Boekverslag : Hans Den Hartog Jager - Maltus
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2539 woorden.

Primaire gegevens van het gelezen werk:

Auteur: Hans den Hartog Jager

Titel: Maltus

Opdracht: Deze roman kwam mede tot stand dankzij een Stimuleringsbeurs van het Fonds voor de Letteren

Verschenen in: 2006

Uitgever: De Bezige Bij, Amsterdam

Verwachtingen vooraf: Ik weet niet zo goed wat ik van het boek moet verwachten. Ik denk dat het een vrij wetenschappelijk boek is, omdat er in de korte samenvatting wordt gesproken over experimenten met dieren. Ik verwacht daarnaast ook een boek met veel spanning.



Samenvatting van de inhoud:

Op het nieuws wordt verteld dat Suzy, een orang-oetan uit de dierentuin van Sint-Petersburg, zelfmoord heeft gepleegd. In deze tijd, waarin men een huisdier als volwaardig gezinslid beschouwt, komt dit nieuws hard aan. Martin Maltus hoort het nieuws op de radio. Hij is werkzaam op het Charles Darwin Instituut voor Evolutionaire Psychologie, ook wel het C-DIEP genoemd. Als deskundige wordt hij vaak gevraagd om te spreken op congressen. Op zo’n congres staat hij oog in oog met Amma. Ze kennen elkaar uit hun studietijd en kunnen niet goed met elkaar overweg. Amma probeert hem steeds weer af te troeven.

Paul Verduyn ziet Maltus als zijn ‘tweede man’ op het C-DIEP. Verduyn regelt de ideeën, het contact met de buitenwereld en het geld voor de experimenten. Maltus zorgt voor de inhoudelijke onderbouwing en de praktische uitwerking. Alle experimenten worden gedaan volgens de leer van Darwin. Op een ochtend vertelt Verduyn dat het C-DIEP een mandaat krijgt van het ministerie van Algemene Zaken. Het ministerie geeft een mondeling versterkte, strikt geheime opdracht. Het gaat om het zogenaamde dichtheidsonderzoek. Het onderzoek is gebaseerd op het beladen idee dat Nederland gevaarlijk dicht is bevolkt. De kennis van de filosofie die het C-DIEP nastreeft, heeft Verduyn opgedaan toen hij midden jaren zeventig stage liep bij John Calhoun. Deze Amerikaanse wetenschapper deed een experiment met ratten. Uitgangspunt van het experiment was het idee van de achttiende-eeuwse filosoof Thomas Malthus: de voorvader van Martin Maltus (door de jaren heen is de ‘h’ uit de naam verdwenen). Hij waagde het om op het hoogtepunt van de Franse Verlichting te verkondigen dat de wereld ten onder zou gaan als de mensheid zo zelfvoldaan en ongeremd bleef groeien. Malthus werd vanwege zijn ideeën verketterd. Calhoun had met zijn onderzoek aan proberen te tonen dat Malthus gelijk had. Zijn experiment werd één grote slachtpartij van ratten. Ook Calhoun werd door de mensen verketterd.



Verduyn wil precies hetzelfde onderzoek doen en laat de uitvoering over aan Maltus. Het experiment wordt uitgevoerd in de kelder. De buitenwereld mag er niks van afweten. Omdat het experiment veel werk is, krijgt Maltus hulp van Julia en Joop Müller. Julia probeert Maltus constant te verleiden, maar hij gaat er niet op in. Op een dag komen ze toch in een ‘duistere liefdesrelatie’ terecht. Maltus en Julia verschillen veel van elkaar. Julia is erg begaan met dieren en Maltus ziet ze als ‘objecten’ zonder emoties. Daarom kijken ze ook anders tegen het experiment aan. Hun relatie is niet diepgaand: ze hebben meer een relatie op seksueel gebied.

Ondertussen verschijnen er steeds meer wilde dieren in Europa, zoals beren en wolven. Verduyn wil dat Maltus zich gaat verdiepen in wolven en zich minder bezighoudt met het dichtheidsonderzoek. Julia en Müller krijgen daarom hulp van Özman en Demir. Maltus vertrekt ondertussen naar het plaatsje Amay in België, waar hij eerder is geweest en een goed vakantiehuisje weet. In de Ardennen zijn sporen van wolven ontdekt. Hij komt zonder enige vorderingen terug naar Nederland. Dan krijgt hij een uitnodiging voor een persconferentie van Amma. Tijdens de conferentie vertelt ze dat er twee wolven, genaamd Romulus en Remus, uit worden gezet in het Nationaal Park de Hoge Veluwe. Zo willen ze de wildstand in het park dereguleren: de natuur de natuur laten. Veel mensen zijn overdonderd door de mededeling. Daarna wordt hij verzocht de zaal te verlaten. Na die dag breekt de chaos los. Het nieuws wordt beheerst door de uitzetting van de wolven.



Barend Beekman van het ministerie van Algemene Zaken (en tevens de opdrachtgever van het dichtheidsonderzoek) heeft Verduyn niet op de hoogte gebracht van de uitzetting van de wolven. Beekman schrikt van Verduyns kritiek op het experiment. Hij benoemt Verduyn daarom tot lid van de Stuurgroep Wildbeheer, waarin ook Amma en de lijsttrekster van de Dierenpartij zitten. Ondertussen is het rattenexperiment nog in volle gang. Maltus wil het dichtheidsonderzoek ook uitvoeren met orang-oetans. Hij voert het onderzoek uit in Amay en heeft hulp van Joseph, die woonachtig is op de boerderij naast het vakantiehuisje. Niemand is op de hoogte van het experiment, zelfs Julia niet.



Er worden meer wolven in Nederland gespot. Veel mensen zijn daar niet blij mee, omdat blijkt dat in het buitenland een paar mensen zijn aangevallen door de beesten. De regering geeft aan dat dat zieke wolven zijn. Er breekt chaos uit in het land. Mensen gaan op wolvenjacht en proberen de beesten te vangen. Een boswachter vangt er uiteindelijk één. Het beest wordt onderzocht in de Onderzoekskamer Grote Dieren van het Academisch Veterinair Ziekenhuis in Utrecht. De wolf blijkt ziek te zijn. Verduyn is bang dat er een plaag uitbreekt in Nederland. Er ontstaat een machtsspel tussen dierenactivisten en de overheid, die de beesten wil vangen en mogelijk doden. Activisten verschijnen voor de poort van het Nationaal Park en demonstreren tegen de plannen van de overheid. Vertegenwoordigers van de twee partijen verschijnen regelmatig op de tv. Zo ook Verduyn, die aanvankelijk nooit in de publiciteit wilde verschijnen, omdat het C-DIEP anoniem moet blijven. Maltus voelt zich hierdoor erg verraden, maar Verduyn geeft aan dat hij geen keus heeft. Maltus mag zich niet meer met de wolven bemoeien en heeft het idee dat hij door Verduyn wordt opgesloten in de kelder. Af en toe gaat hij nog naar Amay voor het apenproject. Dan belt Verduyn naar Maltus. Het rattenexperiment is ontdekt. Maltus krijgt de opdracht om de ratten uit de weg te ruimen. Hij wil Julia op de hoogte stellen van de ontruiming, maar krijgt haar telefonisch niet te pakken. Als hij thuis voor de tv zit, ziet hij Julia tussen de activisten op de Hoge Veluwe staan. Hij schrikt en ziet een hele andere kant van haar. Hij besluit naar haar toe te gaan. Ze staat bij het kampvuur en schrikt als ze Maltus ziet staan. Ze geeft aan dat ze niks meer met hem te maken wil hebben en vertelt dat ze zwanger is. Ze weet niet of het kind van hem is. Het dringt tot Maltus door dat zij hem gebruikt heeft. Hij is helemaal van slag. Hij kan haar niet overtuigen dat hij een goede vader voor het kind zal zijn. Als hij terug is in zijn appartement, wordt hij gebeld door Verduyn. Hij vertelt dat ze zijn gepakt. De activisten hebben de dode ratten gevonden. Verduyn schuift de schuld in de schoenen van Maltus. Maltus praat nog met Verduyn over hun idealen. Verduyn geeft aan dat de slimste uiteindelijk wint. Dan zegt Maltus dat hij het gesprek heeft opgenomen op een bandje. Hij eist dat Verduyn geld naar hem overmaakt; anders laat hij het gesprek horen aan de stuurgroep. Verduyn maakt het geld vervolgens over en Maltus vertrekt naar Amay om zich op het apenproject te storten. In Amay aangekomen, hoort hij van Joseph dat de volgende groep apen de volgende dag arriveert. Maltus loopt naar het bos en ziet de apenkooi open staan. Hij vertrouwt het niet en neemt een kijkje. Dan wordt hij aangevallen door de orang-oetan, die ze Suzy hebben genoemd.



Titelverklaring:

De titel van het boek is Maltus: de hoofdpersoon van het boek. Ik vind het een goede titel. Hij verwijst niet alleen naar de hoofdpersoon, maar ook naar de voorvader van Maltus; Thomas Malthus. De medewerkers van het C-DIEP voeren hun experimenten uit aan de hand van de theorie van Malthus. Hij speelt dus een belangrijke rol in het boek.



Opbouw:

Het verhaal is opgebouwd in hoofdstukken. De opbouw van het boek geeft de rode draad van het verhaal aan. In dat opzicht is de opbouw belangrijk voor het verhaal. Het verhaal is voor het grootste deel chronologisch geschreven. Af en toe komen er flashbacks voor in het boek. Maltus denkt dan terug aan zijn verleden. Die flashbacks komen in bepaalde hoofdstukken terug. De hoofdstukverdeling is dus belangrijk voor het verhaal.



Taalgebruik:

Het boek is vlot geschreven en leest daarom erg makkelijk. Af en toe moest ik stukken tekst een aantal keer doorlezen. Er werd dan geschreven over theorieën van wetenschappers als Darwin en Malthus. In die stukken werden vrij lange zinnen gebruikt. Een voorbeeld hiervan is:

“Bij toeval las ik Malthus over Bevolking, en daar ik door het voortdurend observeren van de gewoonte van dieren en planten een goed inzicht had in de strijd om het bestaan die overal plaatsvindt, besefte ik plotseling dat gunstige veranderingen onder deze omstandigheden eerder duurzaam zouden zijn, en ongunstige eerder verloren zouden gaan.”

Er komen nauwelijks woordspelingen voor in het boek.



Tijd:

Het boek speelt zich af in het heden. Dat is duidelijk te merken aan ‘thema’s’ die in het boek voorkomen, zoals de strijd van de Dierenpartij en de mus die dood wordt geschoten bij Domino Day. Ook speelt het boek zich af in ‘een tijd waarin men zijn huisdier als volwaardig gezinslid beschouwt’. De tijd heeft dus een grote invloed op het verhaal. In het boek verstrijkt ongeveer een jaar. Het verhaal wordt grotendeels chronologisch verteld. Er komen ook een aantal flashbacks in voor. Maltus denkt dan terug aan zijn verleden. Het boek heeft in totaal 221 bladzijden. Ik heb het in zes uur uitgelezen.



Plaats en ruimte:

Het boek speelt zich grotendeels af in Amsterdam. Maltus woont en werkt in Amsterdam. Hij denkt in het boek vaak terug aan het verleden. Zijn ouders komen uit Delft en zijn verhuisd naar het platteland op de Veluwe (Bennekom). Dat heeft een grote invloed op zijn leven gehad.

Het appartement van Maltus speelt een belangrijke rol in het boek. Daar brengt hij naast zijn werk veel tijd door. Maltus werkt op het C-DIEP. Zijn werkplaats speelt de belangrijkste rol. Eigenlijk draait Maltus’ leven om zijn werk. Een deel van het boek speelt zich af in Amay, een plaatsje in de Ardennen (België). Daar voert Maltus het apenproject uit. Voor hem is het ook een plaats om tot zichzelf te komen. Daarnaast speelt het Nationaal Park de Hoge Veluwe een belangrijke rol. Daar zijn de wolven uitgezet. Later wordt daar actie gevoerd tegen de plannen van de overheid.



Spanning:

Er is constant een zekere spanning aanwezig in het boek. De experimenten moeten strikt geheim blijven. Je vraagt je daarom steeds af óf het geheim een keer onthuld wordt. Ook wordt er steeds aangebeld bij het appartement van Maltus. In het boek wordt echter niet duidelijk gemaakt wie dat steeds doet. Dat vind ik erg jammer. Het hoogtepunt wordt bereikt wanneer de activisten achter het rattenexperiment komen. Vanaf dat punt wordt het boek erg spannend.



Vertelperspectief:

Het boek wordt verteld door de alwetende verteller. Daardoor krijgen de lezers een beter beeld van de gevoelens van de personages.



Personages:

Hoofdpersoon:

Martin Robert Maltus: (round character) Maltus is één meter eenennegentig lang en heeft een aangeboren breed postuur. Zijn linkeroog loenst. Daarnaast is hij kaal. Veel mensen zijn bang voor zijn verschijning. Maltus groeit op op de boerderij in Bennekom. Hij leert daar de fijne kneepjes van het boerenleven. Later verhuist hij naar Amsterdam. Hij is werkzaam bij het C-DIEP, waar hij wordt gezien als de tweede man. Hij zorgt voor de praktische kant van de experimenten. Daarnaast is hij familie van de filosoof Thomas Malthus. Het C-DIEP heeft grote bewondering voor deze man.



Bijfiguren:

Paul Verduyn: (round character) Paul Verduyn is de oprichter van het C-DIEP. Hij is dus de baas van Maltus. Hij vindt het erg belangrijk om de ideeën van Darwin na te streven. De kennis van de filosofie die het C-DIEP nastreeft, heeft Verduyn opgedaan toen hij midden jaren zeventig stage liep bij John Calhoun. In het begin van het boek is Verduyn erg bescheiden en wil hij anoniem blijven. Later verandert hij van persoonlijkheid. Hij vindt het opeens belangrijk om in de publiciteit te komen. Zijn hechte band met Maltus wordt steeds minder. Aan het eind van het boek is hun vriendschap zelfs verbroken. Verduyn schuift de schuld van de dode ratten (rattenexperiment) namelijk in de schoenen van Maltus.



Julia: (round character) Julia is zevenentwintig jaar en is de ‘vriendin’ van Maltus. Zij is ook werkzaam op het C-DIEP. Daar leren ze elkaar dan ook kennen. Julia is erg begaan met de dieren. Daarom past zij niet zo goed bij de experimenten die het C-DIEP uitvoert. Tijdens de chaos met de wolven sluit zij zich dan ook aan bij de activisten. Ze blijkt dan ook zwanger te zijn van Maltus. Ze wil het kind echter niet met hem opvoeden. Ze heeft Maltus dus eigenlijk gebruikt om zwanger te worden.



Gracia Amma: (flat character) Amma is een controversieel politica en daarnaast lid van de Tweede Kamer. Ze kent Maltus nog uit zijn studietijd. Ze konden nooit goed met elkaar opschieten. Amma is een groot voorstander van wilde wolven in Nederland. Zij brengt het plan dan ook in de publiciteit en veroorzaakt daarmee veel chaos.



Barend Beekman: (flat character) Barend Beekman is de opdrachtgever van het dichtheidsonderzoek. Hij is de contactpersoon van het ministerie van Algemene Zaken en kan het goed vinden met Verduyn.



Thema en motieven:

Het belangrijkste thema van het boek is vertrouwen. Maltus heeft een groot vertrouwen in de mensen in zijn omgeving, zoals Verduyn en Julia. Zij maken allebei misbruik van zijn vertouwen. Julia gebruikt Maltus om zwanger te worden en Verduyn geeft Maltus de schuld van de dode ratten. Uit het boek blijkt dus dat je niemand zomaar moet vertrouwen. Als het er op aankomt, probeert iedereen zijn eigen hachje te redden.

Een ander belangrijk thema in het boek is normen en waarden. Het boek speelt zich af in een tijd waarin men zijn huisdier als volwaardig gezinslid beschouwt. De mensen hebben veel respect voor de dieren. Zij komen dan ook in actie als de overheid de dieren iets aan dreigt te doen. Normen en waarden spelen dus een belangrijke rol in het boek. Dat is ook te merken aan de experimenten van (oud) filosofen. Die experimenten zijn in strijd met de normen en waarden van de mensheid. De filosofen werden dan ook verketterd.



Genre:

Het genre drama past het beste bij het boek. Maltus vertrouwen wordt vaak beschaamd door zijn dierbaren. Uiteindelijk besluit hij dan ook te vluchten naar België. Daar wil hij opnieuw beginnen, maar ook dat gaat niet goed. Ik vind het genre avontuur ook wel een beetje bij het boek passen. Door deel te nemen aan de omstreden experimenten duikt Maltus van het ene avontuur in het andere.



Eigen literaire recensie:

Hans den Hartog Jager speelt met zijn roman goed in op de actualiteit. Zo schrijft hij over de mus die werd doodgeschoten tijdens Domino Day en over de oprichter van de Partij van de Dieren. Doordat hij erg inspringt op de actualiteit, gaan de lezers denken dat het een realistisch verhaal is, terwijl er erg veel fictieve elementen in het boek voorkomen. Dat is wel het gevaar. Ook vind ik dat het boek niet geschikt is voor alle lezers. Het gaat grotendeels over dierenrechten en dat moet de lezer wel interesseren. Het boek blijft wel constant spannend. Je vraagt je als lezer constant af of de omstreden experimenten ontdekt worden en wat dan de gevolgen zijn.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen