Boekverslag : J. Bernlef - Hersenschimmen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1051 woorden.

Thema in het kort

Het boek gaat over een man rond de 70 die langzaam maar zeker bezwijkt onder de ziekte van Alzheimer. Het boek beschrijft uitgebreid hoe dit gaat.

Beschrijving van de hoofd- en bijfiguren:

De hoofdfiguur in dit verhaal, Maarten Klein, is een oude gepensioneerde man, die na een succesvolle carriere in de vissers-branche zich heeft terug getrokken in een huis in een stadje in Amerika, waar hij al zijn hele leven gewerkt heeft. Hij is een sympathiek man, die goed overweg kan met andere mensen. Hij heeft het goed naar zijn zin op de manier zoals hij nu leeft. Hij is alleen een klein beetje bang dat hij door andere mensen als "niet normaal" wordt beschouwd en piekert soms over gebeurtenissen in zijn leven die hij nog niet goed heeft verwerkt. Hij woont in dit huis met zijn vrouw Vera, eveneens een aardig mens: zorgzaam en houdt van de dingen zoals ze zijn. Zij heeft zich voorgenomen om op deze manier de rest van haar dagen met hem te slijten. Dit maakt het voor haar dan ook moeilijk als er ineens onverwachte situaties optreden. De hond, Robert, neemt in het boek ook een belangrijke positie in (Hij biedt een soort houvast en vertrouwen als Maarten even niet meer weet hoe het allemaal zit. dan zegt of denkt hij een zin als "Kijk! daar is Robert") maar over hem valt weinig te vertellen behalve dat het een vrolijk en springerig beestje is. Ongeveer in het midden van het boek wordt er een nieuw persoon geintroduceerd, Phil Taylor, die Vera helpt zorg dragen voor Maarten als zijn Situatie wat kritischer is geworden. Verder komen nog in het verhaal voor: Zijn twee kinderen, Kitty en Fred, die de lezer nooit te zijn krijgt maar alleen maar verhalen over hoort. Een collega van hem, Karl Simic, een man met weinig sociaal contact die, kort na een bezoek van Maarten, zelfmoord heeft gepleegd. Een vrouw, Karin, waar hij een verhouding mee had op zakenrijs in Parijs lang geleden.

Samenvatting van het verhaal:

Het verhaal begiont op een "alledaagse" winterse dag. Ookal zijn er wat merkwaardigheden: Maarten is zijn biologische ritme een beetje kwijt: hij denkt dat het nog morgen is als het al middag is; vergeet soms dat hij al dingen heeft gedaan of heeft gezegd. Zijn vrouw verontrust dit enigzins. Deze verschijnselen worden echter steeds erger. En zijn geheugen wordt ook steeds korter: Hij is vergeten dat hij zijn hond is uit gaan laten en heeft hem achter gelaten, hij is vergeten dat hij met pensioen is gegaan, etc. Steeds meer herinneringen van vroeger komen ook juist bij hem op en laten hem niet los: De verhouding die hij had met een vrouw (achter de rug van zn gehuwde vrouw om, zijn collega die zelfmoord pleegde. Zelfs om zijn herinnering aan jongetjes die zijn kijkdoos afpakten en kapotmaakten en hem toen in elkaar ramden toen hij nog zo'n 10 jaar oud was, moet hij nu ineens huilen. Zijn vrouw besluit dat het zo niet langer kan, en roept hulp in van een jong meisje, Phil. Zij zorgt voor hem als Vera dat niet alleen aankan. Zijn toestand wordt echter steeds slechter en slechter: Hij vergeet ook de simpelste dingen. Zelfs de naam van zijn vrouw wil hem wel een ontglippen. Zijn herinneringen van de gebeurtenissen van de dag worden ook steeds korter: Als hem het ene moment iets verteld wordt, is hij dat al het volgende moment weer vergeten. Uiteindelijk wordt zijn toestand zo critisch, hij is incontinent geworden, kan zelf nouwelijks meer lopen en kan ook nog nouwelijks logisch nadenken, dat Vera besluit hem in een inrichting te plaatsen. Hier zit hij zijn krankzinnigheid tenslotte uit. Het boek eindigt ermee, dat zijn vrouw hem komt opzoeken en dat de lente (eindelijk) aanbreekt.

Gegevens over de schrijver

Pseudoniem van: Henk J. Marsman
Geboren: 14 januari 1937
Debuut: Kokkels (1960, poëzie)
Genres: Poëzie, roman, kort verhaal, toneel, essay
Bijzonderheid: Koos als pseudoniem de naam van een blinde Friese dichter uit de achtste eeuw, een zanger van wie alleen de naam en een paar titels zijn teruggevonden.
Recent werk: Achter de rug. Gedichten 1960-1990 (1997), Verloren zoon (1997, roman), Schijngestalten (1997, bevat tevens Hersenschimmen, Vallende ster en Eclips)

Mening

De manier waarop dit boek geschreven is, is beangstigend en daarom in mijn ogen ook juist erg goed. De schrijver weet de simpelste alledaagse dingen om te toveren in nachtmerries met behulp van de ziekte waaronder Maarten leidt. Ook het steeds laten terugkeren van sommige dingen zoals het boek wat hij steeds probeert te lezen "Our man in Havannah" of het pianostuk waaraan hij steeds begint en dan ophoudt omdat hij het niet meer goed weet. Soms zet de schrijver je ook op het verkeerde been door stukken te beschrijven die niet gebeuren of stukken uit het verleden in de voltooide tijd te beschrijven. Doordat ook goed met detail wordt omgegaan, is een goede voorstelling van de omgeving ook makkelijk in te beelden. Hij gebruikt altijd veel kleuren (mosterdgeel, wijnrood, etcetera) en geuren om de plaats duidelijk af te schilderen. De manier waarop zijn waanzin wordt opgeboud door het boek heen (de opbouw naar een climax) is ook erg goed. Het begint met kleine vergeetachtigheidjes, die hij dan ontkent door het af te schuiven op zijn leeftijd of de winter de schuld te geven ("Die stomme rotwinter ook!"), wat het thriller-effect juist aanspant. Soms stoort het een beetje iets een aantal keer te moeten lezen omdat hij zich dit steeds opnieuw herinnert, maar na een tijdje stoorde ik mij daar niet langer aan. het viel mij op dat hier en daar ook iets van symboliek te herkennen is: de winter als symbool voor wanhoop en verslechtering (en de lente die dan op het einde komt als "hoop"), de hond als symbool voor vertrouwen en troost. Over het algemeen beviel mij dit boek goed. Als laatste wilde ik nog zeggen, dat ik dit boek goed voor mij kon zien als film, wat ik niet snel bij romans heb. Misschien is het ook met die opzet zo geschreven of heeft de schrijver een manier van schrijven die goed past in het film beeld.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen