Een lege brug – Dick Bracke

1.       Titelverklaring

Autistische Paulien zit vaak op een brug, alleen. De brug is leeg en zij is zelf ook

leeg: ze snapt niet veel en heeft geen gevoel, waar ze niks aan kan doen.

2.       Samenvatting

Als Siem op een dag op weg is naar zijn liefje Marijke, komt hij op de brug het

bloedmooie meisje Paulien tegen. Ze is autistisch, wat hij eerst niet weet. Hij vindt haar

maar verwaand, als ze steeds niet antwoordt op zijn vragen. Als hij toch pogingen blijft

doen om met haar in contact te komen en daarbij haar aanraakt, wordt ze woest. Ze steekt

hem met haar potlood vlak boven zijn oog. Dan komt er een man aangelopen. Hij kent Paulien

en praat met haar. Hij heet Steven en komt haar elke dag om vijf uur op de brug ophalen.

Paulien is elke dag, behalve het weekend, in De Hand. Dat is een huis voor autistische

jongeren. Elke dag heeft Paulien daar haar vaste taken en daarbij gaat ze elke dag van

vier tot vijf naar de brug, zitten tekenen. Ze telt daarbij alle lijnen die ze tekent.

Steven legt Siem van alles uit over Paulien. “Alles wat er in haar leven gebeurt, wat

ze ziet en hoort, komt als een grote chaos op haar af. Ze begrijpt veel dingen niet die

voor ons heel normaal zijn. Om zich wat veiliger te voelen, heeft ze vaste regels nodig,

vaste schema’s , vaste structuren, kortom, aan regelmaat. Eigenlijk moet ze op alles

voorbereid worden. Ze moet vooraf weten wat er gaat gebeuren. Anders kan haar onzekerheid,

haar angst omslaan in woede.”

Siem begrijpt er nog niet veel van. Ondanks alles wordt hij hopeloos verliefd op de

knappe Paulien. Hij komt elke dag op de brug boven de spoorweg bij haar zitten en loopt

dan ook elke dag met haar dezelfde weg naar huis. Daarbij moet hij van haar zijn arm om

haar middel leggen, omdat ze denkt dat dat hoort. Haar zus Lisa en vriend Tim doen dat

namelijk ook altijd. Ze heeft er geen gevoel bij, het is gewoon omdat het elke dag 

zo gaat en zo hoort. Ook zoenen Siem en Paulien altijd, bij het hek onder de spar, voor

het huis van Paulien.

Als ze op en dag weer voor Pauliens huis staan, komt Kirst er aan gefietst en vraagt of

hij er langs mag. Kirst is het jongetje die  Siem en zijn vriend Rachid altijd in

elkaar slaan en om hen dat niet meer te laten doen, moet hij hen iedere week geld betalen.

Nu komt Siem er opeens achter dat het Kirst het broertje van Paulien is!

Ondertussen is Siem nog steeds tot over zijn oren verliefd op Paulien en laat daarbij

Marijke vallen. Kirst maakt nu steeds afspraakjes voor Siem met Paulien, als de ouders van

hem niet thuis zijn. Zo wordt hij niet meer bedreigd door Siem en Rachid, omdat hij er nu

dus steeds voor moet zorgen dat Siem ’s avonds bij Paulien kan zijn.

Als Siem op een avond bij Paulien is, en met haar wil vrijen , zegt ze dat ze dat bij

De Hand ook wel eens doet met een jongen. Siem komt er zo achter dat ze denkt dat het

allemaal net hetzelfde is als op de brug zitten tekenen. Hij verbiedt haar ooit nog met de

jongen te vrijen. Als hij weer naar huis wil gaan, komt Paulien op Siem af en fluistert

hem allemaal lieve woordjes toe. Siem weet niet wat hij hoort en denkt dat zij toch wel

echt verliefd op hem is geworden.

Als hij later op bezoek is bij Steven in De Hand, legt hij hem uit dat zoiets echolalie

is. Ze herhalen hele reeksen woorden of zinnen die ze op tv gehoord hebben of ergens

gelezen hebben. Ook legt hij Siem uit dat ze de autistische kinderen van alles proberen te

leren. Als ze iets goed hebben gedaan, mogen ze een computerspelletje spelen. Siem

herinnert zich nog dat Paulien laatst zoiets zei. Na het zoenen zei Paulien toen dat ze er

niks van gevoeld had en of  Siem nu haar borsten ging aanraken. Toen hij moedeloos

nee geknikt had, zei Paulien: “Jammer, ik wou zo graag Tetris spelen.” Siem had

er op dat moment niks van begrepen, hoe ze toen opeens op het onderwerp computer gekomen

was. Nu dacht hij dat ze het toen misschien als beloning gezien had en hij dacht dat hij

het begreep.

Op een gewone normale dag zitten Siem en Paulien weer op de brug. Siem vertelt Paulien

dat hij de dag erna weer bij haar op bezoek in De Hand zal komen. Toen het zover was, zat

Paulien in haar eentje rekensommen in Stevens kamer te maken. Steven was met zijn vrouw

naar het ziekenhuis, en kan er dus even niet zijn. Paulien is helemaal van slag als ze

haar rekensommen af heeft en Stéven kan ze niet nakijken. Siem stelt voor dat hij ze

nakijkt en dus doet alsof hij Steven is. Paulien had er negentien van de twintig goed, ze

is blij en vertelt Siem dat ze dan Tetris mag spelen. Vervolgens kleedt ze zich uit en

gaat ze op bed liggen. Siem begrijpt er nu werkelijk niks meer van. Paulien zegt dat dat

Tetris heet, en zegt tegen Siem dat hij ook zijn kleren moet uittrekken, want hij speelde

immers voor Steven. Plotseling wordt het Siem allemaal duidelijk. Steven gebruikt Paulien

gewoon, hij gaat met haar naar bed, ‘Tetris spelen’, en dan mag ze even op de

computer. Het wordt Siem allemaal teveel en hij zegt tegen Paulien dat het over is, dat

het uit is tussen hen. Paulien begrijpt het niet en denkt dat hij gewoon weer  naast

haar op de brug zal komen zitten.

Wanneer Paulien alleen op de brug zit, komt er een auto aan. Steven stapt eruit en gaat

naast haar zitten. Ze vertelt hem dat Siem geen Tetris met hem wilde spelen. Steven wordt

onrustig en het zweet staat hem op het voorhoofd. Hij vraagt zich af of Siem hem zal gaan

aangeven. Paulien snapt het niet meer. Waarom zit Steven op de plek van Siem? Dat wil ze

helemaal niet. Ze plant haar vingers in zijn gezicht en wordt woest. Ze schreeuwt dat Siem

er moet zitten en duwt Steven keihard achterover. Hij  valt van de brug af en belandt

op de spoorweg. De trein nadert. Paulien vindt het goed zo, er is weer plaats voor Siem.

Ze gaat verder met het tellen van haar tekenlijntjes…

3. Personages

Siem: hij heeft zijn hele gezicht vol puisten, waar hij altijd aan krabt, en draagt

vaak een imitatiepilotenjack, hij hoort erbij omdat hij met Rachid omgaat, die heel erg

knap is. Hij heeft verkering met Marijke en dat is al een half jaar aan, maar later gaat

het uit, omdat hij verliefd wordt op Paulien. Samen met Rachid troggelt hij altijd geld

van Kirst af, wat hij later niet meer doet, omdat deze het broertje van Paulien blijkt te

zijn.

Paulien: ze is heel erg knap, heeft lang, donker haar, groene ogen en het figuur van en

fotomodel. Ze is autistisch en gaat daarom bijna elke dag naar De Hand, een huis voor

autistische jongeren. Ze leeft volgens schema’s en zodra die niet meer kloppen, wordt

ze woest. Ze vermoordt Steven aan het eind zelfs. Toch bedoelt ze alles goed. Ze is de zus

van Kirst en heeft ook nog een oudere zus, Lisa.

Steven: hij is een slanke veertiger met en ringbaardje en een kalend hoofd. Hij lijkt

op het eerste gezicht heel betrouwbaar en vol goede bedoelingen, maar aan het eind van het

boek blijkt dat toch niet zo te zijn. Hij draagt vaak een ruime, blauwe ribfluwelen broek

met een flanellen hemd met rode ruiten, die hij altijd opstroopt. Ook heeft hij vaak een

zwart sjaaltje om. Hij werkt in De Hand en is getrouwd. Aan het eind wordt hij vermoord.

Kirst: hij is een mollige jongen met een rond hoofd en rood haar. Hij draagt buiten

altijd en groene muts en een blauwe anorak. Hij wordt bedreigd door Siem en Rachid, totdat

Siem erachter komt dat hij het broertje van Paulien is. Hij regelt afspraakjes voor Siem

met Paulien bij hem thuis, als zijn ouders weg moeten. Hij is heel erg lief en wil er

graag bijhoren.

Rachid: hij is groot en donker en heeft felle, zwarte ogen in een knap gezicht. Hij is

van Marokkaanse afkomst. Hij is dol op blonde meisjes versieren. Hij gokt vaak op en

flipperkast en zegt altijd nog eens een grote slag te gaan slaan en rijk te worden. Hij

steelt soms weleens. Samen met Siem bedreigt hij Kirst, totdat Siem ontdekt dat Kirst het

broertje van Paulien is, die Rachid overigend nooit gezien heeft. Hij is niet echt

belangrijk in het boek.

Marijke: ze heeft een leuk poppengezichtje met halflang, halfblond haar en een spleetje

tussen haar voorste tanden. Ze heeft een erg bleke huid en is romantisch aangelegd. Ze

heeft al een half jaar verkering mer Siem, maar dat gaat uit als Siem verliefd wordt op

Paulien.

4. Tijd

Verteltijd: 178 bladzijden (± 3½ uur)

Vertelde tijd: de beschreven periode binnen het werk is drie weken.

Het verhaal is chronologisch verteld, er is continuïteit. Er zijn wel tijdrekkingen,

soms worden bepaalde delen heel uitvoerig beschreven, zoals bijvoorbeeld de delen waarbij

Siem en Paulien samen op de brug zitten.

Ook is er een flash-back, wanneer Siem van Steven hoort dat de autistische kinderen als

ze iets goed doen en computer spelletje mogen doen. Zo verklaart Siem een opmerking van

Paulien die hij niet begrepen had.

5.       Plaats/ruimte

Geografische ruimte: het verhaal speelt zich af in Gent. Veelal zijn Siem en Paulien op

een brug. De brug dateert nog uit de vorige eeuw en was door geduldige handen gemetseld

met zorgvuldig uitgezochte brokstukken natuursteen. In 1944 was de brug door verzetslui

opgeblazen, maar na de oorlog was ze opnieuw in haar oude vorm hersteld. Al had de

natuursteen wel plaats moeten maken voor goedkopere baksteen en beton.

Ook spelen vele gedeeltes van het verhaal zich af in De Hand. Het is een groot huis dat

staat even voorbij de brug. Een mooi opgeknapt gebouw. Van binnen is het ook erg mooi. De

gangen lijken wel labyrinten met halfhoge gekartelde muurtjes die met fel oranje, blauwe,

groene en rode tegeltjes waren bezet. Er zijn gekleurde vloertegels en glas-in-loodramen

met veelkleurige, vreemde bloemen. Er zijn stenen trappen en erg veel kamers in. Heel soms

zijn Siem, Rachid en Kirst in een school.

Sociale ruimte: Siem bevindt zich in een moeilijke situatie, hij is verliefd op

Paulien, maar heeft nog verkering met Marijke. Hij kiest toch voor Paulien, omdat ze zo

onweerstaanbaar knap is. Toch kan hij moeilijk met haar leven, omdat ze zoveel dingen niet

begrijpt. Ook is hij bang dat Rachid haar van hem af zal pakken, wat niet gebeurt. Ook

Steven heeft het moeilijk. Hij is getrouwd en zijn vrouw moet geopereerd worden. Ook hij

is dol op Paulien en gaat met haar naar bed. Hij zegt haar dat ze dat aan niemand mag

vertellen. Wanneer ze dat toch heeft gedaan, heeft hij het niet meer. Paulien zelf leeft

compleet volgens regels en ze wordt ongelooflijk woest en sterk als er iets niet klopt.

6.       Vertelinstantie

Er is bijna het hele verhaal sprake van een auctoriële verteller, maar in een paar

hoofdstukken is Paulien aan het woord en is er dus sprake van een personale verteller.

7.       Thema’s/motieven

De diepere bedoeling van de schrijver is de mens wat leren over autisme.

De motieven zijn autisme en liefde, en misbruik en bedreiging. Want Paulien is

autistisch en dat staat de liefde van Siem voor haar in de weg. Doordat Siem erachter komt

dat Steven met haar naar bed gaat, wat eigenlijk misbruik is, wil hij afstand van alles

nemen en het uit maken. Bedreiging slaat op het feit dat Siem en Rachid Kirst geld

afhandig maakten en hem in elkaar sloegen, waardoor Kirst erg bang voor hen was.

8. Eigen mening

Ik vond dit een zeer mooi boek en leefde erg met Paulien mee. Ook vind ik het een erg

mooie titel. Ik heb het boek in één keer uitgelezen en ik vond het jammer dat ik het uit

had. Misschien dat ik hem nog wel een keer ga lezen. Het was geen moeilijk boek.

• Het Engelenhuis
• Stille Lippen
• Zij En Haar
• Een Vlieg Op De Muur
• Straks Doet Het Geen Pijn Meer