De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2056 woorden.
Godfried Bomans, De avonturen van Bill Clifford
BOEKVERSLAG "De avonturen van Bill Clifford"van Godfried Bomans
1. Titelverklaring
De titel De avonturen van Bill Clifford staat niet alleen voor de naam van de
hoofdpersoon, maar doet ook suggereren dat er meer boekjes zijn verschenen waarin nog meer
avonturen staan. Deze suggesties worden ook in het verhaal opgewekt, omdat er nogal eens
in een voetnoot naar een ander, nog volgend deel wordt verwezen. Deze delen zijn echter
nooit verschenen, dus zal de titel net als de verwijzende voetnoten als humoristisch
beschouwd moeten worden, wat overeenkomt met de opzet van het hele boek, zoals later in
dit verslag zal blijken.
2. Thema
Het boek heeft als thema misdaad, simpel te verklaren omdat Clifford, of eigenlijk
Mijnheer Topwash, in het boek een misdaad oplost.
3. Tijd
Het boek is geschreven in 1961, het speelt zich echter voor de oorlog af. Dit is
voornamelijk op te maken uit het feit dat de tegenstander het geheime document naar
Berlijn stuurt dat, voor de oorlog de belangrijkste stad in Duitsland, vijand van Engeland
was. Het boek is chronologisch geschreven en loopt vrij soepel door. Er wordt meer
aandacht besteed an de gebeurtenissen dan aan het psychologische gedeelte. Er zit één
flashback in als Piffli vertelt hoe Bill Clifford hem in dienst heeft genomen. Verder
haalt de schrijver soms voorbeelden op uit zowel het verleden als uit de toekomst
(verwijzingen naar delen die nog
moeten verschijnen).
4. Ruimte
Het verhaal speelt zich af in London en om precies te zijn in het hulppostkantoor aan
Tropperstreet 12, in het grote huis van Bill Clifford: Regenstreet 26 en op het ministerie
van Buitenlandse Zaken. Het laatste stuk speelt zich af op zee tussen London en Calais op
een (Franse) boot.
5. Personages
De hoofdpersoon is de veelzijdige Bill Clifford die een ascetisch leven leidt (elke
ochtend een ijskoud bad en ademhalings- en rekstokoefeningen). Hij is een scherpschutter,
kan iemand onhoorbaar besluipen en kan op zijn duimen lopen. Ook is hij zeer muzikaal,
want hij speelt vaak op zijn Bechstein vleugel. Zijn lievelings dieren zijn vissen: zij
worden niet, zij zijn. Al deze kwaliteiten worden zeer overdreven voorgesteld (hij speelt
b.v. zo goed piano dat de hele muziekwereld ontmoedigd zou raken als hij teveel zou
spelen). Dat heeft vooral te maken met het feit dat Bomans een parodie op een detective
heeft willen maken. (zie voor meer details over Clifford hoofdstuk 4 van het boek, waar
hij uitvoerig wordt beschreven) De andere hoofdpersoon is Mijnheer Topwash. Hij is een
eerlijk ambtenaar, niet getrouwd en leeft helemaal voor zijn vak. Hij is niet al te
snugger, maar door zijn ijver voor de posterijen is het toch juist hij die de misdaad weet
op te lossen. Door Clifford wordt Topwash omschreven als zijn assistent die alles ziet en
waarvoor men moet vrezen. Verder zijn er nog als bijfiguren de twee inspecteurs Tittlebad
en Twinkelhead, de agenten die overdreven dom worden voorgesteld, wat weer terug te voeren
is op het feit dat Bomans een parodie op een detective heeft willen creëren. De beide
inspecteurs zijn topinspecteurs van Scotland Yard en maken kans, als ze geen fouten maken,
op de functie commissaris van een provincie. De idool van beide inspecteurs is Bill
Clifford en zij komen daarom vaak bij hem raad vragen. De drie ministers zijn net als de
inspecteurs bang om te valen en zijn van mening dat hoe hogere functie je hebt, hoe minder
snel je een misdadiger bent. Iets wat Clifford juist omdraait. Dan is er nog Piffli die
zich wat achteraf opstelt. Hij komt op voor zijn meester en vindt het een eer de knecht
van hem te mogen zijn, zich ondergeschikt vindend aan hem. Hij doet alles om de meester zo
goed mogelijk de ruimte te geven om rustig na te denken. Als laatste is er nog de
tegenstander of het mannetje. Of dit persoon dezelfde is als secretaris Sappleton wordt
niet duidelijk in het boek. Een geslepen persoon waar Clifford al vanaf zijn jeugd
achteraan zit, maar tot noch toe nooit had weten te pakken. Aan de ene kant wil Clifford
de tegenstander natuurlijk graag officieel pakken, maar aan de andere kant heeft hij ook
veel respect voor het mannetje, omdat hij net zo goed denkt als Clifford zelf. Net als
Bill Clifford heeft overigens ook de tegenstander een domme assistent.
6. Genre
De avonturen van Bill Clifford is een korte roman, die als subgenre de naam detective
mag dragen, maar dan wel een humoristische detective. De humor speelt zelfs zo'n grote rol
in het boek dat het als detective soms niet meer helemaal serieus genomen mag worden. De
hoofdrol is weliswaar een detective en hij onderzoekt ook een zaak, maar sommige punten
worden zo sterk overdreven dat het meer een humoristische roman is als een detective
roman.
7. Verteller / Perspectief
Het boek wordt algemeen verteld, dus niet vanuit één of meer personen. Dit met
uitzondering van hoofdstuk 4 Levensbijzonderheden van de meester, medegedeeld door
Alexander Piffli, zijn bediende. Dit hoofdstuk wordt zoals de titel al zegt beschreven
vanuit Piffli.
8. Samenvatting
Het boek speelt zich af in Londen voor de oorlog, de tijd waarin Engeland nog vijand is
van Duitsland. Mijnheer Topwash, een postbeambte, zit achter zijn bureau als Bill Clifford
opeens voor hem staat. Op meesterlijke wijze is Clifford erachter gekomen dat er een
bandiet in zijn bureau kastje zit. Dit is de eerste ontmoeting met Bill Clifford. Hij zegt
dat Topwash de volgende ochtend hem moet opzoeken. Topwash neemt het aanbod aan en de
volgende staat hij bij Clifford op de stoep. hij wordt binnengelaten in een groot huis
(Regenstreet 26). Hier maakt Topwash kennis met de geniale gedachten en de soms wat
vreemde manieren en denkwijzen van Clifford. De volgende dag komt Topwash weer naar
Clifford gerend om daar bescherming te zoeken tegen zijn achtervolger. Deze achtervolger
blijkt meesterlijk door Clifford achter Topwash aangezet te zijn: de achtervolger is een
bandiet die Clifford heeft helpen ontsnappen uit de gevangenis door hem te dragen, lopende
op zijn duimen (dit laat de minst natrekbare sporen na). Clifford had de bandiet (dubbele
Dick) verteld dat het Topwash was die hem achter de tralies heeft geholpen (in
werkelijkheid was dit Clifford). Zodoende moet Topwash een tijdje in het huis van Clifford
verblijven. Het vierde hoofdstuk is een hoofdstuk apart. Hierin verteld Piffli, vroeger
kurkenvanger van beroep, over zijn meester. Hij verteld onder over de gymnastiek
oefeningen van zijn meester, over de smaak van zijn meester (geen Beethoven of Bach,
alleen de Poolse componist Blotbilsky vindt hij goed), over de meesterlijke geest van
Clifford, over zijn meesterlijke uitspraken, over de mening van Clifford over Scotland
Yard ('hun oplossing kan ik alvast opzij schuiven') en nog zo wat dingen. Ook wordt in dit
hoofdstuk duidelijk waarom Clifford Topwash heeft aangenomen; Clifford las altijd veel
detectives en het viel in zijn meesterlijke geest op dat alle detectives altijd een hulpje
bij zich hadden, een altijd wat sukkelige persoon, die altijd net de verkeerde conclusie
trok, waardoor de genialiteit van de meester extra afstak. De volgende dagen gaat Clifford
aan de slag om Topwash op te leiden, voor zijn nieuwe leven. Hij leert te zwaaien aan de
hangstokken in huis en om in de kikkerknoop door huis te hippen. Hij leert een aantal van
Cliffords wijze spreuken (de goede gedachte is de slechte gedachte, tot de slechte
gedachte goed wordt). Hij leert simpele zaakjes op te lossen, en hij leert de inspecteurs
Tittlebad en Twinkelhead kennen; 2 topinspecteurs van Scotland Yard die als ze vast lopen
in hun zaak, naar Clifford gaan als leermeester om het probleem oplossen (ze lopen echter
wel zelf met eer). Deze keer vertellen de beide inspecteurs dat ze naar de minister van
buitenlandse zaken zijn gestuurd en dat deze ze een envelop met inhoud die zo belangrijk
is dat heel Engeland op het spel staat, heeft gegeven die ze moeten laten verdwijnen en
omdat ze niet wisten hoe gingen zij naar Clifford, om raad te vragen. Het document echter
blijkt weg, waarschijnlijk afgenomen door 1 van de 40 werklieden die met de straat bezig
waren.... Clifford belast zichzelf nu helemaal met de zaak en merkt dat dan ook meteen aan
de tijdbom onder zijn bed, aan het vergif in de koffie en het geloste schot op hem. Al
deze dingen weet Clifford echter te ontwijken en met een kogelvrij vest aan vertrekt hij
samen met beide inspecteurs en M.n. Topwash naar het ministerie van buitenlandse zaken, om
verslag te geven van het gebeuren (tot ergernis van beide inspecteurs die verwachtten over
enige jaren te promoten tot commissaris van een provincie, wat niet meer mogelijk zou zijn
als deze fout bekend wordt). Tijdens de auto rit naar de minister, worden ze beschoten,
maar natuurlijk is de auto voorzien van kogelvrij glas. Clifford verteld de zaak aan
minister Balfour en vraagt hem te vertellen wat er in het document stond. Met moeite
verteld hij dat hij dat niet weet, behalve een klein gedeelte dat hij zelf heeft
geschreven. Na enig praten komt eruit dat hij na een vergadering met Lord Archibald,
minister van Marine, viscount Grey, minister van Oorlog en de heer Sappleton, secretaris
van Lord Bull, minister van Binnenlandse Zaken die zelf verhinderd was, nog even wat ging
drinken in zijn kamer. Zij dronken steeds meer en werden wat vrolijk, waarna ze besloten
alle geheime zaken die zij wisten op te schrijven. Na dit gedaan te hebben, werden ze
echter bewust wat ze gedaan hadden en kwamen tot de conclusie dat het document moest
verdwijnen. Toen ontstond er een ruzie hoe ze het moesten laten verdwijnen: als ze het
iemand moesten laten doen zou die kunnen kijken wat er in het document staat. Als één
van de heren het zou doen kon die kijken wat een ander heeft geschreven en het zou teveel
opvallen als ze met zijn vieren naar de stoker gingen om het document te verbranden.
Zodoende kwamen ze tot het besluit het document in een envelop te doen en de volgende dag
te laten verdwijnen door 2 topinspecteurs van Scotland Yard: Twinkelhead en Titlebad. Na
dit gehoord te hebben dwingt Clifford de minister de andere heren op te bellen en ze te
vragen naar zijn kamer te komen. Topwash merkt op dat het verboden is geschreven stukken
in een gele envelop te doen; hier mag alleen drukwerk in volgens de reglementen. In de
wachttijd ontdekt Clifford dat Sappleton als enigste geen jenever en blokjes kaas heeft
gegeten, maar bier met worst, op grond hiervan verwacht hij dat Sappleton niet zal komen
opdagen. En inderdaad: Iedereen komt, alleen Sappleton blijkt afgereisd voor zaken. Nu is
het bijna zeker dat hij de verrader is. Het blijkt nu ook dat Sappleton met het idee is
gekomen alles op te schrijven. Topwash merkt op dat het verboden is geschreven stukken in
een gele envelop te doen, volgens het reglement mag er alleen drukwerk in een gele
envelop. Echter iedereen moet lachen om zijn nutteloze opmerking. Clifford stelt voor
Sappleton zo snel mogelijk na te vliegen, achter de boot aan waarmee Sappleton
hoogstwaarschijnlijk naar het vaste land afreist. Het duurt even voor ze wegzijn en
ondertussen gaat Topwash nog even snel naar het postkantoor, op hem slaat echter niemand
acht. Een tijdje later vliegen ze richting Calais en op een gegeven moment boven de boot
waar de tegenstander zich in moet bevinden met het document. Ze springen uit het vliegtuig
in het water en komen aan boord van het schip, waar een mannetje, die ook een domme
assistent heeft, ze uitnodigt mee te gaan naar zijn hut. Het mannetje speelt met de
mannen, hij daagt ze uit. Want hij weet dat hij onkwetsbaar is, omdat er niets valt te
bewijzen en hij op een Frans schip zit. Hij beschuldigd Clifford ervan dat hij te veel
denkt en daardoor de simpelere oplossingen niet meer ziet. Want, zo verteld het mannetje,
hij heeft de envelop helemaal niet. Iemand heeft hem gewoon in de brievenbus gegooid,
zodat de posterijen hem wel naar Berlijn sturen. En met deze verklaring beseft Clifford
dat hij gefaald heeft, omdat hij aan deze oplossing inderdaad niet gedacht had. Het
mannetje schatert het uit van genoegen, maar nu wil Topwash iets zeggen terwijl hij een
gele envelop uit zijn zak haalt. Opeens wordt het mannetje wit. De envelop blijkt de
envelop te zijn met de geheime informatie. Iedereen vraagt zich verbluft af hoe Topwash
aan deze envelop komt. De verklaring blijkt erg simpel. Toen hij hoorde dat de informatie
in een gele envelop was gestopt, wat niet mocht, was hij naar het postkantoor gegaan om de
brief terug te vragen, omdat er anders een flinke boet opgekomen was. Hij verwisselde zijn
envelop door een ander en nam de envelop met geheime inhoud mede met het vliegtuig, om het
zelf te bezorgen, want een gele envelop met geschreven papieren zelf bezorgen is niet
verboden. Nu pas komt hij er achter dat dit de betreffende envelop moest zijn die hij bij
zich had... Maar er is toch nog één ding, die belet dat het mannetje achter de tralies
komt, namelijk dat als ze hem oppakken, hij maar zijn mond hoeft open te doen en de
minister vallen ook. Zodoende ontsnapt de tegenstander, zoals Clifford hem al jaren noemt,
toch.
9. Eigen mening
Ik vond het een spannend, dus leuk boek.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen