Boekverslag : Willem Brakman - De Biograaf
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1246 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1246 woorden.
De biograaf (1975)
Willem Brakman Willem Brakman, geboren in 1922, is naast schrijver arts. Hij heeft een beroep waarin het verval niet te ontlopen valt, en dit thema neemt dan ook een grote plaats in zijn schrijfwerk in. Enkele andere titels na zijn debuut 'Een winterreis' (1961), zijn 'Debielen en Demonen' (1969), 'Zes subtiele verhalen' (1978), 'Comeback' (1980) en 'De reis van de douanier naar Bentheim (1983).
Ook publiceerde Brakman essays over literatuur onder de titels: 'Een wak in het kroos' (1983) en 'De jojo van de lezer' (1985).
In 1980 ontving Brakman de P.C. Hooftprijs.
Het oordeel van de critici was dat men 'De biograaf' geboeid gelezen had, maar dat er weinig van bleef hangen. Men vond het wel een beter werkstuk dan zijn vorige roman. 'Het Zwart uit de mond van Madame Bovary', die zich in de literaire wereld afspeelt.
Titel, thema, motto
De titel slaat op de hoofdpersoon, die een biografie maakt van een overleden toneelspeler. Het belangrijkste thema dat naar voren komt is de onechtheid: de mens is niet zichzelf, maar speelt een rol. Het belangrijkste co"rdinerend element daarbij is de tekst die Knopf ingesproken op een band aantreft en die vertelt over een soort visioen waarin een beeldschone booschietende vrouw en een centaur voorkomen. Knopf is diep getroffen door de opname, omdat Dudoks stem daarop zo echt klinkt als nooit tevoren bij zijn leven, en hij doet voortdurend zijn best te achterhalen wat de betekenis van het visioen is. Ten slotte ontdekt hij in de biografie van Yeats een rood onderstreepte tekst met dezelfde inhoud als de bandopname. Knopfs ontdekking dat ook dit visioen gespeeld was, ontlokt aan hem de volgende uitspraak: "Ik heb ook nooit gezegd dat het geen groot toneelspeler was".Andere thema's zijn de eenzaamheid van zowel Knopf als Dudok; ouderdom, ziekte, verval, dood; gestoorde relaties tussen mensen, vaak door oppervlakkigheid, desinteresse en egoïsme veroorzaakt; melancholie.
Het motto sluit aan bij het voornaamste thema, want de biograaf is ook verliefd op alles wat met toneel samenhangt en graaft daarom in het persoonlijke leven van een groot acteur. Het spel, de rolverdeling en het decor betekenen meer voor Knopf dan de wezenlijke inhoud van wat er gespeeld wordt, en dat geldt zowel op de planken als buiten de toneelwereld.
Eigen mening
Het is een best moeilijk te volgen verhaal, zeker in het begin. Dat heeft tot gevolg dat er niet veel van blijven hangen is.Door de rijke zinnen komt vaak weemoed heen, dit maakt het toch wel een aangrijpend boek, het is realistisch geschreven.
Er is een ik-vertelsituatie. Het is niet eenvoudig te bepalen of het een ik-als-persoon dan wel ik-als-getuige is. Alles lijkt om Dudok te draaien, het onderwerp van de biograaf. Maar aan de andere kant krijgt de lezer ook informatie over dingen die niets met Dudok te maken hebben, zoals over Knopfs hospita en vriendin.
Samenvatting
De ik-verteller, de gepensioneerde souffleur Knopf, heeft in de afgelopen zomer een opdracht gekregen. Aim‚, de zoon van de kort tevoren overleden acteur Dudok, zou graag een kleine biografie, of eventueel een verzameling anekdotes van zijn vader zien verschijnen. Het verhaal wordt gevormd door de speurtocht die Knopf onderneemt om materiaal voor die biografie bij elkaar te krijgen. Onmisbaar is daarbij zijn kleine opschrijfboekje, waarin hij waardevolle momenten door middel van trefwoorden een plaatsje geeft. Verder is geen moeite Knopf teveel; hij neemt brieven en rekeningen door en praat met allerlei familieleden en kennissen.Dudoks huis is helemaal intact gebleven na zijn dood. Om inspiratie op te doen mag Knopf daar met schrijven beginnen. bij het doorzoekenv an allerlei laden komen er herinneringen boven aan een reis naar Mallorca die Dudok, zijn vrouw Frederiek en Knopf maakten. Ook vindt hij een bandje met flarden tekst, geluidseffecten, hallucinaties en het kloppen van Dudoks hart. Uit de loop van het verhaal blijkt hoe de relatie tussen Knopf en Dudok in elkaar zat. Niemand kan ooit een intieme vriend worden van zo'n groot acteur, maar desalniettemin bespraken Dudok en Knopf de vertrouwelijkste zaken.
Zo nu en dan bespreken Aim‚, zijn nukkige vrouw Dorien en Knopf wat anekdotes die passend zouden kunnen zijn voor de voorgenomen biografie. Zo komen de bijnamen, die Dudok aan iedereen placht te geven, aan de orde. Knopf veinst niet te weten waarom hij 'Moeder Puttelaar' werd genoemd. De lezer krijgt het wel te horen. Een oude, zeer slechtter been zijnde nicht van Dudok vraagt op een middag of Knopf haar rolstoel wil duwen. Ze rijden over de boulevard en de Pier van Scheveningen en praten veel over Dudok. In een paviljoen waar ze wat willen drinken, onthult Puttelaar met veel vertoon haar ware aard: het blijkt Dudok zelf die met pruik en al Knopf heeft beetgenomen. Knopf schaamt zich diep. Het was echter de bedoeling dat Knopf dit sterke staaltje onder de andere acteurs zou verspreiden. Dudok was namelijk een enorme versierder. Hij hoopte met zo'n verhaal in de gunst te komen van Abeltje Taam, een actrice die hem, ondanks zijn charme en dominant gedrag, op een afstand wist te houden. De vondst van foto's en brieven van haar lijkt aan te geven dat het Dudok gelukt is om haar voor zich te winnen. De post was echter aan Aim‚ gestuurd. Het wordt niet duidelijk in het boek waarom Aim‚ Dudok foto's en brieven van de jong gestorven Abeltje plus zijn eigen post in bezit had.
Op een middag in oktober besluit Knopf de helderziende, mediamiek begaafde J.W.H Vlielander van Reyne op te zoeken, aan wie Dudok regelmatig een bezoek bracht in de tijd dat hij meer in jongens dan in vrouwen ge‹nteresseerd was. Wat hij daar deed wordt ook niet helemaal duidelijk. Wel blijkt dat Vlielander een lange brief over Jack the Ripper uit het hiernamaals heeft ontvangen; Dudok had een grote interesse voor deze vrouwenmoordenaar. Een bezoek aan Dudoks tweede vrouw Frederiek staat ook op het programma. Nog tijdens zijn leven is Frederiek met een ander hertrouwd, omdat ze te nuchter, te aards en te sportief voor Dudok is. Bijzondere herinneringen heeft ze echter niet aan haar ex-man, zodat Knopf de enige blijkt te zijn die waardevolle herinneringen heeft aan hem. Hij heeft Dudok vanaf het begin van diens carriŠre bijgestaan, geholpen en getroost. In de tijd dat Dudok steeds andere jongens in huis haalt, krijgt Knopf een beetje genoeg van Dudok. Op een tussentijdse bespreking met Aim‚ blijkt Knopf de boeiende anekdotes niet prijs te geven. Een vriendschap met een vriendin van Vlielander loopt met een sisser af, omdat Knopf liever alleen blijft.
Door alle herinneringen heen spelen twee belanrijke zaken:het verval van het Kurhaus, en het raadselachtige visioen dat Dudok op de geluidsband heeft ingesproken.Bijzonder mysterieus zijn de verwijzingen naar een centaur en een boogschietende vrouw, maar de ontrafeling van deze geheimzinnige symbolen is een desillusie; het als een hallucinatie ingesproken stuk is letterlijk overgenomen uit een biografie van Yeats. Deze ontknoping schokt Knopf nauwelijks, want ook de betrekkingen tussen Knopf en Dudok waren meestal gespeeld. Wel bewonderde hij Dudok en had hij een liefdevolle aandacht voor de acteur, maar hij wordt zich pas goed bewust van de jaloezie en haat die hij voor Dudok voelde tijdens het schrijven van de biografie. Het blijkt dat Knopf het grootste deel van zijn leven als de dienstbode van Dudok geleefd heeft en dat dit niet meer dan toneelspel was.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen