Boekverslag : Adriaan Van Dis - Het Beloofde Land
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1240 woorden.

Een reis door de Karoo

Door: Adriaan van Dis

Uitgever: Meulenhof, Amsterdam (1990)

Titelverklaring


Sommige blanke leiders van Zuid-Afrika maken zich sterk voor een blank thuisland. In de Karoo zouden nog zuivere Afrikaners (Boeren) wonen. In de 'Patriot', de spreekbuis van de Konservatiewe Party, wordt Karoo dan ook die beloofde land genoemd. 

Over de auteur


Adriaan van Dis wordt in 1946 in Bergen, Noord Holland geboren. Zijn vader is een blanke ex-militair uit het Koninklijk Nederlands Indisch Leger en zijn moeder is een Indische. Na zijn HBS-opleiding volgt hij in Amsterdam de MO-opleiding Nederlands. Hij behaalt zijn MO-A-akte en maakt in 1969 een grote reis 'richting India'. Na een half jaar keert hij terug en hij blijkt niet verder te zijn gekomen dan Afghanistan. Hij voltooit zijn opleiding en richt zich op een studie Zuid-Afrikaans. Nadat hij afgestudeerd is, werkt hij van 1978 tot 1982 als chef van de zaterdagbijlage bij het NRC Handelsblad. Tot 1985 is hij 'redacteur features' bij deze krant. Hij debuteert met de novelle Nathan Sid in 1983, waarvoor hij in 1984 het Gouden Ezelsoor (prijs voor het best verkochte Nederlandse literaire debuut), ontvangt. Voor zijn praatprogramma Hier is..Adriaan van Dis (vanaf 1983) ontvangt hij in 1986 de Nipkowschijf. Hij is enige jaren bestuurslid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en wordt in 1987 redacteur van het literaire tijdschrift De Gids. Ook schrijft hij een aantal toneelstukken. In 1995 ontvangt Van Dis de Publieksprijs voor het Nederlandse boek. De thema's die vaak in zijn boeken terugkomen, worden gekenmerkt door een zekere tweeslachtigheid. Aan de ene kant verlangen zijn personages naar harmonie, zuiverheid en volmaakte schoonheid. Aan de andere kant voelen ze zich aangetrokken door de zelfkant van het leven, het groezelige, onvolmaakte.

Literaire stroming


Moderne Nederlandse literatuur.

Genre


Het beloofde land is een reisverslag (autobiografisch).

Samenvatting


De ik-figuur logeert in Kaapstad bij Eva Landman. Haar familie woont al negen generaties in Zuid-Afrika. De familie is naar de Karoo getrokken, het grote binnenlandse plateau in het midden van de Kaapprovincie. Van de bediende van Eva, Sophie, hoort de ik-figuur over de omstandigheden waarin zij woont. Ze moet elke dag een paar uur reizen in een volle en vuile trein van de township naar het huis van Eva. Ook haar huis is zeer primitief, maar Sophie vindt dat ze het goed heeft getroffen. Eva weet niets van de situatie van Sophie af. Als ze met de ik-figuur langs de township komt, haalt ze haar neus op. Ze reizen naar de Karoo om de familie van Eva te bezoeken. Eva waarschuwt de ik-figuur hier vooral niet teveel van te verwachten. De boeren in het gebied hebben het moeilijk, omdat er droogte heerst. Dat maakt de bewoners intolerant. De ik-figuur belooft dat hij "zal schrijven en zwijgen". Eva zegt echter: "Je moet kijken en niet zoveel vinden, aan meningen hebben wij geen gebrek".



De ik-figuur heeft moeite met de apartheid die heerst. Hij spreekt zwarten aan met 'U' en schudt ze netjes de hand. Dat is in Zuid-Afrika niet normaal en na een tijdje stapt ook hij van dit gedrag af. Eva en hij hebben vaak ruzies over de manier waarop zij over de apartheid denken. Eva maakte in haar dokterspraktijk altijd onderscheid tussen blank een zwart, maar kan zich dat nu niet meer voorstellen. Toch heeft ze nog veel ongegronde vooroordelen over de zwarten.



Op hun reis langs de familie van Eva komen ze veel verschillende mensen tegen, die allemaal hun eigen idee hebben over de veranderingen die in Zuid-Afrika te verwachten zijn. Eva vertelt veel over haar familie en over haar jeugd als blanke. Van oom Kobus, die dokter is, horen ze de verhalen over de angst voor een zwarte opstand en de eenzaamheid die heerst in de Karoo. Het bezoek aan oom Kobus en tante Steinie eindigt dan ook in mineur, een stemming die bij de ik-figuur op de terugweg aanhoudt. Bij het zien van het mooie landschap, schrijft hij: "Nu voel ik mijn tranen komen. O, leeg en prachtig land, zo moeilijk te delen".









Tijd en tijdvolgorde


Het verhaal wordt niet-chronologisch verteld, er zijn enkele flash-backs.



De vertelde tijd bedraagt enkele weken, de tijd waarin Eva en de ik-figuur door de Karoo reizen. Voor de beschrijvingen van de reizen neemt Van Dis weinig tijd. Andere beschrijvingen nemen juist veel verteltijd in.

Plaats/ruimte


Het verhaal speelt zich af in de Karoo, een verlaten hoogvlakte in de Kaapprovincie van Zuid-Afrika.

Karakterbeschrijving en -ontwikkeling


Ik-figuur:



De ik-figuur heeft Zuid-Afrikaanse taal- en letterkunde gestudeerd, maar raakte in conflict met zijn hoogleraar. Hij is op bezoek bij een oude vriendin in Zuid-Afrika en heeft gemengde gevoelens ten opzichte van dit land. In het begin laat hij merken fel tegen apartheid te zijn. Hij behandelt de zwarten volgens de blanke inwoners dan ook te beleefd. Toch geeft hij dit gedrag op en past zich aan: 'Apartheid besmet'. Hij vindt Karoo een prachtige streek, maar kan zijn woede over de houding van de blanken ten opzichte van de zwarten soms niet inhouden. De ik-figuur is een rond karakter.



Eva Landman:



Eva is een buitenbeentje in de Zuid-Afrikaanse maatschappij. Ze is niet getrouwd en voor een blanke vrouw is dat zeer ongebruikelijk. Ze is arts en heeft gestudeerd in Leiden, waar ze bevriend is geraakt met de ik-figuur. Ze wil niet terug naar Nederland, omdat ze daar verantwoording af moet leggen over het regime in Zuid-Afrika, waar ze niet achter staat. Vroeger dacht ze heel anders over het samenleven van zwart en blank, maar haar mening verandert. Ze ziet zichzelf als een 'verlichte blanke', maar de ik-figuur vindt dat haar uitingen soms tweeslachtig en schijnheilig zijn. Tijdens de reis blijkt Eva veel onverwerkte angsten, jeugdtrauma's en schaamtegevoelens te hebben. Ook Eva is een rond karakter.



Sophie:



Sophie is de zwarte bediende van Eva. Eigenlijk heet ze Magxa, maar zo wil ze niet genoemd worden door de blanken. Ze woont onder armoedige omstandigheden in een krottenwijk, maar ze is niet ontevreden over haar bestaan. Sophie is een rond karakter.



De familie van Eva Landman:



Deze familie leeft al bijna twee eeuwen in Zuid-Afrika. De stamvader was een matroos die bij de Kaap van boord sprong en zich vanaf toen Landman noemde. Een tak van de familie vertrok later naar de Karoo. Daar bewonen ze nu een groot deel van de dorpen. De familie is zeer gastvrij voor verwanten, waardoor Eva en de ik-figuur goed ontvangen worden. Ze leven van de landbouw en staan over het algemeen angstig tegenover gelijke rechten voor zwarten, omdat ze dan in hun leefomstandigheden aangetast kunnen worden. De meeste familieleden worden uitvoerig besproken door de schrijver, waardoor ze ronde karakters zijn.  

Onderlinge relaties


Eva Landman is een vriendin van de ik-figuur.



Sophie is de bediende van Eva.

Geloofwaardigheid van het verhaal


...

Thematiek


Apartheid:



De blank-bruin-zwarte-verhoudingen in Zuid-Afrika worden gepeild. Het accent ligt vooral op de blanke invalshoek, waarbij de centrale vraag is: "Wat gebeurt er met ons als de zwarten de macht overnemen?"  

Motto


Geen.

Taalgebruik


Het boek is geschreven in een soepele vertelstijl. Het Nederlands wordt afgewisseld met Afrikaanse uitdrukkingen, zodat de sfeer van het land goed op de lezer overkomt.

Opdracht


Geen. Wel deelt de schrijver op de vierde bladzijde mee, dat om 'de privacy van d' betrokkenen te beschermen veel namen van personen en 'plase' veranderd zijn.'

Vertelsituatie


Het boek is geschreven in de ik-vorm (ik-vertelsituatie). De schrijver heeft een persoonlijk reisverslag geschreven en de lezer weet alleen de gebeurtenissen die beschreven worden. Het doel hiervan is waarschijnlijk het kweken van begrip voor de intolerante houding tussen de verschillende bevolkingsgroepen.

Perspectief


Ik-perspectief.

Verhaalopbouw


Het verhaal  is opgebouwd uit zes getitelde hoofdstukken: Naar de boeren, Groendraai, Swaelvlei, Droe Fontein, Het dorp, en Het Roggeveld. Deze titels houden verband met de plaatsen die de hoofdfiguren bezoeken.

Eigen mening


...
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen