Boekverslag : J. Bernlef - Onder Ijsbergen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 988 woorden.

Onder IJsbergen

J. Bernlef

Samenvatting:

Jakob Olsen een rechter van ongeveer 60 jaar uit Denemarken krijgt de opdracht een zaak van enkele jaren terug te heropenen. De zaak genaamd Jón
Eira speelde zich af op het eiland Groenland wat voor het grootste gedeelte aan Denemarken toebehoort. Jóon Eira was één van de Eskimo’s die in Eqe woonde, een klein Eskimo dorpje op Groenland. Zijn grootmoeder Karin Esjberg was oud en dement geworden, de Eskimo’s besloten haar naar een klein eilandje vlakbij Eqe te brengen. Ondertussen maakten ze een plan om de oude vrouw, waarvan de ziel in de "sagarssok" huisde, te verlossen van haar "angagók". Bovendien kon haar naam dan weer gebruikt worden voor andere kinderen/baby’s. Jón Eira leek hiervoor de aangewezen persoon als beste jager van Eqe. Hij vermoorde zijn grootmoeder en werd enkele maanden na zijn daad aangehouden. Hij werd gevangen gezet maar pleegde zelfmoord.
De zaak Jón Eira was hiermee afgedaan tot dat men in Denemarken besloot deze "moord" nader te gaan onderzoeken. Jakob Olsen was als onderzoeker hiervoor benoemd. Hij vertrok naar Groenland en onder zocht samen met Lina Krog, zijn tolk, of het wel degelijk moord was. Tijdens zijn onderzoek ontmoet hij verscheidene mensen die hem en klein beetje helpen, maar het ware verhaal krijgt hij nooit te horen.
Jakob Olsen wordt uiteindelijk zelf slachtoffer van zijn eigen onder- zoek. Toen hij samen met een oud bewoner van Eqe (Umanatsiaq) Eqe ging bezoeken. Umanatsiaq vermoorde Jakob Olsen daar op hetzelfde eiland waar Jón Eira ook zijn grootmoeder had vermoord.

Thema:

Het motto van het verhaal is gebaseerd op een klein gedichtje:

Klein zijn de stranden
van kleine meren.
Klein is der mensen geest;
niet alle mensen
zijn even verstandig:
heel de mensheid is half.

Het thema van Onder ijsbergen is vooral het "waarnemen" (nader onderzoeken) van een moord die voor enkele jaren terug is gepleegd. Jakob Olsen ontdekt tijdens zijn werk vooral veel verschil tussen de beide culturen.

Motieven:

  • Het toneelstuk van Lina Krog
  • "Ik ben hier vooral als waarnemer", zei Jakob
  • Umaniak (= bier)
  • Het eeuwige licht op Groenland
  • De dood van Jakobs vader, net voor het onderzoek

Personages:

Jakob Olsen een man van ±60 jaar wiens jeugd hem achtervolgd door zijn vader waarmee hij weinig contact had. Hij is getrouwd met Inge en heet 2 zoons die beide al het huis uit zijn. Zijn onderzoek naar Jón Eira vindt hij eigenlijk maar waardeloos want het is al lang oude koek.
Lina Krog een vrouw van ongeveer 40 jaar die vroeger als juffrouw op de basisschool werkte. Ze is tolk en helpt Jakob bij zijn waarnemen. Ze kent de zaak van Jón Eira goed doordat zij ook in Groenland woont en heeft meegeholpen aan het onderzoek naar de moord op Karin Esjberg. Haar relaties waren rommelig. Haar echte vriend, Jimmy Rosa, woonde in New-York maar ze heeft Jimmy uit het oog verloren. Nick Morello daarentegen vond ze ook aardig maar had daar slechts een korte relatie mee gehad. Ze ontmoet hem nu in Groenland en de liefde bloeit weer op.
Nick Morello een pianist die overal in cafés en restaurants op de wereld optreed. Hij ontmoet Jakob Olsen in het vliegtuig onderweg van Kopenhagen naar Jakobshavn en wordt al snel een vriend van Jakobs Olsen in Groenland. Hij is alcoholist maar zit er zelf niet mee.
De bewoners van Eqe waren vroeger allemaal Eskimo’s. Ze leefde van de jacht en visvangst (vooral garnalen). Doordat men in de loop van de jaren te maken kreeg met een lichte stijging van de temperatuur liep de visvangst achteruit waardoor het niet langer mogelijk was Eqe te bewonen. Bijna alle bewoners uit Eqe wonen nu in Jakobshavn. De meeste werken bij de garnalenfabriek "Nystrup" en hebben een huis met cv.

Perspectief:

Er is een overwegend personale vertelsituatie met auctoriale elementen. De ene keer loop je mee met Jakob Olsen de andere keer met Lina Krog. De verteller doet geen uitspraken over het verloop van het verhaal in het boek zoal bv. "Daar zal hij achteraf nog wel spijt van krijgen".

Tijd:

Het verhaal wordt chronologisch verteld, bevat enkele Flash-backs en heeft een gesloten einde (Jakob Olsen wordt vermoordt).

Opbouw:

Het boek heeft ±144 bladzijden, onderverdeeld in 5 hoofdstukken. Elk hoofdstuk beslaat een dag, van woensdag 2 juli 1975 tot en met zondag 6 juli 1975.

Ruimte:

De ruimtes waarin het verhaal zich afspeelt is voornamelijk Groenland. Het boek begint met Jakob Olsen in een vliegtuig onderweg van Kopenhagen naar Jakobshavn. Andere ruimtes zijn o.a. de hotelkamer van Jakob en het pakhuis waar Lina Krog haar toneelvoorstelling voorbereid.

Titelverklaring:

  • De titel Onder IJsbergen komt niet expliciet in het verhaal voor. Onder IJsbergen heeft volgens mij te maken met het slecht bewoonbare eiland Groenland dat met behulp van Denemarken en andere landen maar net op de been kan blijven gebukt onder de hoge ijsbergen.
  • Lina laat in een scene van het boek Jakob een groot fjord zien:
    "Jakobshavn Isfjord". Jakob Olsen raakt van de grote massa’s ijs onder de indruk en wordt er zelfs een beetje angstig voor.
  • Alleen de gebeurtenissen zelf in het boek, de oppervlakte, het topje van de ijsberg, is duidelijk, maar wat daar onder zit, blijft verborgen.

Eigen Mening:

Ik vond het boek leuk om een keer gelezen te hebben. De sfeer die het verhaal opwekt is heel apart, Bernlef gebruikt in dit boek vooral veel uiterlijke beschrijvingen en maar weinig gedachten. Het boek is volgens mij heel realistisch doordat de gehele achtergrond waarop het verhaal zich afspeelt werkelijkheid is.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen