meeste gebeurtenissen wel voor me, ik zag bijvoorbeeld voor me hoe ze naar het zwart meer gingen en hoe dat vlot omviel. Je hoeft zelf niet veel in te vullen. Op sommige plekken zou het boek nog wel iets kunnen schrijven maar dat is dan niet echt belangrijk. Ik heb zelf gelukkig nooit zoiets meegemaakt als sommige gebeurtenissen uit het boek. De gebeurtenissen blijven me van het begin tot het eind boeien, ik vind het begin wel het saaiste het boek moet dan nog op gang komen, maar ik vind het begin altijd het saaiste. Ik heb wel eens een film met ongeveer dezelfde gebeurtenissen gezien, maar of het boek of die film beter is dat weet ik zo niet. Ik weet wel dat ik de film mooi vond, maar dit boek vind ik ook mooi.
Personages:
De hoofdpersoon kampt met veel problemen, daarom zou ik zeker niet op hem willen lijken, hij raakt zijn beste vriend kwijt, zijn ouders scheiden, dit lijkt me gewoon niet leuk om zelf mee te maken. Ik kan me goed verplaatsen in de personages, omdat er veel over hen verteld wordt. Oeroeg en Johan lijken het meeste op echte personages, de andere spelen een veel minder belangrijke rol dus die lijken meer op typetjes. De eigenschappen van Oeroeg bewonder ik veel minder dan de eigenschappen va Johan, omdat Oeroeg heel erg verandert en hij Johan gaat haten terwijl het in het begin altijd zijn beste vriend was. De beslissing van Oeroeg begrijp ik daarom ook niet, ik kan gewoon niet begrijpen waarom hij Johan is gaan haten. Ik vind deze beslissing zeer onbegrijpelijk. Oeroeg reageert zus zeer onvoorspelbaar. Je komt het meeste te weten over Oeroeg en Johan. Je leert Oeroeg kennen doordat Johan dingen over hem zegt en denkt. Je leert Johan kennen doordat je zijn gedachtes en gevoelens weet. Je hoefde geen innerlijke invullingen te maken van de personages.
Bouw:
ik vind de bouw niet moeilijk, soms staan er wat lastige zinnen in maar dat komt maar een paar keer voor. De eerste paar bladzijden kwamen langzaam op gang, maar bij pagina 20 ongeveer zat er al een vaartje in. Ik vind dat alles goed met elkaar samenhangt. Het verhaal is niet echt spannend, er zijn wel een aantal spannende stukjes, zoals bij het meer. Het verhaal blijft wel de hele tijd boeiend, er gebeurt best wel veel tussen Oeroeg en Johan en dat blijft het hele boek boeien. Er is maar één verhallijn. Soms wordt er met de tijd ‘gespeeld’, er zijn dan terugblikken of vooruitwijzingen. Ik vind het eind best spannend, het enige wat nog onduidelijk is dat je niet weet of het Oeroeg was die voor Johan stond. Dit zou ik graag willen weten, maar ik vind het niet vervelend dat ik dit niet weet. Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van Johan, dit past goed bij het boek.
Taalgebruik:
Ik vind het geen moeilijke tekst, er staan enkele dingen in die ik niet helemaal begrijp, maar dat maakt niet zoveel uit. Ik vind dat de manier van vertellen goed is. Het taalgebruik past ook wel goed, maar als het makkelijker was geweest dan had het ook een jeugdboek kunnen zijn. Ik vind dat de verhouding tussen de gedachten en gevoelens goed is, je komt meer te weten over de gedachten als over de gevoelens, maar dat maakt niet uit. Ik vond het boek dus goed te lezen.
3. Evaluatie:
3.1 Eindoordeel over het boek:
Ik vond het een best mooi boek. In het begin vond ik het raar, omdat ik moest wennen aan de manier waarop het boek geschreven was, maar na een tijdje vond ik het steeds boeiender. Je leert in dit boek hoe verschillend dat mensen van elkaar zijn of hoe verschillend mensen van elkaar kunnen worden. Eerst ben je de beste vrienden en als de een in een andere cultuur gaat leven ga je elkaar haten.
Ik zou dit boek willen aanraden aan iedereen omdat je zo ziet dat geen mens hetzelfde is. Je ziet in dit boek dat vriendschap snel kapot gaat als je allebei in een andere cultuur leeft.
3.2 Eindoordeel over de opdracht:
Ik vond het een best moeilijke en grote opdracht. Ik vond het niet erg om dit boek te moeten lezen, maar wel om daarna er een verslag over te maken. Al met al viel het best mee en vond ik het best leuk om dit te doen.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen