Boekverslag : J. Bernlef - Hersenschimmen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1740 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1740 woorden.
I. Eigen mening
1. Onderwerp
Ik vond dit boek een origineel onderwerp hebben omdat ik nog nooit over dementie gelezen had. Ik herken het onderwerp wel omdat er mensen in mijn omgeving zijn die hieraan lijden. Het onderwerp heeft mij erg aan het denken gezet over mijzelf. Voordat ik dit boek las had ik er geen mening over. Het boek heeft erg veel diepgang.
2. De gebeurtenissen
In het hele boek is bijna alleen maar de nadruk gelegd op de gevoelens. Er zijn ook wel gebeurtenissen, maar die zijn minder belangrijk als de gevoelens. De gebeurtenissen zijn niet echt logisch, maar dat komt omdat de hoofdpersoon geen logische gedachtengang meer heeft. De gebeurtenissen die er zijn, zijn heel boeiend en dramatisch. Ze zijn soms moeilijk te begrijpen, maar wel geloofwaardig. De sfeer in het boek is heel dramatisch. De gebeurtenissen maken erg veel indruk op mij. De afloop van het boek is heel vaag en heel erg zielig.
3. De opbouw
De opbouw van het boek is heel erg helder en logisch. Hij is niet moeilijk.
4. Taalgebruik
De taal is heel erg makkelijk en niet hoogdravend. Het aantal beschrijvingen valt wel mee, het zijn er niet zo veel. Bij de uitvoering wordt grotendeels stilgestaan bij gedachtes en gevoelens. Het boek bestaat uit heel erg veel dialogen.
5. De personages
De personages vind ik levensecht. De personages zouden herkenbaar kunnen zijn. De meeste personages zijn voorspelbaar, behalve de hoofdpersoon. Alle personages zijn erg sympathiek. De personages zelf hebben mij niet beïnvloedt.
II. Analyse en interpretatie
1. Algemeen
Schrijver: J. Bernlef
Titel: Hersenschimmen
Jaar v. 1e uitgave: 1984
Genre: Roman in episch proza
Periode: 1980
2. Samenvatting
Op een zondag staat Maarten voor het raam te kijken, wachtend op de schoolbus. Alleen is hij vergeten dat het zondag is en er dus geen schoolbus komt. Later staat hij in het washok zonder dat hij dat in de gaten heeft. Als hij een boek ziet liggen is hij vergeten wie dat boek aan het lezen is. Hij staat op een gegeven moment zelfs de krant kapot te scheuren op de wc. Vera pakt een fotoboek en haalt daarmee herinneringen op met Maarten. ‘s Avonds besluit Maarten een kruiswoordpuzzel te maken, waar hij normaal erg goed in is. Dit keer daarentegen lukt het hem voor geen meter.
Maandagmorgen brengt hij Vera koffie met suiker, terwijl Vera al in 10 jaar geen suiker meer in de koffie neemt. Dan besluit Maarten maar met Robert de hond te gaan wandelen. Hierbij raakt hij verdwaald en verliest ook nog eens zijn hond. Dan komt Vera langsgereden omdat hij al de halve dag weg is geweest. Maarten herinnert zich ineens allemaal dingen die helemaal niet zijn gebeurt. Dan gaat hij zich scheren en loopt daarbij helemaal de verkeerde kant uit naar boven. Hier is Maarten in jaren niet meer geweest en hierdoor neemt de verwarring nog meer toe. Dan komt een buurtgenoot langs en Maarten vraagt haar man. Dit is een erg pijnlijke vraag omdat die al jaren dood is.
De volgende morgen vind hij een kaart van Kitty, zijn dochter, in zijn zak. Hij kan alleen niet meer herinneren wie die Kitty is. Hij eet grote hoeveelheden eten naar binnen en wil naar zijn werk hoewel hij al 4 jaar niet meer werkt. Omdat de deuren op slot zitten forceert hij de achterdeur en breekt in in een vakantiehuisje, vanwaar hij denkt dat daar een vergadering van de IMCO, zijn vroegere werk, is. Zodra hij moet overgeven beseft hij waar hij mee bezig is en spoed naar huis. Thuis aangekomen is Vera er, zij is in de tussentijd naar de dokter geweest om over Maarten’s toestand te praten. Hij heeft gezegd dat zijn geheugen weer zou worden opgefrist door middel van foto’s. Alleen helpt het niet echt. De hele oude foto’s kan hij zich wel herinneren. Later als de dokter langskomt wil Maarten niks van hem weten. Zijn Engels gaat ook al ineens niet meer zo vloeiend. Als de buurjongen langskomt om de boodschappen te brengen vraagt Maarten hem naar zijn hondje Kiss. Hij is allen vergeten dat Kiss al weer een par jaar dood is. Een erg pijnlijke vraag dus. Als Maarten tv kijkt ziet hij een documentaire over Hitler. Maarten is in zijn gedachten ineens weer helemaal terug bij de 2e wereldoorlog. In die tijd had hij een andere verloofde. Bij die vrouw wilde hij altijd voor haar knielen, hij besluit dit ook voor Vera te gaan doen. Vera daarentegen zegt dat hij net zo gak moet doen
De volgende dag Weet Maarten nog wel dat er iets met hem aan de hand was, maar hij weet alleen niet meer wat. Als Vera dan ook tegen hem zegt, begrijpt hij ook niet waarom. Het wordt steeds erger: hij ziet Vera aan voor zijn moeder, en vraagt of papa al naar zijn werk vertrokken is. Op een gegeven ogenblik is Robert buiten en Maarten wl hem binnen laten. Hij ziet geen andere oplossing als een stoel door de ruit te gooien en Robert naar binnen te laten springen. Als William, de buurjongen, de ruit komt repareren, vraagt Maarten weer naar zijn hondje Kiss. De rest van de dag denkt hij dat hij iedere keer weer in een andere tijd leeft. De ene keer is hij het jonge zoontje van zijn ouders , of dat hij bij zijn grootouders is, of dat hij op zijn kinderen zit te wachten. Later komt de dokter weer langs en wil een serum bij Maarten inspuiten, Maarten slaat de spuit uit zijn handen omdat hij denkt dat er een waarheidsserum in zit.
De volgende dag is er een vrouw die hem helpt met aankleden. Eerst denkt Maarten dat deze vrouw zijn moeder is later denkt hij dat hij met Vera naar zijn vaders verjaardag moet. Later dankt hij weer dat hij naar zijn werk moet. Vera ka het niet meer alleen aan en er komt een hulp in huis, Phil. Maarten verwart Phil met zijn dochter en met zijn vroegere verloofde. Later gaat Phil piano spelen en dat doet Maarten denken aan zijn oude pianolerares. Stiekem was Maarten vroeger op zijn pianolerares verliefd en hij legt zijn hoofd in Phil’s schoot. Phil vind dat niet leuk en dreigt met weggaan als hij dat nog een keer doet. Als het nacht is gaat Maarten pianospelen. Als Vera en Phil op het geluid afkomen zien ze Maarten huilend aan de piano zitten.
Als hij de volgende morgen wakker wordt merkt hij dat hij is vastgebonden en dat hij in bed heeft gepoept. Hij wordt in bad gezet en krijgt een erectie. Dit veroorzaakt veel verwarring en schaamte. Hij wordt zelfs grof. Samen met Phil kijkt hij in een fotoalbum, maar hij herkent helemaal niks meer. Hij weet te ontsnappen en loopt weg zoekend naar de lente. Tom de vuurtorenwachter brengt Maarten weer terug naar huis. Als hij die nacht wakker wordt herkent hij zichzelf niet eens meer.
De volgende ochtend stopt er een lange witte auto voor de deur. Hij wordt erin gezet en hij wordt afgevoerd naar een inrichting.
De volgende dag als Maarten in de inrichting zit zijn zijn gedachten niet meer als wat losse flarden. Maarten’s waarnemingen van maandag bestaan maar uit 8 regels. Hij luistert naar de stem van een vrouw (Vera) die verteld dat het raam is gemaakt en dat de lente weer bijna begint.
3. plaats en tijd
Het verhaal speelt zich af in Gloucester, ten noorden van Boston, in een normaal milieu. Iedereen kent elkaar ongeveer in deze tijd. Hierdoor komt Maarten altijd goed terecht als hij is weggelopen of iets anders heeft gedaan. De kust van Zeeland en Parijs speen in Maarten’s gedachten een grote rol.
4. Opbouw
De vertelde tijd is 8 dagen en de verteltijd is ± 10 uur. Het verhaal is grotendeels in de ik-perspectief geschreven. De volgorde van het verhaal is van dag op dag opgebouwd. Er zitten wel een boel flashbacks in om verklaring te geven voor veel van zijn daden. Hij heeft de ik perspectief gekozen om te laten zien wat er nou in een aan dementie lijdend persoon omgaat.
5. Personages
De hoofdpersoon van het verhaal is Maarten, hij leid aan dementie en is dus erg onbetrouwbaar. Hij is ongeveer 72 jaar en woont al 15 jaar in Amerika. Hij heeft bij de IMCO gewerkt. Dat is een visserij organisatie.
Voor de rest heb je nog Vera, de vrouw van Maarten. Zij is 50 jaar oud en is dus een hulpeloos slachtoffer. Pappa, 30 jaar geleden gestorven en veel in de gedachten van Maarten. Hij was altijd een strikt man geweest.
Dan heb je ook nog types: mama, 35jaar geleden gestorven en Maarten’s moeder. Karen, de eerste liefde van Maarten. Simic, een oude collega van Maarten. Dr Eardly, een naïeve dokter. Phil Taylor, de gezinshulp die bij Maarten intrekt.
6. Thema en motieven
Het hoofdthema is desoriëntatie, Maarten vertoont veel desoriënterende zaken, zoals dat hij dingen gaat doen en uiteindelijk ergens anders beland. Zo gaat hij bijvoorbeeld een keer scheren en gaat hij naar zolder waar ze al in geen jaren waren geweest. Een motief is dat hij aan het bureau van zijn vader zit te denken. Hier is geen functie voor.
7. Periode
Het is rond 1980, Ze hebben al een telefoon en nog wat andere moderne dingetjes voor die tijd.
III. Conclusie
Dit boek heeft enorm veel indruk op mij gemaakt en ik ben van plan meer van zijn werk te gaan lezen. Ik vloog gewoon door het boek heen en was niet meer te stoppen. Het is allemaal erg goed beschreven en duidelijk. Alleen op het einde wordt het erg vaag, maar dat komt omdat je in Maarten’s gedachten zit. Ik vind het zeker een aanrader en geef het boek een 9 op een schaal van 1-10.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen