Boekverslag : Louis Couperus - Extase
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3032 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3032 woorden.
LA. Praktische gegevens
1. Bibliogravische gegevens
1. De titel van het boek is Extaze (ondertitel ‘Een boek van geluk’)en de auteur is Louis Couperus
2. Het is oorsprongkelijk gepubliceerd in Veen/De Gids in 1892
3. Dit eerste druk was in het jaar 1892.
4. Dit is een hernieuwde uitgave door de Koningkelijke Nederlandse Acedemie van Wetenschappen, Koningkelijke drukkerij G.J. Thieme bv, Nijmegen in het jaar 1990.
5. Het boek heeft 120 bladzijden.
6. Het genre is een psychologische roman uit de tijd van het naturalisme.
7. Het boek bestaat uit 5 hoofdstukken, elk onderverdeeld in aparte hoofdstukken.
8. Het boek heeft een motto:
Aan het Geluk en het Leed te Zamen.
L.C. Hilversum, Jan.'92
9. De datum van mijn leesverslag is 29 maart 2000.
2. Titelverklaring
Extase is een boek van geluk. Het boek gaat over een man en een vrouw die als ze bij elkaar zijn een vorm van extase beleven en de momenten die ze samen hebben heel gelukkig zijn.
De ondertitel, een boek van geluk, is zo gekozen omdat Cecile een periode van geluk beleeft, nadat zij Quaerts heeft ontmoet.
Aan het Geluk en het Leed te Zamen.
L.C. Hilversum, Jan.'92
Dit motto is gekozen, omdat het boek niet alleen over geluk gaat maar ook over leed. Cecile leeft heel in haar zelf gekeerd voordat ze Quaerts ontmoet, dat zou door een ander als leed kunnen worden gezien Vanaf het moment dat er zich een goede band tussen Cecile en Quaerts ontwikkeld, is er een periode van geluk. Als Quaerts Cecile verteld dat hij vertrekt, breekt er opnieuw een periode van 'leed' aan.
3. Tijd in de geschiedenis
De tijd in de geschiedenis is ongeveer eind negentiende eeuw. Het is vooral te merken aan de leefomstandigheden van de hoofdpersonen en dat er nog steeds een klasse-systeem bestaat (Quaerts & Cecile komen uit de gegoede burgerij).
4. Tijdsduur
De tijdsduur van het boek is ongeveer een half jaar.
5. Ruimte
De gebeurtenissen spelen zich af in Scheveningen in de huizen van de hoofdpersonen en enkele kenissen. Er is sprake van een speelruimte.
6. Hoofdpersonen
De hoofdpersonen in dit boek zijn:
Cecile van Erven:
een round character, men leert gaande weg het boek haar gevoelens en belevenissen kennen. Ze is een vrouw die erg op zichzelf is, ze heeft eerst ook totaal geen behoefte om bij haar broer op bezoek te gaan. Ze heeft eerst antipathie voor Taco, langzamerhand komt ze erachter dat ze van hem houdt. De belangrijkste gebeurtenis in het boek die betrekking heeft op Cecile, is het moment dat ze Taco haar gevoelens opbiecht, hierdoor beseft Taco dat Cecile geen Madonna is en dreigen zijn dierlijke driften tot uiting te komen. Haar karakter is dat ze erg op zichzelf is: ze heeft angst voor de buitenwereld als ze niet in de goede bui is. Alleen met de bescherming durft ze zich ‘bloot’ te geven en volledig in de samenleving op te gaan.
Taco Quaerts:
Taco Quaerts is een round character, de lezer leert alleen de goddelijke macht kennen, waarmee hij Cecile liefheeft. De dierlijke macht leeft zich uit tijdens jachtpartijen en drinkfeesten. Cecile moeten achterlaten, omdat hij beseft dat zijn een vrouw is die hem liefheeft en geen godin, is voor hem heel moeilijk, maar hij beseft dat hij alleen zo het magische geluk, de extaze intact kan houden. is een round character, de lezer leert alleen de goddelijke macht kennen, waarmee hij Cecile liefheeft. De dierlijke macht leeft zich uit tijdens jachtpartijen en drinkfeesten. Hij heeft daarom Cecile moeten achterlaten, omdat hij beseft dat zij een vrouw is die hem liefheeft en geen godin, is voor hem heel moeilijk, maar hij beseft dat hij alleen zo het magische geluk, de extaze intact kan houden. Hij vertrekt daarom en gaat een lange reis maken, hopende dat hij hun geluk niet vernield.
De relatie van Taco Quaerts met Cecile van Erven is anders dan omgekeerd. Taco heeft van af het begin al bewondering voor haar en wil dit al langere tijd tot uiting brengen. Hij heeft Cecile lang geobserveerd voordat hij besloten heeft om met haar in contact te treden. Pas op het eind beseft hij dat zijn goddelijke liefde door de eveneens beantwoorde liefde van Cecile, niet zijn idealen van een Madonna kan evenaren. Hij beseft dat en neemt zijn conclusies en vertrekt.
B. Vertelwijze
1. Perspectief
Het perspectief in dit boek is een personale vertelwijze. Hierdoor worden de gebeurtenissen vrij objectief weergegeven. Dit is ook een kenmerk van het Naturalisme, waarvan later akte.
2. Taalgebruik
Het taalgebruik is, zoals in vele boeken uit die tijd, moeilijk te begrijpen door de ouderwetse schrijfwijze. Door de vele andere schrijfwijzen van hedendaagse woorden is het soms maar te raden wat hij nou precies bedoelt. Ook is dit ouderwetse taalgebruik niet bevordelijk voor je leessnelheid: doordat je continue moet nadenken en ‘vertalen’ kost het lezen meer tijd.
3. Beschrijving van personen en ruimte
De auteur heeft redelijk veel aandacht geschoken aan de beschrijving van de personen en ruimtes. De auteur beschrijft het op die manier, zodat je een redelijke indruk krijgt van het geheel.
C. Thematische aspecten
1. Motieven
De motieven in dit verhaal luiden als volgt:
-Noodlot
Cecile is gelukkig maar tegelijk ook zeer treurig als Taco bij haar is, doordat hij haar te hoog stelt. Als Cecile haar gevoelens bij Taco geopenbaard, komt Taco tot de ontdekking dat Cecile ook zijn beest wakker kan roepen en vraagt hij haar om hem niet meer te ontmoeten. Dit zijn beide noodlottige gebeurtenissen.
Goddelijke & dierlijke kracht
Taco ziet Cecile als een soort Madonna een soort goddelijke macht, door Cecile leert Taco een liefde kennen, die platonisch geaard is. Bij zijn maîtresse komt zijn dierlijke kracht naar boven in de vorm van zinnelijk genot en passie.
Liefde Taco en Cecile zijn allebij naar het opzoek. Cecile wil het eerst onderdrukken. Ze denkt dat ze door de dood van haar man nooit meer een andere man wil. Toch ziet ze in Taco een liefhebbende man en begint ze een passievolle relatie.
2. Thema
Het onderwerp van het verhaal is de onmogelijke liefde van twee personen. De liefde wordt te groot en heeft nadelige gevolgen voor ieder.
Het thema van het verhaal is het noodlot.
De hoofdgedachte is dat je goed moet oppassen voor je je hart overgeeft aan een persoon, van wie je zijn karakter nog niet genoeg kent. Deze persoon kan je (on)bedoeld op een verkeerd spoor brengen en dan kan je hele leven in mekaar storten en ben je weer terug bij af.
D. Structurele aspecten
1. De volgorde van gebeurtenissen
In het boek komen geen flash-backs of flash-forwards voor. De gebeurtenissen in het boek spelen zich in chronologische volgorde af. De gebeurtenissen volgen elkaar zo op dat het gemakkelijk te volgen is voor de lezer. De auteur heeft af en toe gebruik gemaakt van tijdsprongen. Als Quaerts voor een tijdje verdwijnt, beschrijft hij dat wel maar dus heel kort, het is een voor de lezer oninteressante periode. Hij maakt een tijdsprong. Tijdvertraging en tijdverdichting wordt maar zelden toegepast.
2. De belangrijkste gebeurtenissen
De belangrijkste gebeurtenissen van dit boek in trefwoorden:
Cecile komt op bezoek bij haar broer – eerste kennismaking met Quaerts – minachting bij Cecile – zelfvertrouwen is verdwenen – heeft het moeilijk met de kinderen – komt op feestje en leert Quaerts beter kennen – Cecile vertelt Quarts dat ze van hem houd – briefje van Taco (eerste teken van mislukking relatie) – Taco vertelt dat er twee mensen in hem zijn – Taco beseft dat de relatie niet aan zijn eisen kan voldoen – Taco laat tijd niets van zich horen – ze wordt weer erg vrolijk – Taco oppert argumenten om de relatie stop te zetten – Taco vertelt dat hij een reis gaat maken en dus stopt met de realtie
Hoogtepunt is het stoppen van de relatie net op het moment dat de lezer denkt dat het zo goed gaat tussen die twee. De lezer krijgt alwel aanwijzingen mbv de twee mensen in Taco en kan op die manier, nadat je het boek gelezen hebt, nagaan waar de eerste aanwijzingen zich hebben voorgedaan. Het is dan toch nog vrij onverwachts maar ik kan het wel begrijpen.
3. Het begin
Het boek heeft een informatieve opening, blijkend uit het begin van dit boek.
4. Het einde
Het boek heeft een gesloten einde. Taco is vertrokken en Cecile is in diepe tranen.
E. Mening
Ik heb dit boek gekozen omdat het jaar van de eerste druk, 1891, één was die ik nodig had voor mijn leest. Het boek heeft weinig tot geen eomties bij mij opgeroepen. Ik von dhet meer een thema wat naar mijn mening te goed beschreven werd. Oplaatst was het thema te nadrukkelijk op de voorgrond. De personen en gebeurtenissen zijn wel goed beschreven. Het is net alsof ze in het echt ook zouden kunnen bestaan. De hoofdpersonen zijn tevens herkenbaar. De opbouw van de liefdesrelatie is wel geloofwaardig, het einde minder. Ik kan me niet voorstellen dat iemand een relatie zou beïndigen om de reden dat zij zijn persoonlijke ideaalbeeld niet kan bevredigen. Perspectief is wel redeljk. Het is wel erg betrekkelijk doordat je maar erg oppervlakkig de gebeurtenissen te weten komt. Mijn totaaloordeel luidt echter negatief. Mede door het oud-nederlands is het erg moeilijk door te worstelen. Het thema is tevens te nadrukkelijk beschreven waardoor het oplaatst een lange sleur wordt.
F. Samenvatting
Cecile van Even, een dertigjarige weduwe en moeder van de twee kinderen Dolf en Cristie, wordt door haar zwager Dolf van Attema, die lid is van de Tweede Kamer, op een bezoek uitgenodigd, daar zij zich na de dood van haar man, minister Van Even, heel weinig buitenshuis vertoont. ,,Ik leef pas, als ik niets doe", antwoordt Cecile, maar ze belooft te komen. Zij voelt zich niet eenzaam ,,hoewel dit gevoel toch in haar lag, maar het lag zó diep, zo in het onbewuste van hare ziel, dat het niet tot haar kwam". Bij het bezoek aan haar zuster Amélie de volgende avond ontmoet ze Dolfs oud-tante mevrouw Hoze en een vriend van Dolf, Taco Quaerts. De zoon van Amélie en Dolf, Jules, is dol op deze Taco. Cecile vindt hem bij deze eerste ontmoeting niet sympathiek: ,,Zijn figuur had iets zeer krachtigs, iets energiek flinks, iets van het gewone leven, dat Cecile antipathiek was." Jules is een wekelijke jongeling, dweepziek en onwerkelijk. Quaerts tracht met Cecile een gesprek te beginnen, maar het verloopt enigszins stroef, doordat Cecile zeer op afstand blijft. De volgende dagen denkt ze een enkele maal aan Quaerts: ,,Was dat toeval of logica?"
Ze voelt zich opeens treurig en eenzaam: straks als haar jongens zijn opgegroeid, zal ze alleen achterblijven. Het visitekaartje: T. H. Quaerts ligt op het lage tafeltje; ,,er was in die naam iets slechts, iets wreeds", peinst ze.
Op een zaterdagmiddag, terwijl Cecile op de Van Attema's zit te wachten, verschijnt onverwachts en onuitgenodigd Taco Quaerts. Cecile ontvangt hem beleefd, maar niet hartelijk. Het gesprek gaat over literatuur.
Dan komen de Van Attema's en ontstaat er een algemeen gesprek; even later neemt Taco afscheid. Amélie en Cecile praten samen over hem, ook de kinderen van Amélie mengen zich in het gesprek, waarbij Jules zeer heftig tegen Cecile uitvaart.
Cecile denkt na over het leven dat haar zo vreemd voorkomt. Onder de uiterlijkheid voelt ze een dieper leven, alles schijnt zich te vertonen met een masker, daaronder ligt de waarheid. Weer ziet ze Quaerts in haar gedachten.
Tijdens een feest van Mevrouw Hoze ontmoet ze hem; gedurende het diner zit hij aan haar rechterzijde. ,,Zij voelde reeds dat achter die sportman een ander school, die zij zocht te kennen." Het gesprek tussen Cecile en Taco verloopt nu geanimeerd, de cirkels van sympathie glijden over elkaar heen.
Het gesprek breekt af als de naam van de jonge mevrouw Hijdrecht valt: het is de naam van haar, die zijn maîtresse wordt genoemd. Als Cecile weer thuis is, weet zij heel duidelijk dat ze van Quaerts houdt. Over het mysterie der liefde verbaast zij zich voortdurend: ,,het is een zielefenomeen, een Schepping van Gevoel, waarvan de god, die geschapen had, evenmin ooit zal zijn te vinden in de intieme essence zijner waarheid, als de God te vinden was, die de wereld had geschapen uit de chaos."
Haar extaze heeft een aanvang genomen.
Taco Quaerts brengt haar verschillende bezoeken: ,,Quaerts . . . die naam had een andere klank dan vroeger... Voor het eerst ziet ze dat hij mooi is: een jonge god, breed, slank en gespierd.
In Taco heersen twee machten: een goede, goddelijke macht en de kwade, beestachtige.
Als Taco bij Cecile is, overheerst de goddelijke macht. Samen beleven zij in elkaars nabijheid een gelukssfeer, die vooral voor Taco zeer intens is. Echter, hij stelt Cecile té hoog, te verheven: daarover voelt zij zich gelukkig, maar ook zeer treurig. liet is een noodlottig gebeuren. Cecile wil geen vrouw van illusie zijn, maar een vrouw van liefde in alle nederigheid. Ze wil niet de Madonna zijn, die hij in haar ziet.
Quaerts bezoekt haar soms lange tijd niet; het beest-in-hem leeft zich uit in jachtpartijen en drinkfeesten. Hij leeft in deze perioden mateloos onbeheerst, ,,tact tot zelfleiding ontbrak hem geheel en al, hij leefde zoals hij voelde: geheel in uitersten; er was geen halfheid in hem."
In Cecile vindt hij kuisheid en spiritualiteit: een zielsgeluk; in Emilie Hijdrecht het zinnelijk genot en passie: een hartstochtelijk leed. Tussen deze twee werelden slingert Taco Quaerts heen en weer; hij verweert zich niet tegen het noodlot dat in hem leeft.
Bij Cecile doorvoelt Taco de zielsverrukking van een nieuwe liefde, die platonisch geaard is.
Cecile strijdt met haar vrouwelijke gevoelens voor Taco, zij aanvaardt geen platonische liefde, maar zijn zinnelijke liefde vragen, weigert ze nog. Aan Jules bekent Cecile iets van haar geheim verlangen.
Taco vreest het geluk dat Cecile hem geeft; men mag niet zo dikwijls gelukkig
zijn. De momenten van het Geluk ervaart hij echter als volkomen harmonie:
in dit evenwicht paart het Geluk zich aan het Leed van Cecile. Tijdens een avondwandeling - ,,in goddelijke sympathie van samenzijn" - voelen ze zich ontstijgen van de aarde, aan het mens-zijn. In deze mystieke sfeer biecht Cecile haar ,,aardse" vrouwelijke gevoelens op: samen zijn zij gelukkig. In Taco is echter het besef gerijpt dat Cecile geen madonna is, maar een vrouw die liefheeft, die in hem het beest kan wakker roepen; een stille weemoed overvalt hem. Lange tijd komt Taco niet, Cecile ervaart haar eenzaamheid. Dan ontvangt ze zijn brief: Taco vraagt haar elkaar niet meer te ontmoeten. Hij is bang ,,het heilig geluk, de extaze" te vernielen: ,,Wat zoû sterker in mij zijn, mijn ziel of mijn beest?" Cecile is bedroefd, maar dit moest zich noodlottig voltrekken.
Jules boodschapt haar dat Taco gaat reizen en van Cecile afscheid wil nemen.
Deze laatste ontmoeting geeft de strijd tussen ziel en beest: ,,Hij stond op, nam haar in zijn armen, bijna woest. - In de zonneverrukking van hare ziel mengde zich een zaligheid van de aarde, een toegeven aan het geweld zijner omhelzing. Zij wrong zich los, weerde hem af en sprak: - En nu ... ga." Zij overwint zichzelf voor de derde maal: het geluk blijft voortbestaan, ondanks hun gescheidenheid. Zij is God dankbaar voor het hoogste van zijn leven, dat hij door haar kent: het geluk!
G. De auteur
Louis Marie Anne Couperus is geboren op 10 juni 1863 in Den Haag. Hij is gedeeltelijk opgegroeid in Nederlands-Indië van 1872 tot 1877. Hij heeft MO-Nederlands gestudeerd. Van 1893 tot 1914 verbleef hij grotendeels in het buitenland. Hij is zijn carrière begonnen als journalist bij Het Vaderland en de Haagsche Post. Hij is voor korte tijd redacteur van De Gids geweest en hij was mede-oprichter van het literaire tijdschrift Groot Nederland in 1903.
Hij heeft talrijke reizen gemaakt naar o.a. Japan. Couperus wordt gerekend tot de tachtigers, hoewel hij buiten de groep van Kloos en De Nieuwe Gids stond. Evenals Van Deysel is Couperus een dandy.
Zijn prozadebuut is Eline Vere, geschreven in 1889. Hij heeft o.a. ook geschreven: Noodlot (1890), Extase (1892), Psyche (1898), Fidessa (1899) en Van oude mensen, de dingen die voorbij gaan.
Bijlage over het naturalisme:
De roman is een naturalistische roman.
Het naturalisme is een stroming die op het realisme volgt. In het naturalisme gaat men ervan uit dat het leven, de mens, wordt bepaalt door aanleg (erfelijkheid), omgeving (milieu) en de tijd waarin men leeft. Voor de vrij wil van de mens is dus geen plaats.
Extaze is een boek van de schrijver Louis Couperus van wie bekent is dat hij naturalistische romans schreef.
De belangrijkste kenmerken van het naturalisme in de literatuur zijn:
- men streeft naar een objectieve weergave van de werkelijkheid, o.a. de omgeving wordt heel precies beschreven (moment/milieu);
In extaze is alles heel precies weergegeven, veel beschrijvingen van de omgeving en de ruimtes waarin de personen zich bevinden. Er worden geen meningen toegevoegd. Dit komt mede door de personale vertelsituatie.
- het tijdsverloop is continu en chronologisch;
Alle gebeurtenissen volgen elkaar in het boek zo als het ook gebeurd is op. Ook is het continu verteld, er bevinden zich geen flash-backs in het boek.
- de gesprekken zijn levensecht;
Als Taco en Cecile met elkaar praten wordt dat woord voor woord opgeschreven, de gesprekken zijn levensecht. Als het boek nagespeeld zou worden, dan kunnen de dialogen zo overgenomen worden.
- pessimisme, somberheid, noodlot, sociale ellende;
Het noodlot is in Extaze een belangrijk motief. Ook ellende komt voor, Cecile had Taco gevonden maar raakte hem weer kwijt door de dierlijke macht in hem.
- door erfelijke aanleg is de hoofdpersoon een triest figuur, een mislukkeling, een underdog, meestal voortkomend uit de lagere sociale klassen;
Cecile gaat niet graag op visite maar doordat ze deel uit maakt van de gegoede burgerij, haar man was minister, is ze dat verplicht. Dit is de enige manier waarop dit kenmerk van het naturalisme tot uiting komt in de roman
- veel aandacht voor het seksuele leven van de personages.
Cecile wil graag haar platonische liefde met Taco omzetten in zinnelijke liefde. Taco beleefd zinnelijke liefde met mevrouw Hijdrecht. Cecile neemt met haar platonische liefde alleen geen genoegen, als zij dit aan Taco opbiecht komt Taco tot het besef dat Cecile geen godin is.
Historische context
In 1891 is Louis Couperus net getrouwd met jonkvrouwe Elisabeth Baud. Hij zal gelukkig getrouwd zijn neem ik aan. Het boek kan hij dus geschreven hebben als antwoord op ongelukkige liefdes. Het huwelijk met de jonkvrouwe was hem heilig, maar toch had hij nog homosexuele gevoelens die in het boek gestalte worden gegeven door Jules die gevoelens had voor Taco. Dit kan een verklaring zijn waarom hij de roman heeft geschreven.
Een duidelijke verklaring voor het feit dat het boek geschreven is bijvoorbeeld een ander boek waar Extaze een reactie op is, kon ik niet vinden.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen