Boekverslag : Johanna Reiss - De Schuilplaats
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1935 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1935 woorden.
Samenvatting
Inhoud:
De ik-figuur in het verhaal was in 1938 nog maar zes jaar. Ze zat vaak bij vader die naar de radio wilde luisteren over de vorderingen van de oorlog. Er werd gesproken over Hitler die Oostenrijk in het voorjaar bij Duitsland gevoegd had. Er werd gedacht dat Duitsland ver weg lag van Holland.
Ze woonden in Winterswijk, twintig minuten van Duitsland af. De buren heten familie Gans; een oudere man en vrouw en hun zoon. Ze zwaaiden naar Annie. Annie had nog twee zussen Sini en Rachel.
Na de kristalnacht werd er in huis een vergadering gehouden. Ze spreken over het in veiligheid brengen van de joden die in winterwijk de grens over willen vluchten.
Een paar maanden later vertrokken oom Bram en zijn vrouw naar Amerika. Vader vroeg vrouw Sophie waarom zij niet meegingen, omdat ze ook joden waren, maar moeder had te veel hoofdpijn.
In 1939 haalde Rachel haar diploma van de kweekschool en ging werken in een van de kleuterscholen. Sini leerde voor haar melkdiploma.
Hitler was Polen binnengevallen en was nu in oorlog met Engeland en Frankrijk.. De winter bracht de familie Gans met name bij hun door voor de radio. Vaak was Annie blij dat ze vroeg naar bed moest, want dan kon ze de radio niet horen over de vreselijke verhalen over Hitlers haat jegens joden.
Vader geeft nog eens aan dat hij naar Amerika wil als de Duitsers in Denemarken en Noorwegen zitten. Vader begon een huis te bouwen buiten winterswijk, waar moeder dacht veilig te zijn. 10 mei 1940 vlogen er vliegtuigen over hun huis en iedereen wist dat dit de Duitsers waren. Doordat Joden donkerder zijn, konden de Duitsers hen herkennen.
Hitler zat in België en Luxemburg en nu ook in Frankrijk. In september mocht vader geen zaken meer doen, dat werd vermeld op een aanplakbiljet bevestigd op een boom op het marktplein. Maar vader ging toch naar de boeren.
Begin oktober nam Marie de dienstmeid ontslag omdat ze bang was. Sini moest nu thuisblijven om moeder te helpen. In november werd Rachel ontslagen; het schoolhoofd had niets met de Duitser brief te maken, maar durfde er niets tegenin te brengen.
Annie’s beste vriendin, Willy Bos, mocht niet meer naast haar zitten omdat ze joods was.
Vader schreef een brief naar oom Bram in Amerika, maar deze kon niet meer helpen om de familie naar Amerika te laten vertrekken. In het voorjaar 1941 meldde de boom dat joden niet meer in hotels mochten overnachten, niet op het strand en in het park mochten komen. Ook moest ieder zich in het stadhuis laten inschrijven.
.Op een gegeven moment mochten Joden niet meer naar school, maar er werd een school ingericht voor deze kinderen. Meneer Herschel gaf altijd briefjes mee voor Rachel.
Steeds meer begonnen de bordjes ‘verboden voor Joden’ op te vallen en de kinderen werden gepest. Toen was het nieuwe huis bijna klaar en in oktober 1941 vertrokken ze. Het nieuwe huis stond temidden van de weilanden en akkers en Annie kreeg van vader een hondje – Bobbie.
Na school maakte Annie hele wandelingen met hem en ontdekte zo een boerderij van de familie Droppers met elf kinderen, ze vond Frits aardig.
Op een nacht in oktober werden de joodse mannen in de stad uit hun bed gehaald, de zoon van de familie Gans was eveneens meegenomen. De mannen waren naar een concentratiekamp gebracht in Oostenrijk. Er kwam een brief van de zoon van familie Gans en zijn nummer, de teruggeschreven brief kwam met de stempel ‘onbekend terug’.
Vader wil met Phil de Zwitserse grens oversteken, maar hier bleek het te laat voor te zijn.
Annie vond de Joodse ster mooi die ze hadden gekregen. De boom vroeg om vrijwilligers en mensen gingen op weg naar werkkampen. Vader vond het idioten.
Moeder kwam het bed niet meer uit. Van drie tot vijf mochten de joden nog inkopen doen. De boom verplichtte de mensen om te gaan, buurman Gans vertrok, maar vader weigerde. Duitse soldaten hadden meneer Herschel opgepakt, Sini moest huilen.
Vader zei dat Rachel en Sini een kleuterschool moesten beginnen in hun huis en iedere morgen kwamen er ongeveer tien kinderen. Moeders hoofdpijn werd zo erg dat ze naar het ziekenhuis moest, maar ze mocht geen joods bezoek ontvangen. Rachle bracht elke dag eten naar het ziekenhuis en kreeg zo kleien brieven van moeder. Annie vroeg toestemming bij de burgemeester en zo konden ze moeder weer bezoeken. Ze maakten plannen om onder te duiken, maar hier mocht moeder niets van afweten. Vader had Bobbie weggebracht naar een boer, die beter voor hem kon zorgen. Vader vroeg Abbink om een schuilplaats, deze wist misschien een dominee die hun kon helpen. De dominee had plaats in Rotterdam bij de familie Hemmes. Oom Phil had een plaats voor Billa, Hannie en grootmoeder, maar ze namen het niet aan. Annie en Sini zouden bij meneer Hannink gaan wonen in Usselo. Rachel bleef thuis voor moeder. Vader vertrok naar Hemmes en juffrouw Klienhoogte zal de kinderen helpen over te komen. Sini verfde haar haar en kleedde zich als een boerenmeisje, Annies haar werd afgeknipt en ze moest zich verkleden als een jongen en een matrozenpakje dragen.Sini ging per fiets en Annie met de bus. Ze moest zeggen dat ze Jan de wit heette en nam een enkele reis naar Enschede.
Onderweg in de bus kregen ze controle, maar Annie werd niet ontdekt. In Enschede werd Annie opgepikt door Dini Hannink. Sini en Annie kregen een kamer waar ze in moesten blijven. Meneer Hannink was begonnen aan een ondergrondse schuilplaats.
Moeder stierf, maar Rachel kwam niet. Op hun kamer hadden ze een kalender waar ze de dagen van de maand konden aanstrepen.. Hannink kreeg twee andere onderduikers die in het hol mochten, Annie was jaloers. Het werd kerstmis, meneer Hannink werd gevolgd door een Duitse soldaat en besloot dat Sini en Annie tijdelijk ergens anders naartoe moesten. Ze werden op oudejaarsavond ondergebracht in de schuilplaats, het hol, maar Annie vond er niets aan. Ze werden de avond erna naar de familie Oosterveld gebracht; Johan, Dientje en grootmoeder (Opoe). Ze zouden hier voor twee weken blijven. Sini moest op de matras op de vloer slapen en Annie kon bij Johan en Dientje in bed. De familie Oosetrveld was aardig. De meisjes mochten niet bij het raam komen. Johan had zijn radio nooit ingeleverd. Opoe is slechtziend. De meisjes kregen een kachel in hun kamer waar ze in spuugden. Opoe klaagde altijd over de koffie, thee, het textiel van tegenwoordig. Eerst willen Sini en Annie geen varkensvlees eten, maar hier stappen ze overheen. Dientje is bang en wil de onderduikers zo snel mogelijk weg hebben, maar ze blijven. ’s Avonds wordt er geluisterd naar radio Oranje.
De meisjes willen een boek hebben om te lezen, want ze vervelen zich. Dientje gaat er een vragen bij de dominee (oorlog en vrede), waar ze om beurten in lezen. Johan had een schuilplaats gemaakt in de kast, voor noodgevallen. Ook bij de familie Oosterveld kregen de meisjes een kalender 1943.
Opoe wordt 71 en als cadeau gaan ze gezamenlijk beneden eten. Ze krijgen soep en kip, snijbonen en aardappelen. Een feestmaal. Opoe moet eigenlijk een kunstgebit, maar opoe vindt dat dat geen zin meer heeft.
De Duitsers verloren in Rusland
Opoe was boos, omdat hun boek op haar knipmuts was neergelegd. Er werd gewaarschuwd dat er huiszoekingsbevel kwam en de meisjes moesten een nacht in achter de kast doorbrengen. , maar de soldaten kwamen niet. Johan nam Sini mee naar de stallen en Annie weigerde haar dagelijkse lessen te doen. Sini was het hier niet mee eens en Annie besloot een hele dag niet tegen haar te praten.
Doordat Annie niet genoeg beweging kreeg, waren haar benen krom en moest ze elke dag oefenen; honderd keer de kamer op en neer lopen per dag.
Annie mocht er een avond ,mee uit. Ze ging met Dientje naar een boerderij waar ze tien onderduikers hadden. Ook een meisje van Annies leeftijd, maar ze waren beide heel verlegen.
In het voorjaar was Annie jarig, ze werd elf en kreeg een boek (geheimen in de natuur). Van Dini kreeg ze een monopoly-spel. Doordat het warmer werd, gingen de meisjes leven in de achterkamer waar ze de tuin in konden kijken. Sini miste haar bruine kleurtje.
De Engelsen en Amerikanen waren in Sicilië geland en Mussolini werd gevangen genomen (vriend Hitler). Herfst 1943 Sini en Annie gaan weer naar de achterkamer. Juffrouw Kleinhoogte komt op bezoek met nieuws van vader en Rachel. Annie kreeg leerboeken uit de vijfde klas.
Op vijf december hadden de meisjes voor iedereen versjes gemaakt en nieuwjaar brak aan. Sini en Annie waren nu een jaar bij de familie Oosterveld. Rachel komt op bezoek voor een hele dag, Annie vond dat Rachel veel kritiek te vertellen had.
Geallieerde troepen geland in Normandie. Johan en Sini denken dat ze omstreeks augustus vrij zijn.
De meisjes mogen een dag naar buiten. Johan duwt ze in de kruiwagen het korenveld in. Doordat de zuster van Dientje er was, bleven de meisjes te lang in het veld. Annie werd ziek, zodat de dokter kwam .
De geallieerden raasden door België heen. Meneer Hannink kwam waarschuwen dat de Duitsers controle hielden en de meisjes moesten zich verstoppen in de kast. Ze werden niet betrapt, maar de boerderij met tien joden wel. De verrader wordt neergeschoten, waardoor de Duitsers erg kwaad waren en gijzelaars namen (die later dood werden teruggevonden langs de kant van de weg met gebroken vingers).
Een deel van zuidelijk Nederland was bevrijd, maar bij Arnhem moesten de Engelsen zich terugtrekken. De Duitsers zochten mannen om werk in hun land te verzetten. Er kwamen Duitsers om te melden dat een deel van het huis gebruikt zal gaan worden als hoofdkwartier. De meisjes moesten de hele dag vanaf 17 oktober 1944 in bed blijven (wonen), omdat het veel te koud was. Annie kon nu nauwelijks meer lopen.
De soldaten vertrokken plotseling weer uit de warme keuken.
Johan ging eveneens onderduiken, omdat hij niet naar Duitsland wilde om te werken. Dientje was erg bang en stuurde Sini en Annie naar de familie Hannink terug. De zaten in het hol. Na tien dagen was Johan weer terug en haalde de meisjes. Sini had in het hol gezegd dat ze niet meer binnen wilde zitten. Ze was 23 en ging aan het werk bij een boer met valse papieren (geregeld door meneer Hannink). Annie vereenzaamde, omdat Sini nauwelijks meer thuis kwam. De Duitsers liepen aan een stuk door weg en de Canadezen kwamen dichterbij. De vluchtten de schuilkelder in wanneer er veel vliegtuigen boven hun huis vlogen. Er was een bombardement, er kwamen drie mensen om. Dini kwam zeggen dat ze de volgende morgen vrij zouden zijn. Op een april deed Annie haar jurk aan en ze gaan de soldaten verwelkomen. Johan vroeg de soldaten om sigaretten en opoe wilde koffie. Sini beklom verschillende tanks en zoende de soldaten. Annie zwaaide alleen maar, welkom!
De meisjes hadden een mooie tijd gehad in Usselo.
Postscriptum
Rachel kwam te voet in Usselo aan en ging alleen naar Winterswijk om het huis schoon te maken. Een maand later vertrokken Sini en Annie in die richting na een emotioneel; afscheid. Johan, Dientje en Opoe zeiden dat ze ze niet moesten vergeten.
Vader was ook in Winterswijk. Na een tijdje gingen zowel Rachel als Sini weg. Annie vertrok op een gegeven moment naar Amerika (met de knipmuts van opoe als afscheidscadeau).
Jaren later keerde Annie terug met haar twee kinderen in Usselo. Opoe was 92 en had nog steeds geen kunstgebit. Annie nam de kinderen mee naar de voorkamer en liet de schuilplaats zien. Toen Annie aan haar kinderen wilde laten zien hoe ze erin kroop, begon ze te huilen.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen