De Bezige Bij, Amsterdam (1950)

Titelverklaring:

De titel is ontleend aan de familienaam Metsier.

De auteur:

Hugo Maurice Julien Claus wordt geboren op 5 april 1929 in Brugge, België. Al kort na zijn geboorte raakt zijn moeder opnieuw in verwachting. Om haar rust te geven wordt hij, als hij 1 ½ jaar is, opgenomen in een pensionaat. Vanaf zijn vierde levensjaar verblijft hij bij de Zusters van Liefde in Aalbeke. In 1940 keert hij weer terug naar zijn ouderlijk huis, maar zes jaar later vertrekt hij weer. Claus verblijft enige tijd in Parijs, waar hij kennis maakt met het surrealisme en het existentialisme. In 1947 debuteert hij met de gedichtenbundel Kleine reeks. Terug in Vlaanderen ontmoet hij Elly Overzier, met wie hij in 1950 weer naar Parijs vertrekt. In datzelfde jaar wordt hij lid van Cobra en wijdt hij zich aan literatuur, schilderkunst en toneel. Zijn roman De Metsiers wordt zijn eerste echte succes. Van 1953 tot 1955 verblijft hij in Italië, waar Elly in enkele films acteert. In 1955 trouwen zij. In de jaren die daarop volgen laat de veelzijdige Claus veel van zich horen. Hij schrijft romans, verhalen, gedichten en toneelstukken. Ook geniet hij bekendheid als filmregisseur, scenarioschrijver en beeldend kunstenaar. In 1970 krijgt hij een relatie met de Nederlandse actrice Kitty Courbois. Drie jaar later gaat hij met de actrice Sylvia Kristel samenwonen in Parijs. De relatie wordt in 1978 beëindigd en Claus keert terug naar Gent. In 1983 schrijft hij de populaire roman Het verdriet van België, dat in 1994 verfilmd wordt door Claude Goretta. Op 12 juni 1993 trouwt hij met Veerle de Wit. In zijn carrière ontvangt hij meer dan 40 literaire prijzen, waaronder de Vlaamse Staatsprijs voor Toneelletterkunde, de Constantijn Huygensprijs en de Prijs der Nederlandse Letteren.

Selectie van zijn werk:

Kleine reeks (1947), De Metsiers (1950), De koele minnaar (1956), Suiker (1958), De dans van de reiger (1962, verfilmd in 1996), De vijanden (1967), Vrijdag - in vijf scènes (1969, verfilming in 1981met Claus zelf als regisseur), Het graf van Pernath (1978), Het verdriet van België (1983, verfilmd in 1994), Serenade (1984), Sonnetten (1988), Een zachte vernieling (1988), Belladonna (1994), De Geruchten (1996).

Literaire stroming:

De gebeurtenissen worden bij elk hoofdstuk bezien vanuit een andere verhaalfiguur. Van de lezer wordt dan ook verwacht dat hij zelf de gegevens ordent tot een samenhangende tekst. Hiermee behoort De Metsiers tot de experimentele proza.

Genre:

Experimentele roman / Liefdesroman.

Samenvatting:

Mon Verkindere en Bennie Metsier wachten op Vette Smelders om te gaan stropen. Hij komt echter niet opdagen. Om Mon te laten schrikken en puur uit verveling schiet Bennie vlak naast Mon. Gedesillusioneerd over het verzuim van Smelders keren ze weer terug naar de Metsiershoeve. Volgens Mon zal Smelders niet meer komen, nu Ana – met wie de Vette een verhouding heeft - ook niet meer mee op jacht gaat. Bennie is blij. Ana heeft hem beloofd dat hij bij haar mag slapen als Smelders er niet meer is.

De volgende dag praat Mon met de Moeder, met wie hij al enkele jaren een verhouding heeft. Ze vertelt hem dat Ana al drie maanden zwanger is van Smelders. Mon weet dat de Vette nooit met haar zal trouwen en besluit haar te helpen bij het aborteren van het kind.

Bennie blijkt in werkelijkheid niet de zoon van de vermoorde Metsiers te zijn, maar van Mon. Ana is dus zijn halfzus. Ze besluit tot een abortus en Bennie vergezelt haar naar de tramhalte. Ana vertelt hem dat ze naar de stad gaat, omdat ze buikpijn heeft. Bennie zegt dat hij het meest van haar houdt. Ana krijgt van de aborteuse, mevrouw Sassen, een medicijn mee dat haar op de abortus voorbereidt. Ze wordt op donderdag terug verwacht.

Bennie is niet thuisgekomen, dus sturen Mon en de Moeder hun knecht Jules erop uit om hem te zoeken. Hij blijkt met Vette Smelders naar café-eigenaresse/prostituée Franse Miet te zijn geweest. Smelders vertelt Bennie voor de grap dat Ana vermoord is, waarop Bennie razend wordt. Om hem te kalmeren is hij op een stoel vastgebonden. Zo treft Jules hem aan. Jules bevrijdt Bennie en samen keren ze terug naar de hoeve.

Die avond staat Ana in de regen op de brug. Ze is zojuist teruggekeerd van mevrouw Sassen. Ana wordt aangesproken door een Nederlands sprekende, Amerikaanse soldaat, die haar zijn regenjas aanbiedt. Zijn naam is Jim Braddock. Samen schuilen ze in een verlaten tuinhuisje. Jim vindt een fles rum en biedt Ana het ene glas na het andere aan. Onder invloed van alcohol staat Ana hem toe dat hij met haar vrijt.

De volgende dag maken Jules en de Moeder de wond van Bennie, opgelopen bij Smelders, schoon. De Moeder denkt terug aan de tijd dat Mon, de oude Metsier en Jules gedrieën verliefd op haar waren. Ze denkt aan Bennie die slechts twee jaar op school heeft gezeten en maakt Jules verwijten over zijn slappe gedrag sinds zijn bekering tot het katholieke geloof. Vervolgens laat ze Jules alleen achter met Bennie. Ze praten over de gebeurtenissen bij Franse Miet en Jules denkt erover Bennie te bekeren. Hij veroordeelt zijn gedrag, maar is bang dat Bennie door zijn naïviteit alles gelooft wat hem wordt verteld.

Bennie is opnieuw naar Franse Miet toegegaan. In een dronken bui verklaart hij zijn liefde voor Ana en praat hij over haar zwangerschap. Miet zegt hem dat een dergelijke relatie tussen broer en zus absoluut niet mag.

Mon denkt over alles wat hij op de Metsierhoeve heeft meegemaakt. Hij had een jaar op de hoeve gewerkt, toen hij de oude Metsier tijdens een eendenjacht vol met hagel schoot. Maandenlang heeft de man niet kunnen lopen en in die tijd ontstond de relatie tussen Moeder Metsier en Mon. Mon voelt zich echter niet zo levenslustig meer.

Na het avontuurtje met Ana besluit Jim, samen met zijn oppasser Eddie Carter, dat hij bij de familie Metsier wil intrekken. Hij wil zien of er soldaten kunnen logeren. Jim meldt dit op het kamp, terwijl Ana in het tuinhuisje op hem wacht. Als hij terugkeert, lopen ze samen naar de hoeve. Onderweg komen ze Jules tegen, die een vijandig houding aanneemt ten opzichte van Jim. Jim blijkt getrouwd te zijn en twee kinderen te hebben, maar dit feit wordt door hem verzwegen. Jim voelt zich niet erg op zijn gemak bij de familie, want ook de Moeder koestert argwaan tegen hem.

Eigenlijk heeft Ana al snel spijt van haar beslissing. Ze begrijpt alleen niet waarom Moeder desondanks toch instemt met het verblijf van Jim en Eddie. Ana waarschuwt Bennie voor Miet. In het dorp wordt verteld dat ze een gemene vrouw is. Bennie zal door de dorpsbewoners uitgelachen worden. Ana wil, zodra de Amerikanen weg zijn, met Bennie in de stad gaan wonen. Ze is bang voor de abortus, maar wil het kind onder geen beding houden. Ze kan zich haast niet voorstellen hoe het kind er uit moet zien, met zo\'n vader als Vette Smelders.

Jules praat met Bennie over het geloof en de kerk. Hij spreekt zijn wantrouwen uit over de Amerikanen, maar Bennie ziet geen kwaad in hen. Volgens Jules zijn zij door de duivel gezonden. Bennie is gaan nadenken over zijn gesprek met Ana. Hij besluit wraak te nemen op Franse Miet. Hij steelt Eddie\'s pistool en schiet op het café van Miet. In de paniek die ontstaat, weet Bennie ongemerkt te vluchten.

Mon gaat akkoord met Bennie\'s voorstel om de Amerikanen mee te nemen naar de eendenjacht. Eddie vertelt Jim over de ongewone liefdesrelatie tussen Ana en Bennie. Jim vermoedde al dat Ana het met meerdere mannen gedaan heeft. Hij vraagt zich af of Bennie er ook één van is. Eigenlijk kijkt hij bij deze familie nergens meer van op. Jim gaat naar Ana om haar aan te spreken over haar liefde voor Bennie. Ana verbiedt hem haar kamer te betreden. Jim maakt haar duidelijk dat de kwestie zich nog wel zal wreken.

De Moeder wantrouwt de Amerikanen en Mon maakt zich ongerust over alle aandacht die zij van hen krijgt. Ook Bennie\'s haat ten opzichte van de Amerikanen groeit. Ana vertelt hem dat Jim haar in de buik heeft getrapt en dat zij daardoor buikpijn heeft. Bennie wil zich wreken en daarna met Ana naar de stad vluchten.

Tijdens de eendenjacht wordt Bennie neergeschoten. Mon, die Bennie nog probeert te redden, wordt vervolgens tegen het hoofd geslagen. Hij ziet nog net hoe de Amerikanen wegvluchten. Mon tilt Bennie op en draagt hem terug naar de Metsierhoeve. Daar aangekomen volgt Jules hem als hij Bennie achter de stallen neerlegt. Mon vertelt hoe Eddie hem heeft doodgeschoten en hoe hij overweegt de schuld op zich te nemen. Jules ziet het als \'de straf die komen moest\'. Hij haalt de schoppen op om Bennie\'s graf te graven. De Moeder heeft inmiddels Bennie\'s lot vernomen en gilt het uit. Ana reageert geschokt.

De volgende dag worden alle bezittingen van de Amerikanen verbrand. De Moeder loopt rusteloos rond en Jules is onderweg om de pater te halen. Bennie zal in de boomgaard begraven worden. Hij ligt dood in het tweepersoonsbed van de Moeder, naast Ana. Niemand spreekt meer over de Amerikanen en Ana vraagt zich af waarom Mon zich bij de gendarmerie wil melden.

Tijd en tijdvolgorde:

Het verhaal speelt zich kort na de Tweede Wereldoorlog af. De chronologische gebeurtenissen beslaan ongeveer een week, maar inclusief alle flash-backs is de vertelde tijd circa 25 jaar.

Plaats/ruimte:

De gebeurtenissen vinden plaats in en om het Vlaamse dorp Zedelgem. Hoofdlocaties zijn de Metsierhoeve, het café van Franse Miet en het tuinhuisje waar Jim en Ana de nacht doorbrengen.

Karakterbeschrijving en -ontwikkeling:

Ana Metsier:

Ana is zwanger van Vette Smelders, maar wil het kind laten weghalen. Ook voor de Amerikaan Jim voelt ze afkeer. Alle mannen in haar omgeving willen alleen maar met haar naar bed. Ze wil \'meer\'. Dit vindt ze bij haar halfbroer Bennie. Ze droomt ervan met Bennie samen te wonen in de grote stad. Ana is een rond karakter.

Bennie Metsier:

Bennie is de negentienjarige zoon van Mon en de Moeder. Hij is licht verstandelijk gehandicapt en adoreert zijn halfzus Ana. Doordat hij niet \'normaal\' kan denken, komt hij meerdere keren in de problemen. Bennie is een rond karakter.

Mon Verkindere:

Mon is de natuurlijke vader van Bennie. Enkele jaren geleden heeft hij de oude Metsier tijdens een eendenjacht volgeschoten met hagel. Sindsdien heeft hij een relatie met de Moeder. Ook na het overlijden van de oude Metsier blijft hij op de Metsierhoeve wonen. Hij houdt veel van Bennie. Mon is een rond karakter.

Moeder Metsier:

De Moeder - haar naam komen we niet te weten - is de baas op de Metsierhoeve. Ze heeft alle touwtjes in handen en is wantrouwend tegenover alle indringers die van buiten komen. Ze was getrouwd met de oude Metsier. Na zijn overlijden heeft ze een relatie met Mon, maar ook met Jules heeft ze een kortstondige affaire gehad. De Moeder is een rond karakter.

Jules Goossens:

Jules is de knecht van de familie Metsier. Hij had jaren geleden een verhouding met de Moeder, maar hij is nu een godsdienstfanatiekeling. Jules is een rond karakter.

Jim Braddok:

Jim is een Amerikaan van Nederlandse afkomst. Hij weet Ana zo ver te krijgen, dat ze met hem naar bed gaat. De volgende dag trekt hij bij de familie Metsier in. Eigenlijk is hij getrouwd en heeft hij twee kinderen. Jim is een rond karakter.

De volgende verhaalfiguren zijn slechts bijfiguren, die oppervlakkig worden beschreven:

Eddie Carter, Vette Smelders, Franse Miet, Mevrouw Sassen.

Onderlinge relaties:

Ana en Bennie zijn halfbroer en halfzus. Ze zijn de kinderen van de Moeder en resp. de oude Metsier en Mon Verkindere. Ana is zwanger van Vette Smelders, maar slaapt ook met Jim. Ze laat haar kind aborteren door mevrouw Sassen. De familie Metsier is niet blij met de komst van de Amerikanen op de hoeve. Ook Ana heeft spijt van haar gedrag. Jules is de trouwe knecht van de familie Metsier, die eveneens argwaan koestert ten opzichte van alle indringers. Bennie gaat vaak op bezoek bij Franse Miet. Later neemt hij wraak op haar, omdat zij hem belachelijk maakt. Aangezet door Ana wil Bennie wraak nemen op Jim, maar hij wordt uiteindelijk door Eddie doodgeschoten.

Geloofwaardigheid van het verhaal:

….

Thematiek:

Liefde:

In De Metsiers speelt de liefde een grote rol. De zuivere liefde tussen Ana en Bennie wordt door hun familie en de buitenwereld niet begrepen. Daarnaast heeft de moeder een relatie met Mon, voorheen met Jules. Volgens Ana is de liefde van Jim alleen maar gebaseerd op sex. De gevoelens van Vette Smelders voor Ana zijn niet zuiver. Bennie gaat regelmatig op bezoek bij Franse Miet, maar ze koesteren geen echte gevoelens voor elkaar.

Motto:

Si tout amour prendroye racine

J\'en planteroye dans mon jardin

Taalgebruik:

Claus hanteert eenvoudig taalgebruik en maakt af en toe gebruik van typisch Belgische woorden. Korte zinnen worden afgewisseld door langere. Ook verschilt het taalgebruik per verteller. Deze manier van schrijven maakt het verhaal zeer levendig.

Opdracht:

Geen.

Vertelsituatie:

Wisselende ik-vertelsituatie, waarbij steeds een andere persoon optreedt als verteller.

Perspectief:

Ik-perspectief.

Verhaalopbouw:

26 hoofdstukken, waarbij de naam van de verteller de titel van het betreffende hoofdstuk is.

Eigen mening:

• De Verklaringen Verklaard
• Onvoltooid Verleden
• Een Bruid In De Morgen
• De Verwondering
• De Dans Van De Reiger