J. Bernlef, Cellojaren
BOEKVERSLAG "Cellojaren" van J. Bernlef
1. Titelverklaring
De titel 'Cellojaren' betekent ongeveer 'nadagen' of 'jaren waarin melancholie en
verdriet doorklinken'. "Cellojaren" is een bundel met knappe verhalen over
'nadagen', de zoveelste hechte bijdrage aan 't grote, literaire monument dat Bernlef nu al
30 jaar met constante kwaliteit bezig is te bouwen.
2. Thema
Het thema (de rode draad) in zo'n beetje al de 19 verhalen is "lichamen"
kunstenaars die kijken en anderen die door schilders en fotografen en tekenaars bekeken
worden. Ook kun je zeggen dat Bernlef de grenzen van onze ratio (=verstand) zoekt...
3. Tijd
Er is voor al deze verhalen niet echt een tijdsaanduiding te vinden, je zou wel kunnen
zeggen dat het in elk willekeurig tijdsstip kan worden geplaatst. Het boek is wel
chronologisch vertelt.
4. Ruimte
De verhalen spelen zich vooral af in de werkplekken van de schilders, tekenaars en
andere mensen die zich met kunst bezig houden.
5. Personages
*William - de weduwenaar van Elvira
*Elvira - de overleden vrouw van William
*Marthe - vrouw die haar levenlang het schildersmodel van haar man is
geweest.
6. Genre
Dit boek is een roman.
7. Samenvatting
In de meeste van de 19 verhalen uit de bundel "Cellojaren" zoekt J. Bernlef,
net als in "Hersenschimmen", de grenzen van onze ratio. Wanneer is ons
gedrag met logische argumenten verklaarbaar? Wanneer laat ons verstand het afweten en wat
komt er dan voor in de plaats? In het verhaal "Een portret op afstand" in de
afdeling "Een begin van tranen" legt ene William in een brief aan een vriend uit
waarom hij niet over zijn overleden vrouw Elvira wil schrijven. Vele jaren terug pleegde
zij zelfmoord, slachtoffer van hysterische fans van Elvira als beroemde filmster. In een
hotel her-ziet William op video alle films waarin zij een hoofdrol speelt. William:
"Elvira werd door beelden gedood. Met behulp van diezelfde beelden heb ik haar weer
tot leven gewekt."In de afdeling "Cellojaren" komen veel lichamen voor, dus
ook kunstenaars die kijken en anderen die door schilders en fotografen en tekenaars
bekeken worden. Het verhaal "Marthe" uit die afdeling vertelt het verhaal van de
echtgenote die het levenslange schildersmodel van haar man is geweest. Op al zijn werken
ontstijgt zij de tijd, want hij beeldt haar al die jaren met een eeuwigdurend jeugdig
uiterlijk af. Na haar dood neemt hij het schilderen direct weer op. Hij vereeuwigt haar
letterlijk. "Marthe woonde in hem, zich strekkend en buigend in zijn penselen, zijn
verf. Zij verdween pas toen zijn handen zo door artritis waren aangetast dat hij niet meer
schilderen kon."
8. Eigen mening
Het boek is goed ingedeeld. Het is echter niet een spannend boek, wat het
"achter-elkaar-door-lezen" belemmert. |