| 
 A.F.Th van der Heijden - Advocaat van de hanen
 
 
 
   
 
 1. Samenvatting 
 
 
 
 Ernst Quispel is een advocaat, werkzaam in het hartje van Amsterdam. Hij 
 behandelt vooral zaken die te maken hebben met "hanen", jongeren met hanenkammen
 
 die een bepaalde eigen cultuur hebben. Het boek "advocaat van de hanen" bestaat
 
 uit twee delen, die ieder zijn onderverdeeld in een aantal hoofdstukken. Ik zal
 
 per deel een samenvatting geven.
 
 
 De euforie 
 
 
 
 Ernst is getrouwd met Zwanet, de vroegere vriendin van Albert Egberts (zie 
 de tandeloze tijd deel 3). Samen met haar leeft hij in een appartement in
 
 Amsterdam.
 
 
 Ongeveer eens per jaar krijgt Ernst "last" van een soort vrolijkheid. Hij 
 valt opeens enkele kilo’s af en voelt zich beter dan ooit. In die periode begint
 
 hij te drinken, hij is dus een zogenaamde "kwartaaldrinker". Aan het begin van
 
 de (ongeveer 20 dagen durende) drinkperiode voelt Ernst zich onoverwinnelijk,
 
 aan het einde verdwijnt dat gevoel steeds meer en uiteindelijk komt hij weer
 
 terecht in een depressie, waarmee het drinken eindigt.
 
 
 Ernst wordt door de ouders van een "haan" (een jongen met een hanenkam) 
 genaamd Kiliaan Noppen gevraagd hun advocaat te zijn. Kiliaan Noppen is niet
 
 lang daarvoor overleden in een politiecel en de omstandigheden waarin dat
 
 gebeurde zijn onduidelijk. In eerste instantie wil Quispel de zaak niet
 
 aannemen, om onduidelijke redenen, maar later besluit hij toch als advocaat op
 
 te treden. Het eerste wat hem gevraagd wordt is om meer duidelijkheid te krijgen
 
 omtrent de dood van Kiliaan. De sectie heeft enkele resultaten opgeleverd die
 
 allen zeer twijfelachtig zijn.
 
 
 Quispel haalt de ouders van Kiliaan over om de jongen ’s nachts te laten 
 begraven: zo zal er minder beroering ontstaan. De ouders stemmen toe en de
 
 begrafenis verloopt rustig. Naderhand is er een optocht van andere "hanen", die
 
 blijkbaar toch lucht hebben gekregen van de begrafenis.
 
 
 Ondertussen wordt er ook een ander verhaal over Ernst verteld: het verhaal 
 over een aanval van het "kwartaaldrinken". Ernst voelt zich hierbij, althans in
 
 den beginne, zeer vrolijk. Deze "euforie", zoals Ernst het zelf noemt, komt
 
 ongeveer eenmaal per jaar voor. Het lastige van zijn huidige euforie is, dat
 
 zijn vrouw hoogzwanger is en hij haar dus niet kan helpen. In "de euforie" lijdt
 
 Ernst een onstuimig leven waar de buitenwereld geen weet van heeft. Hij heeft
 
 verscheidene vriendinnen en drinkt elke avond onvoorstelbare hoeveelheden
 
 alcohol. Alle barkeepers in de omgeving kennen Ernst, maar de advocatenwereld en
 
 zijn vrouw hebben (schijnbaar) geen weet van deze uitspattingen.
 
 
 Ernst wil aan de ouders van Kiliaan Noppen niet toegeven dat hij de jongen in 
 feite al jaren kent, waarom niet blijft de vraag. Steeds weer vragen de ouders
 
 of hij Kiliaan (bijgenaamd "dr.Nop") niet kent en steeds weer ontkent hij. Maar
 
 toch blijkt uit het verhaal over zijn euforie, dat hij de jongen wel degelijk
 
 gekend moet hebben: in deze periode woonde Ernst in het oude huis van bewaring
 
 en daar verbleven Kiliaan en een aantal andere hanen ook. Dus wat heeft Ernst te
 
 verbergen?
 
 
 Blasé 
 
 
 
 Op een dag zit Ernst rustig op zijn studeerkamer te werken. Hij hoort in de 
 andere kamer een geluidje en denkt dat zijn dochter Cynthia aan het huilen is.
 
 Als hij echter naar haar gaat kijken, ligt ze niet in haar bedje. Ernst denkt
 
 dat Zwanet het kind heeft meegenomen terwijl ze zelf naar de kapper toe ging en
 
 besteed er niet zoveel aandacht aan.
 
 
 Als Zwanet even later thuis komt blijkt dat zij Cynthia helemaal niet mee 
 heeft genomen. Ongerust loopt Zwanet de kamer van Cynthia in en… vindt haar
 
 gewoon in haar bedje. Ze scheldt Ernst uit omdat hij haar zo ongerust gemaakt
 
 heeft en haalt Cynthia uit bed. Dan blijkt het kindje helemaal onder te zitten
 
 met neptatoeages. Ernst begrijpt dat dit een waarschuwing is van de "hanen": ze
 
 weten dat Ernst meer weet over de dood van Kiliaan Noppen en ze vinden dat hij
 
 dit moet vertellen. Ernst voelt zich ernstig bedreigd, maar durft het verhaal in
 
 eerste instantie toch niet te vertellen. Uiteindelijk doet hij dit toch, maar
 
 hij verhult de identiteit van de "anonieme getuige"; alleen de politie weet dat
 
 hij die getuige is.
 
 
 Ernst vertelt hoe hij aan het einde van zijn "kwartaaldrinkperiode" tegelijk 
 met een stel demonstrerende "hanen" afgevoerd is door de ME in een politieauto.
 
 Ook Kiliaan Nopen was bij deze groep. Hij maakte een verdwaasde indruk op Ernst,
 
 niet alleen tijdens het vervoer, maar ook later in de cel. ’s Morgens hoort
 
 Ernst Kiliaan nog zingen, maar als de bewakers het ochtendeten komen brengen
 
 blijkt Kiliaan dood te zijn. Ernst hoort dit aan de reactie van de bewakers en
 
 ziet dit door het luikje van zijn cel, wat open staat omdat het ontbijt erop
 
 staat. De bewakers beseffen dat de dood veroorzaakt moet zijn door letsel wat,
 
 naar zij denken, door de ME’ers aangebracht is. Deze oorzaak willen ze echter
 
 verhullen en ze spuiten heroïne in de lever van Kiliaan, zodat het lijkt alsof
 
 hij aan een overdosis gestorven is.
 
 
 Na deze bekentenis gaat Ernst een poosje naar het eiland Schiermonnikoog, 
 waar hij weer een periode van "kwartaaldrinken" doormaakt. Zwanet arriveert iets
 
 later op Schiermonnikoog en Ernst komt tot de ontstellende ontdekking dat hij nu
 
 pas, na al die jaren, echt verliefd op Zwanet geworden is.
 
 
 Niet veel later komt Ernst Albert Egberts weer tegen en beseft waarom hij 
 verliefd op Zwanet geworden is: Albert en Zwanet hebben een verhouding. In
 
 plaats van boos te worden neemt Ernst dit feit tot zich met een zekere
 
 berusting. Ooit heeft hij Zwanet namelijk ook van Albert afgepakt.
 
 
 Albert vraagt Ernst en de beide inspecteurs van de politie om met hem mee te 
 gaan naar een bejaardenhuis, in verband met de zaak Kiliaan Noppen. In dit
 
 bejaardenhuis zit een oude man, die Kiliaan net voordat deze afgevoerd werd in
 
 de wagen van de ME, met een baksteen op zijn hoofd geslagen blijkt te hebben.
 
 Omdat hij een hekel had aan "dat tuig": de "hanen".
 
 
 De zaak is nu rond, de onderste steen is letterlijk boven gekomen en Ernst’s 
 leven gaat verder. Ernst wil proberen om een echte drinker te worden, niet zo’n
 
 halfslachtige kwartaaldrinker. Of dit hem lukt blijft de vraag. Zwanet staat hij
 
 min of meer (dit wordt niet helemaal duidelijk) af aan Albert.
 
 
   
 
 "Advocaat van de hanen"– A.F.Th van der Heijden 
 
 
 
   
 
 2. Eigen mening 
 
 Dit boek is het laatste deel van de verhalencyclus " de tandeloze tijd", 
 waarvan ik alle delen gelezen heb.
 
 
 Wat vond ik goed aan dit boek? 
 
 
 
 Dit boek en de verdere delen van de verhalencyclus spreken mij allemaal aan; 
 het is een schrijfstijl die mij aanspreekt. Om de paar regels staat wel een
 
 bepaalde uitdrukking die je als lezer aan het denken zet. Vergelijkingen die de
 
 schrijver maakt zie ik altijd onmiddellijk voor me: ze passen in mijn manier van
 
 denken.
 
 
 Wat ik aan "advocaat van de hanen" vooral mooi vond was de manier waarop de 
 hoofdpersoon Ernst Quispel omschreven werd. Dit sprak mij erg aan, omdat de man
 
 trekjes mee kreeg die tegelijkertijd gewoon en vreemd waren. Wat ik daarmee
 
 bedoel is: hij had trekjes die eigenlijk ieder mens wel heeft, maar die de
 
 meeste mensen ontkennen. Ook de omschrijving van hem als "kwartaaldrinker" vond
 
 ik mooi, dat was echt een soort van symbool voor zijn persoonlijkheid.
 
 
 De opbouw van het verhaal in "advocaat van de hanen" vond ik ook mooi; eerst 
 leek er niet veel spannends te gebeuren, maar niet veel later bleek er wel zeker
 
 sprake te zijn van een grote mate van spanning. Dat alles zorgde voor een zeer
 
 goede verhaallijn waarvan de ontknoping helemaal verbazingwekkend en knap
 
 gevonden was.
 
 
 Wat vond slecht aan dit boek ? 
 
 
 
 Deze vraag is voor mij veel moeilijker te beantwoorden. Als ik naar slechte 
 elementen in het boek ga zoeken moet ik namelijk echt diep nadenken, en
 
 eigenlijk vond ik geen enkele van de kanten van het boek slecht. Ik kan dan ook
 
 maar één ding verzinnen wat ik minder mooi vond aan dit boek:
 
 
 Op sommige momenten vond ik het boek wat zwaar op de hand en werd mijn 
 stemming er een beetje door beïnvloedt. Het zorgt er in ieder geval niet voor
 
 dat ik me vrolijk voel als ik stop met lezen, het geeft me een deprimerend
 
 gevoel. De ideeën van Albert dringen zich soms net iets te veel aan me op, ook
 
 al vraag ik daar niet om. De denkbeelden van Albert worden in het boek namelijk
 
 niet gerelativeerd, dat vind ik wel een beetje een minpunt. Maar aan de andere
 
 kant is dit juist ook wel weer knap van de schrijver, om een sfeer zo goed over
 
 te brengen.
 
 
 Conclusie: 
 
 
 
 Het is een prachtig boek, zowel qua schrijfstijl als qua verhaal. Echte 
 minpunten van het boek zijn er mijn inziens niet.
 
 
   
 
 "Advocaat van de hanen" – A.F.Th van der Heijden 
 
 3. Verhaalanalyse 
 
 
 
 Romanvorm 
 
 
 
 "Advocaat van de hanen" is een psychologische roman; het gaat vooral 
 om de psychologie van de hoofdpersoon Ernst Quispel en zijn handelingen worden
 
 verklaard vanuit zijn karakter. De roman valt ook onder te verdelen bij de
 
 familieroman ( de lotgevallen van Ernst, zijn vrouw Zwanet en zijn
 
 dochter Cynthia worden verteld).
 
 
 Vertelperspectief 
 
 
 
 Het verhaal wordt verteld vanuit de alwetende verteller en er wordt dus 
 gebruik gemaakt van het auctoriale perspectief. In het boek komen geen
 
 perspectiefwisselingen voor en het perspectief is niet onbetrouwbaar.
 
 
 Personages 
 
 
 
 Sommige personages in het boek zijn round characters, anderen zijn 
 flat characters. Ernst Quispel is een round character, als enige van de
 
 hoofdpersonen. Over hem wordt zoveel informatie verstrekt dat je hem echt
 
 "uitgediept" kan noemen. Vrienden van Ernst en vage kennissen (Zwanet, Cynthia
 
 en Albert) zijn echter gewoon flat characters.
 
 
 Tijd 
 
 
 
 De vertelde tijd is vrij goed te geven. Het boek begint op 29 april 
 1985 en daarna komen er enkele terugblikken naar Ernst’s eerdere
 
 kwartaaldrink-periode die zich afspeelde rond eind maart, begin april. Het boek
 
 eindigt meer dan een jaar na de dood van Kiliaan Noppen; de vertelde tijd is dus
 
 ongeveer 16 maanden. Verder zijn er nog een heel stel flashbacks,
 
 zoals wanneer ernst terugdenkt aan de periode waarin hij Zwanet ontmoette. Die
 
 beslaan gezamenlijk een jaar of tien.
 
 
 De verteltijd is zo’n 20 uur en 572 bladzijdes 
 leesplezier.
 
 
 Ruimte 
 
 
 
 De topografische ruimte is zeker de belangrijkste ruimte in dit boek. 
 Ernst woont in Amsterdam, iets wat een belangrijk gegeven is in dit boek. Van
 
 sommige parken of buurten wordt regelmatig de naam genoemd.
 
 
 De klimatologische ruimte is ook van belang, bijvoorbeeld als Ernst 
 met Pinksteren op het eiland Schiermonnikoog verblijft.
 
 
 Motief 
 
 
 
 Er zijn een verschillende motieven te geven. Ik zal de belangrijkste 
 achtereenvolgens opsommen:
 
 
 Kwartaaldrinken en "hanen" (jongeren met hanenkammen). 
 
 Thema 
 
 
 
 Het proberen te leven met een doel. 
 
   
 
 "Advocaat van de Hanen" – A.F.Th van der Heijden 
 
 
 
 4.Over de schrijver 
 
 
 
 A.F.Th van der Heijden maakte in 1978 zijn debuut met het boek" een
 
 gondel in de herengracht".
 
 
 
 Oorspronkelijk schreef Van der Heijden onder het pseudoniem"Patrizio
 
 Canaponi". Na enkele boeken gebruikte hij echter zijn
 eigen naam en dat is
 
 hij blijven doen.
 
 
 Van der Heijden heeft zijn voornaamste bekendheid te 
 danken aan
 Zijn verhalencyclus "de Tandeloze Tijd", waarvan het boek
 
 
 "Vallende ouders" het eerste deel is, na de inleiding.
 
 
 Opvallend is dat Van der Heijden eerst deel één van deze cyclus schreef, 
 daarna deel twee, toen deel vier en pas dáárna deel drie. Eén van de delen van
 
 de tandeloze tijd ;"Onder het plaveisel van het moeras", werd bekroond met de
 
 AKO-literatuurprijs, oftewel de Generale Bank Literatuurprijs.
 
 
 Van der Heijden werd in 1951 geboren in Geldrop en begon 
 al op zijn zestiende met het schrijven van zijn eerste boek. Hij voltooide dit
 
 boek op zijn twintigste. Helaas is het nooit uitgegeven. Toch was dit boek de
 
 grondslag van de verhalencyclus "de Tandeloze Tijd".
 In
 
 de verhalen van Van der Heijden keert vaak hetzelfde thema terug: het moeizame
 
 contact van een zoon met zijn vader. Dit is uit het leven van
 
 Van der Heijden zelf gegrepen.
 
 
 Aan enkele uitspraken van Van der Heijden is te merken 
 hoezeer hij zich inleeft in zijn rol als
 schrijver. Ik heb er één van
 
 opgezocht en zal ze hieronder citeren:
 "Ik voel geen enkele behoefte om zo
 
 karig mogelijk te schrijven, ik zie daar ook helemaal de verdienste niet van." Dit is goed te merken aan zijn boeken, de meeste
 
 tellen rond de 500 bladzijdes.
 
 
 Hoewel Van der Heijden voornamelijk boeken voor zijn verhalencyclus 
 geschreven heeft, heeft hij ook enkele verhalen los daarvan geschreven, zoals
 
 het boek "Asbestemming" over de dood van zijn vader, en niet te vergeten het ook
 
 door mij gelezen boek "de Sandwich".
 
 
 Het leven van Van der Heijden lijkt in zekere mate op dat van de hoofdpersoon 
 in zijn verhalencyclus "de Tandeloze Tijd". Ook Van der Heijden studeerde eerst
 
 psychologie en daarna filosofie in Nijmegen en vertrok na zijn kandidaatsexamen
 
 naar Amsterdam. Toch beweert Van der Heijden stellig dat de verhalencyclus niet
 
 autobiografisch is.
 
 
 Om ongestoord te kunnen schrijven heeft Van der Heijden eerst een jaar op een 
 eilandje in Italië gewoond en daarna heeft hij zelfs een cel in het voormalige
 
 Huis van Bewaring te Amsterdam gehuurd.
 
 
 Op dit moment woont Van der Heijden samen met zijn vrouw Mirjam en hun zoon 
 in Amsterdam.
 
 
   
 
   
 
 
 
   |