Boekverslag : J. Bernlef - Boy
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 564 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 564 woorden.
Wat mij in dit boek trok was de combinatie van een moordmysterie en de wereld van de zwijgende film. Een populaire 'stomme-filmactrice' is gewurgd op bed gevonden en de doofstomme jongen die in de kast verborgen zit, wordt beschuldigd van haar moord. Bernlef maakt nog even een grapje door P.D. James op te voeren als schrijver van een ingezonden brief die besluit met: "Wat de moordzaak betreft kan ik u helaas niet verder helpen." LOL
Dat spelen met namen doet-ie wel meer. De dode actrice heet namelijk Norma Todd, publiekelijk 'Polly' genoemd. Dat doet natuurlijk erg denken aan Norma Jean, de vrouw achter de artiestennaam Marilyn Monroe, die ook jong stierf - mogelijk door moord...
Het mysterie is een kapstok voor ideeën over taal en beeld. Het begint met het beeld van een tekst: een blik op een onleesbaar geraakte firmanaam op de muur waar de hoofdpersoon (William) op uitkijkt. De tekst heeft geen inhoudelijke betekenis meer omdat de naam niet valt te ontcijferen - en wordt daardoor alleen nog beeld. Zoals de doofstomme Boy nooit heeft geleerd te communiceren en zonder taal dus alleen beelden heeft. Hij knipt voorwerpen uit oude catalogi en combineert die. Daar moet hij zelf dan erg om lachen, of hij is er trots op. Maar niemand begrijpt hem - niemand ziet wat hij erin ziet, hoe hard ze ook hun best doen. Zonder zicht versterkt je gehoor zich, zonder geluid versterkt je vermogen tot beeldtaal. Met beide verricht je half werk (de 'gewone' mensen dus).
Filmer John McCabe zegt in het boek: "Woorden maken alles algemeen. Ik weet wel dat we niet zonder woorden kunnen, maar beelden zijn zoveel duidelijker, specifieker. Wat er tussen de beelden in gebeurt kun je niet in woorden uitdrukken." En dat is precies waarom geen van allen de beeldcombinaties van Boy kunnen begrijpen - wat er tussen die beelden gebeurt valt niet uit te drukken in woorden. En Boy *heeft* alleen maar beeld en ziet daardoor beter (anders) dan de horenden.
"'Weet je waarom wij Boy niet begrijpen,' had hij [William] een keer tegen haar gezegd. 'Dat komt omdat wat hij wil zeggen zich tussen de beelden bevindt, in de schnitt van het ene beeld naar het andere. Net als in de film. De ware betekenis van de film zit hem in de montage. Pas daar ontstaat de betekenis van de beelden.'"
En hij heeft gelijk. In de ontwikkeling van de film ontdekte de Rus Kouleshov dat de combinatie van beelden bepaalt hoe je het verhaal interpreteert. Als je een plaatje van een neutraal gezicht afwisselt met het beeld van een dode, denk je dat de getoonde persoon treurig is. Toon je hetzelfde gezicht in combinatie met -bijvoorbeeld- een bruidspaar, dan 'is' diegene blij. Dit heet het Kouleshov-effect en het wordt sindsdien veelvuldig toegepast in film.
Wie tijdens het 100-jarig bestaan van de cinema wel eens de allereerste filmpjes heeft gezien, ziet die direct weer voor zich tijdens de voorstellingen van de Mélodrome, het filmtheater in dit boek. Een mooie naam vind ik dat trouwens: een combinatie van 'droom' en 'melancholie', hoewel dat niet de woordcombinatie is die aan de naam ten grondslag ligt (> 'melodrama'). Ik denk dat Bernlef ook genoeg van de filmpjes overbrengt aan lezers die ze *niet* kennen. Hij vertelt over de locomotief die het theater 'binnenrijdt' en van de verbazing over op de achtergrond bewegende boomblaadjes - men was immers alleen statische decors gewend."
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen