Boekverslag : Harry Mulisch - De Ontdekking Van De Hemel
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2555 woorden.

Samenvatting
Leesverslag Nederlands: De ontdekking van de hemel

I Tekstbestudering: samenvatting, analyse en interpretatie

A: VOORWERK:

1. complete titelbeschrijving:
1) naam auteur: Harry Mulisch
2) titel: De ontdekking van de hemel
3) ondertitel: Er is geen ondertitel
4) uitgeverij: De bezige bij
5) plaats: Amsterdam
6) jaar van uitgave/druk: Eerste druk in oktober 1992

1) aantal bladzijden: 901 bladzijden
2) hoofdstuktitels: Er zijn 65 hoofdstukken die allemaal een titel hebben. Ook zijn er een proloog, De opdracht, een Eerste intermezzo, uit de diepte, een Tweede intermezzo, uit de diepte, Derde intermezzo en een Epiloog. Dit zijn hoofdstukken waarin het gesprek tussen de “bovenaardse personen” verder gaat.
3) omslag: De omslag is rood met witte letters en een engeltje. Ik denk dat dat engeltje verwijst naar de hemel, en naar de engel die in het verhaal voorkomt.
Verder staat er niks op het boek.
4) motto: Er is geen motto.


B: SAMENVATTING:
Eerste deel
Het begin van het begin
In de proloog vertelt een “bovenaardse ongeslachtelijke persoon” aan een ander, met een hogere rang, hoe hij de opdracht van “de Chef” om het testimonium terug te brengen volbracht heeft. Ze noemen een hele stamboom op, want ze hebben de juiste chromosoomsamenstelling nodig voor de persoon die op aarde de opdracht kan vervullen.
Dan begint het echt verhaal bij Onno Quist, een taaldeskundige. Na een ruzie met z’n familie (ze vieren zijn vaders verjaardag), gaat Onno liftend terug naar Amsterdam, waar hij woont. De man die hem oppikt heet Max Delius, hij werkt bij de sterrenwacht. Ze raken aan de praat en raken heel erg goed bevriend. Max is een vrouwenverslinder en Onno heeft een vriendin, Helga. Door de hechte vriendschap tussen Max en Onno gaat de relatie van Onno kapot. Max daarentegen loopt een meisje tegen het lijf, Ada, een celliste. Voor het eerst in zijn leven is hij bereid monogaam te worden.
Max zijn moeder was joods en is omgekomen in een concentratiekamp, ze was aangegeven door zijn eisen vader die bij de SS zat. Max is opgevoed door pleegouders en weet weinig van zijn echte ouders, Hij gaat naar Berlijn en Polen om te proberen zijn verleden achter zich te laten. Het is dan uit met Ada. Deze krijgt een relatie met Onno en ze gaan samenwonen. Als Max terugkomt is hij al snel gewend aan de nieuwe verhoudingen.
Ada en haar collega Bruno moeten een concert geven in Havana op Cuba. Max en Onno worden hiervoor uitgenodigd. Tegelijkertijd vindt op Cuba een geheime conferentie plaats. Max en Onno werden aangezien voor mensen die daar moesten zijn en werden naar een heel chique hotel gebracht. Onno gaat de laatste nacht op Cuba vreemd met een Cubaanse vrouw. Ada gaat diezelfde nacht vreemd met Max.

Tweede deel
Het einde van het begin
Terug in Nederland blijkt Ada zwanger te zijn. Onno vermoedt niet dat het van Max kan zijn, want die laatste nacht was Onno ook nog met Ada naar bed geweest. Onno is tot zijn eigen verbazing heel blij dat hij een kind krijgt en wil trouwen. Na de bruiloft willen Max en Onno de dag vieren dat ze elkaar ontmoet hebben, maar Onno wil Ada wel meenemen. Ze vieren het in Drenthe, waar Max werkt. Als Ada een telefoontje krijgt dat haar vader een hartaanval heeft gekregen, gaat het drietal onmiddellijk op weg. Het is noodweer en als er een omgewaaide boom op de weg ligt, gaan Max en Onno uit de auto om te kijken. Dan valt er een boom op de auto. Ada raakt in coma. Het kind kan wel geboren worden. Als Max het nieuws vertelt aan Ada’s moeder, Sophia, blijft hij bij haar logeren. ’s Nachts kruipt ze bij hem in bed en veranderd van een koelbloedige vrouw in een seksuele vrouw.
Onno kan niet goed voor het kind zorgen in zijn eentje, maar hij weet geen goed alternatief, ondanks de vele aanboden van familie. Max besluit dat hij met Sophia wel voor het kind wil zorgen. Hij huurt een appartement in een kasteel, Groot Rechteren, waar veel intellectuele mensen wonen. Als Quinten geboren is, is alles al helemaal klaar.

Derde deel
Het begin van het einde
Quinten blijkt een heel bijzonder kind te zijn. Naast zijn wonderschone uiterlijk met zijn rare kleur blauwe ogen, huilt hij nooit. Als Quinten drie jaar wordt neemt hij Onno mee naar het graf van Deep Thought Sunstar met een obelisk er op en zegt tegen Onno, die hij zelden ziet, z’n eerste woordje: obelisk. Als Quinten ouder wordt, wordt hij steeds onbegrijpelijker voor de buitenwereld. Als hij zeven is bezoekt hij voor het eerst zijn moeder, die nog steeds in coma ligt. Na deze ontmoeting krijgt hij een droom over een burcht, die maandelijks terugkeert. Bij meneer Themaat leest hij in de dikke boeken over architectuur. Gebouwen uit de oudheid lijken soms op de burcht en hij verzameld alle gelijkenissen in een doos met het opschrift Quintens droom in het Latijn: Somnium Quinti. Onno is inmiddels minister geworden, maar wordt weer ontslagen vanwege de conferentie op Cuba waaraan hij deelgenomen had. Op de dag dat hij werd ontslagen kreeg hij te horen dat Helga, weer zijn vriendin, overleden was. Ze was bij een overval om het leven gekomen. Onno schrijft Quinten, Max en Sophia een brief en “verdwijnt dan van de aardbol”. Onno’s vertrek was ook het einde van het verblijf op Groot Rechteren. De Baron (verhuurder) stierf en liet Quinten veertigduizend gulden na. De volgende huurders gingen steeds failliet. Uiteindelijk kwam er een huurder die iedereen eruit wilde hebben. Een voor een gingen de mensen weg. Als Max op het punt staat te ontdekken dat er meer is buiten het universum, en dat er geen fout is opgetreden bij de berekeningen van de sterrenwacht, wordt hij getroffen door een meteoriet (gezonden door de “bovenaardse personen”). Als Quinten 17 wordt besluit hij z’n vader te gaan zoeken. Hij weet niet waar hij moet beginnen met
zoeken en hij gaat naar de advocaat van zijn vader die zou weten waar hij zit. Deze had z’n beroepsgeheim en wist bovendien alleen via, via, heel vaag waar Onno eventueel zou kunnen zijn. Met de veertigduizend gulden die hij had geërfd reist Quinten per trein naar Italië om de bouwwerken die op de burcht leken in het echt te zien, hij weet namelijk absoluut niet waar zijn vader zou kunnen zijn.

Vierde deel
Het einde van het einde
De “bovenaardse personen” sturen een raaf naar Onno, zodat hij niet helemaal van de wereld losraakt en een volledige kluizenaar wordt. Hij woont in Rome. Quinten reist ondertussen door Italië en krijgt in elke plaats waar hij komt te maken met of een vieze man of een verliefde vrouw, waardoor hij uiteindelijk in Rome terechtkomt. Onno en Quinten ontmoeten elkaar bij toeval. Op dat moment vliegt de raaf weg. Quinten blijft bij Onno logeren en ze gaan samen Rome bekijken. Na een lange zoektocht komt Quinten erachter dat in het Sancta Sanctorum de tien geboden liggen. Onno vindt het onzin. Quinten wil inbreken om het te bewijzen. Onno laat zich overhalen en ze laten zich insluiten. Alle dingen die Quinten op de burcht heeft geleerd komen van pas, bv het sloten openmaken zonder sleutel. Als ze uiteindelijk bij het altaar zijn blijkt deze leeg te zijn. Quinten wil echter nog eens goed kijken en vindt de stenen dan onder het altaar in een spleet. Ze stoppen de stenen in een koffer zonder er naar te kijken en willen weggaan. In zijn haast heeft Onno echter zijn wandelstok vergeten die ze al weer ingesloten hadden. Ze wachtten tot de volgende ochtend en vertelde de pater dat ze in slaap gevallen waren. Daarna vluchtten ze zo snel mogelijk naar het vliegveld om op het eerste vliegtuig te gaan, want ze zijn bang om vervolgd te worden. De vlucht gaat naar Israël. Daar zien ze op het nieuws dat men denkt dat Onno’s stok de staf van Mozes is, waarmee hij water uit de rots heeft geslagen, met als bewijs de handgreep van een slangenkop. In Israël checken ze in in een hotel midden in de stad. De koffer met de stenen stoppen ze in een kluis. Ze bekijken Israël.
Terug op hun kamers gebeurt er iets geks met Quinten. Alles wordt opeens stil en hij kijkt uit het raam. Er komt een raaf aangevlogen. Er is geen sterveling te bekennen buiten. De raaf wijst Quinten de weg. Als hij zijn hotelkamer uitgaat is hij in de burcht uit zijn droom. Hij pakt de stenen op en de raaf wijst hem verder de weg. Als hij bij de Gouden Poort komt, komt er een paard aan: Deep Thought Sunstar. Hij rijdt hierop weg met de raaf op zijn schouder. Deze brengt hem naar de poort. Als Quinten in het middelpunt van de Kettingkapel staat, gebeurt het. De grauwe korst om de stenen heen smelt er af en er komen saffieren platen in de kleur van Quintens ogen met letters van licht tevoorschijn. De stenen worden te zwaar voor hem en hij lat ze vallen. De stenen vallen uiteen en de letters fladderen als vlinders weg. Quinten probeert tevergeefs de letters te pakken en holt erachteraan. Dan zijn er allemaal vrouwen gekleed in het wit die allemaal Ada, zijn moeder zijn. Hiermee eindigt Quinten. Onno is erachter gekomen dat hij misschien niet de echte vader van Quinten is, naar aanleiding van een vrouw met dezelfde kleur ogen als Quinten en die precies op de moeder van Max leek zoals hij haar op de foto had gezien, en ze had een concentratiekampnummer op haar arm staan. Onno wilde bij Quinten informeren. Toen hij een lege kamer vond met de kleren van Quinten op de grond en de stenen tafelen verdwenen waren, besefte Onno dat er iets onmogelijks gebeurd was. Hij belt Sophia op en zij vertelt dat Ada net gecremeerd is, tegelijk met de verdwijning van Quinten. Onno krijgt op dat moment een beroerte. Dan gaat het verhaal weer over naar de “bovenaardse personen”. Ze vertellen dat de Chef zich heeft teruggetrokken en alle hoop op de redding van de mensheid heeft opgegeven. De mensheid is overgeleverd aan Lucifer.


C: ANALYSE EN INTERPRETATIE:

1. Titel en ondertitelverklaring:
De titel verwijst naar de kern van het boek. De hemel heeft ontdekt welke gruwelijkheden er op aarde plaatsvinden. De hemel heeft geen vat meet op de wereld en wil het contact verbreken, door de Stenen Tafelen terug te halen. Er is nog een andere verklaring: de mensheid heeft het verbond verbroken dat god met de joden had gesloten en een pact met de duivel gesloten. Door middel van wetenschap en techniek probeert de mensheid het mysterie van de hemel te ontrafelen. De mens heet de hemel ‘ontdekt’. Het boek heeft geen ondertitel.

2. Motto:
Er is geen motto en ook geen opdracht in het boek.

3. Genre:
Het hoofdgenre is epiek. Het subgenre is psychologische roman, want de hoofdpersoon maakt een ontwikkeling door: hij groeit langzaam naar de eindfase: het vernietigen van de Stenen Tafelen.

4. Thema:
Het thema is de relatie tussen God, de mens en de techniek. God trekt aan het eind van het boek zijn handen af van de mensen die niet meer in hem geloven. Dat komt door de moderne technieken waarmee veel onverklaarbare dingen ineens verklaarbaar werden.

5. Idee:
Harry Mulisch vindt dat de moderne vooruitgang het geloof ondermijnt. Hij kan het zich best voorstellen dat God er op een dag de balen van krijgt en het verbond met de mensen ongedaan wil maken. Om dat te doen, moeten de Stenen Tafelen vernietigd worden omdat er anders nog steeds een verbond met de mensen bestaat. Dat idee heeft hij uitgewerkt in de ontdekking van de hemel. Hij heeft veel interesse voor filosofische onderwerpen en meer van dat soort vakgebieden. Dat verwerkt hij in zijn boeken door zijn hoofdpersonen na te laten denken over verschillenden soorten levensvragen.

6. Motieven:
1) de Stenen Tafelen: die moeten vernietigd worden omdat ze de bewijzen vormen van het verbond met God, maar aangezien God dat verbond verbroken heeft moeten die vernietigd worden. Daarvoor zijn vele manipulaties van de engelen voor nodig geweest en het is uiteindelijk Quinten die daar uit voort is gekomen om de tafelen te vernietigen.

2) de Burcht: dat bouwwerk doemde regelmatig in de dromen van Quinten op en het heeft ervoor gezorgd dat hij naar Rome ging toen hij zijn vader ging zoeken. Later als hij de Stenen Tafelen heeft, wordt hij door de raaf Edgar en het paard Deep Thought Sunstar naar de Burcht gebracht, waar hij de tafelen vernietigd door ze te laten vallen.

3) liefde: de relaties in het boek lijken wel een beetje op een soapserie, iedereen heeft met iedereen.

4) vernietiging, gepaard met angst en dood: in het boek gaan een aantal personen dood, zoals Ada en natuurlijk Quinten. Dit motief komt ook in een heleboel andere boeken van Mulisch terug.

5) God: voor Mulisch is God erg belangrijk, hij laat dit in het boek vaak terug komen, maar ook in een aantal andere boeken. (Zie ook het idee)

6) Het alleen staan van de mens: Onno en Max waren allebei eenzaam, niemand begreep hen totdat ze mekaar vonden. Dit staat ook in meerdere boeken centraal.

7) Intelligentie: de personen in het boek zijn allemaal erg slim en dat weten ze ook van zichzelf. Dit komt ook in andere boeken van Mulisch voor.

7.Structuur:
Het verhaal is chronologisch, er zijn geen flash forwards maar af en toe wel flashbacks als de “bovenaardse persoon” vertelt. Alles hangt goed samen. Het hele boek is eigenlijk opgebouwd rond een verhaallijn. Het verhaal begint bij het begin, het is dus ab ovo. Het heeft een gesloten einde, de Stenen Tafelen zijn vernietigd.

8. Personages:
Quinten: De zoon van Onno en Ada. Hij is een hoogbegaafd kind. Hij is uitverkoren door de ‘bovenaardse personen’ om het verbond tussen God en de mensen ongedaan te maken.

Ada Brons: dochter van een man met een antiekwinkel en Sophia, die later een relatie krijgt mer Max. Heeft met allebei de mannen een relatie gehad, maar trouwt uiteindelijk met Onno. Is de moeder van Quinten.

Onno Quist: zoon van een Nederlandse premier van voor de oorlog. Heeft een heerszuchtig gelaat, klassiek, zonder welving ging het voorhoofd over in de rechte neus, een klassieke, kleine mond met gewelfde lippen, nauwelijks breder dan zijn neusvleugels (blz. 33). Onno is een round character.

Max Delius: Zoon van een joodse moeder en zijn vader was een collaborateur in de tweede wereldoorlog. Heeft een smal, fanatiek gezicht. Hij doet Onno aan een ibis denken (blz. 33). Max is een round character.

9. Tijd:
Het verhaal speelt zich af in de nacht van 13 op 14 februari 1967 tot 1985. In de proloog wordt al een korte beschrijving gegeven vanaf het begin van de twintigste eeuw. De vertelde tijd is dan 17 jaar. De verteltijd is 901 bladzijden.

10. Perspectief/vertelsituatie:
Het verhaal wordt in principe verteld door een auctoriële verteller, maar
aangezien driekwart van het verhaal wordt verteld in de hijvorm kan beter gesproken worden van een personale verteller.

11. Ruimte:
Het verhaal speelt zich onder meer af in Leiden, Amsterdam, Den Haag, Havana, Rome, Jeruzalem, op kasteel Groot Rechteren en in Westerbork. Vooral Rome en Jeuzalem zijn erg belangrijk omdat de Stenen Tafelen zich in Rome bevinden en moeten teruggebracht naar Jeruzalem. Ook het verblijf op Cuba heeft een duidelijke invloed op de loop van het verhaal; Onno’s carrière wordt erdoor verwoest en daarom vertrekt hij naar Rome, waar Quinten hem uiteindelijk vindt.

12. Taalgebruik en stijl:
het taalgebruik was niet echt moeilijk, afgezien van een aantal Duitse en Latijnse zinnen. Het verhaal komt heel geloofwaardig over.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen