Boekverslag : Kees Van Beijnum - Oesters Van Nam Kee
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3154 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3154 woorden.
Zakelijke gegevens
Auteur: Kees van Beijnum
Titel: De oesters van Nam Kee
Uitgever: Nijgh & Van Ditmar
Plaats: Amsterdam
Jaar en druk: 2000, 2e (eerste druk 2000)
Aantal bladzijden: 320
Genre: Moderne zedenroman, psychologische liefdesroman
Eerste reactie
Toen ik dit boek zag staan in de mediatheek, dacht ik: ‘Die titel ken ik’. Dat komt omdat ik voorstukjes van de verfilming van het boek op tv heb gezien en er over heb gelezen. Ik wist ongeveer waar het boek over zou gaan: de relatie tussen een jongen en een danseres. Dat leek me wel een boeiend onderwerp, en daarom heb ik dit boek gekozen.
Nu ik het boek uit heb, weet ik dat mijn eerste gedachte over het boek klopt. Het gáát over een jongen en een danseres. Daar kom je al vrij snel achter. Waar je niet snel achterkomt zijn de motieven van Berry om bijv. de burgemeester aan te vallen en waarom Thera niet meer met hem wil omgaan. Dat is het spannende van het boek: het verloopt niet chronologisch, dus moet je veel puzzelen en onthouden.
Samenvatting
Het boek begint met de achttienjarige gymnast Berry Kooijman die wordt opgepakt in Bretteville-sur-Laize. Hij wordt opgepakt voor het inbreken in een vakantiehuis, waar zijn ouders en broer vakantie vierden jaren geleden. Hij wordt vrijgelaten, moet alleen de schade betalen. Niet lang daarna wordt hij weer opgepakt.
Dit is het begin van het boek, maar het eigelijke verhaal begint met de ontmoeting van Thera Bouman in juni 1999. Berry verkoopt lichtgevende hoorntjes op straat in Amsterdam en zij komt een paar kopen. Als hij haar ziet, kan hij niet meer bewegen en is helemaal van de kaart. Later komt hij haar weer tegen, omdat Thera een afspraak heeft met Raymond, een filmproducer. Berry doet zich voor als die man, omdat Thera Raymond niet kent. Ze praten en lopen wat, lezen de horoscoop en Thera neemt Berry mee naar het restaurant Nam Kee. Daar eten ze oesters. Hij is erg onder de indruk van haar. Het blijkt dat Thera werkt als naaktdanseres en softpornomodel.
Tussendoor is Berry vaak bij zijn vrienden in de snackbar van Fast Eddie, in plaats van op school. Zijn vrienden zijn Otman (slikt van alles door elkaar, behalve heroïne), Rachid (De Laatste Mode), Jamal (getalenteerde voetballer, afgeschreven door jeugdreuma), Gerrie Grolsch (de vetste junk van A’dam). Zij hangen wat rond, slaan zomaar mensen in elkaar, versieren meiden (schelden ze vervolgens verrot) of gaan feesten en drinken, snuiven en slikken.
Berry en Thera beleven de mooiste tijd van hun leven, ze zijn altijd bij elkaar en Thera gaat niet meer naar haar werk toe. Meestal doen ze niks, behalve wat liggen, naar films kijken en vrijen. Ze bedenken ze een plan om aan geld te komen. Thera komt met het idee om hun etage aan veel mensen tegelijkertijd te huren en zelf ervandoor gaan met het geld. Bijna 20.000 verdienen ze ermee en trekken in de bruidssuite waar ooit John en Ono waren. Met het geld kopen ze bier, pillen en kleren die ze in het Hilton uit het raam gooien.
Dan krijgt Thera een heftige epilepsieaanval en ondanks dat ze heeft gezegd dat ze niet naar het ziekenhuis wil, belt Berry toch de ambulance omdat hij bang is. Ze verblijft daar lang en zegt tegen Berry: “Je moet je niet zo vastklampen”. Berry begrijpt niet wat ze bedoeld. Als ze weer terug uit het ziekenhuis is, doet ze afstandelijker tegen Berry. Uiteindelijk laat ze haar moeder de telefoon opnemen die zegt: “Laat ons met rust”. Maar Berry kan dat niet, en gaat Thera stalken. Hij zit dagenlang te zoeken naar Thera en hij komt erachter dat ze weer is ingetrokken bij Ben, waar zij ooit voor geposeerd heeft. Dagenlang zit hij voor haar hui te wachten tot ze naar buiten komt. Berry wordt steeds depressiever en gaat meer drinken en slikken.
Op een dag belt hij aan bij Thera met een pistool achter zijn broekband. Thera doet open, Ben komt er ook bij en door wat geduw en getrek valt het pistool op de grond. Alledrie kijken ze er verbaasd naar. Uiteindelijk loopt Thera weg met Berry, maar maakt hem duidelijk dat hij haar los moet laten.
Een andere dag is Berry aanwezig bij de opening van hert nieuwe buurthuis. De burgemeester is aanwezig en op het moment dat Berry een steen ziet onder zijn bankje, flipt hij. Hij loopt richting de burgemeester en gooit de steen. Met een perfecte gooi wordt de burgemeester boven zijn oog geraakt. Berry loopt rustig terug naar zijn huis, maar de politie is al op zijn spoor. Een politieman herkent hem en Berry schiet hem neer. Daarna vlucht hij met de trein naar Bretteville-sur-Laize naar hun oude vakantiehuis. Als hij voor de eerste keer wordt vrijgelaten, stopt er een politieauto die hem meeneemt naar Amsterdam.
In de Bijlmerbajes, krijgt hij bezoek van zijn moeder en Rein. De laatste verteld hem dat hun vader vreemd is gegaan. Berry gelooft het niet, maar ziet later in dat het verhaal toch wel klopt. De psychiater die hem uithoort, wil alles terug brengen op zijn vader, maar hij blijft liegen. Berry wordt schuldig bevonden en krijgt 4 jaar voor poging tot doodslag.
Onderzoek van de verhaaltechniek
De schrijver gebruikt simpele, begrijpbare zinnen waarin geen moeilijke woorden voorkomen. Het is meer de schrijfstijl waarin jongeren praten. Dat is met veel schelwoorden zoals op bladzijde 47: ‘Kut,’ schreeuwde ik. ‘Lul, kleretyfuskankerlul’. Het taalgebruik maakt het boek realistischer omdat je weet dat sommige randjongeren zo praten.
Naast schelwoorden , worden er ook vaak titels van film en zinnen uit liedjes genoemd, zoals I’m your private dancer, dancing for money (blz. 64). Dit slaat op Thera die voor mannen danst en later ook voor Berry om er geld mee te verdienen.
Ook haalt de schrijver een grapje uit met Ben. Ben is de man waar Thera eerst een hekel aan had, maar daarmee bij intrekt. Berry komt als hij op straat loopt, op tv, in de tram steeds de spotjes tegen van Ben, een telefoonmaatschappij die reclame maakt met Ik ben Ben, Jan & Ben enz. Berry denkt dan Thera & Ben en wordt daar elke keer als hij weer een poster ziet of een spotje aan herinnerd: ‘Ik ben volledig doorgeBENd, opgeBENd, uitgeBENd.’
Het verhaal speelt zich af op verschillende plekken in hoofdzakelijk Amsterdam: Thera’s appartement, in het Hilton, in de Bijlmerbajes, bij Berry thuis en in Bretteville-sur-Laize. Berry woont in een villa, maar doet alsof hij uit Schotelcity (vanwege de schotels om Turkse en Marokkaanse zenders te ontvangen) komt, waar zijn vrienden wonen.
Tijd
Het verhaal speelt zich af in de zomer van 1999. Het begint in juni en eindigt een paar maanden later. Dit gebeurd niet chronologisch: het verhaal wisselt de hele tijd. Grofweg is het boek in 4 delen te verdelen: Vanuit de Bijlmerbajes, vertelt Berry over zijn sessies en over zijn gevoelens, in Frankrijk waar hij heen vlucht en daarvóór vakantie heeft gevierd, de momenten met Thera en de gebeurtenissen met zijn vrienden. Hier loopt de verhaallijn van de aanval op de burgemeester doorheen. Elke keer krijg je weer een stukje informatie, die je op het eind van het boek achter elkaar kan leggen.
Personages
Berry is de hoofdpersoon, hij vertelt het verhaal in het ik-perspectief. Hij is 18, heeft het 6e jaar van het Gymnasium Barleus bijna volledig gespijbeld en hangt erg vaak rond bij zijn vrienden. Hij kan erg gevoelig zijn voor dingen, personen die hij kent, maar zeer ongevoelig tegen mensen die hij niet kent. Een voorbeeld: zijn pony in Frankrijk, New Shaterland, gaat dood en daar is hij erg van slag van. Zijn vader is er ook bij en Berry idealiseert zijn vader, omdat zijn pa toen zo emotioneel was en ze samen gingen zwemmen. Maar aan de andere kant kan Berry heel agressief zijn, zoals hij een man in elkaar trapt en daar niet mee kan stoppen.
Berry idealiseert zijn vader en als zijn broer daar afbreuk aan doet, haat hij zijn broer. Met zijn moeder heeft hij moeilijker contact. Hij zegt over haar (blz. 40): Ík weet dat ik haar kapot heb gemaakt, niet alleen door wat er is gebeurd maar ook, misschien wel vooral, door de leugens.’ Met zijn broer Rein heeft hij een haat-liefdeverhouding.Berry vindt hem erg saai en braaf, mar in de gevangenis wil hij hem omhelzen.
Liegen is iets wat Berry vaak doet (blz. 40): ‘Wat ik aan liegen haat, los van het feit dat je zo verdomd goed moet onthouden wat je verteld hebt, is dat de eerste leugen altijd een hele keten van nieuwe leugens oproept. Voor je er erg in hebt ben je zo ver dat je je kapot schrikt als je jezelf betrapt op het vertellen van de waarheid.’ Hij liegt vooral tegen zijn vrienden en moeder, maar niet tegen Thera.
Berry houdt ervan om wolken en lucht te fotograferen. Als Thera hem vraagt om haar te fotograferen, fotografeert Berry de lucht op dat moment.
Thera is ook een belangrijke persoon. Ze is iets ouder dan Berry, woont in een appartement van een oude vrouw in Amsterdam en danst in een nachtclub. Het belangrijkste verschil tussen haar en Berry, is dat zij niet zo veel van Berry houdt als hij van haar. Ze zegt vaak tegen hem dat hij zich niet zo moet vastklampen. Berry begrijpt dat niet, maar zij zegt dat dat nog wel komt. Hun gemeenschappelijke interesse is films. Ze maken er een spel van om zinnen te zeggen en dan de ander te laten raden uit welke film dat komt. Ook vergelijken ze hun eigen leven met die van filmfiguren.
Thera is de initiatiefnemer. Zij neemt Berry mee om oesters te gaan eten. Zij stelt voor dat Berry bij haar blijft slapen: zij is de ‘baas’. Zij heeft de controle en beslist wanneer het over is. Waarom zij niet verder wil met de relatie, wordt pas op de laatste bladzijde duidelijk. Daar zegt ze: ‘Wat goed is, mag niet te lang duren, Diablo’. ‘Dat begrijp ik niet,’zeg ik. ‘Komt wel, zei ze.’Geloof me, dat komt nog wel.’ Met dat wat goed is, bedoelt Thera hun relatie. Als hij haar naar het ziekenhuis heeft gebracht (wat zij niet wilde), is voor haar het beste over en zal hun relatie nooit meer beter worden dan daarvoor.
Andere bijpersonen zijn de ‘vrienden’ van Berry. Vrienden tussen aanhalingstekens, omdat ik ze niet echt vrienden vind. Ze schelden elkaar uit, gaan niet vriendelijk met elkaar om en omdat Berry ergens bij wil horen, blijft hij met ze omgaan. Deze jongens trappen mensen in elkaar (zinloos geweld dus), ‘nemen’ meisjes,stelen spullen, slikken, snuiven en drinken (behalve Jamal)en de rest kan ze niet schelen. Berry beschouwt ze , denk ik, ook niet als echt goede vrienden, maar hij moet het ermee doen. Hij zegt over ze (blz. 42): ‘Jongens als Otman en De Laatste Mode zagen me pas staan toen ze ontdekten dat ik op de hoogte was, dat ik van deze dingen meer wist dan zij.’ Voor hen is Berry dus handig en iemand waarmee je stoer kunt doen, maar niet een beste vriend. Dat heeft De Laatste Mode ook niet nodig (blz.13): “Die gast had geen vrienden nodig, maar een publiek.’
Schrijfwijze
De situaties zijn zeer realistisch beschreven. Toen ik het boek las, zag ik alles voor me, zoals in een film. Een belangrijke situatie is het gooien van de steen naar de burgemeester. Dit is voor mij het begin van het einde van het boek. In het boek kijkt Berry terug op de gebeurtenissen, en de laatste gebeurtenis was het raken van de burgemeester (blz 308). Doordat het in ik-perspectief is beschreven, beleef je de emoties van Berry mee: “De steen lag in mijn hand. Koel en zwaar. Ik smeet hem stuk op de grond en pakte het grootste deel weer op. Met mijn vingers wreef ik langs de grove breukrand die in een punt eindigde. Ik liep in de richting van de auto, mijn arm dicht langs mijn lichaam hangend. Ik moest dichterbij komen, ik moest erheen, eruit, bestaan, adem kunnen halen. Mijn handen waren koud en trilden.” (blz. 308). Als gevolg daarvan is hij opgesloten en dat is het einde van zijn verhaal.
Op zoek naar de thematiek
Het thema is liefde. De relatie tussen Thera en Berry is het belangrijkste motief en speelt een grote rol in het verhaal. Later verandert de liefde in een onmogelijke liefde voor Berry, omdat hij haar terug wil en zij is nu met Ben.
Een motief is Berry’s liefde voor wolken en lucht. Hij houdt ervan om deze te fotograferen en fotografeert niet Thera, maar de lucht op dat moment. Een ander motief is het oesters eten in Nam Kee. Thera houdt daarvan, Berry vindt het vies, maar eet ze toch omdat hij van Thera houdt.
Wat ook met liefde te maken heeft, is de liefde voor zijn vader. Berry heeft zijn dood niet goed verwerkt en idealiseert zijn vader, terwijl, volgens Rein, zijn vader te veel dronk en vreemdging.
Nog een motief zijn leugens en bedrog. Berry liegt tegen iedereen (behalve tegen Thera). Hij vindt het vervelend dat hij liegt, maar toch gaat hij ermee door (blz. 161): “En er was nog meer. Veel meer. Ik stal haar pillen, ik stal haar geld (uitsluitend in supernoodgevallen, dat wel), ik loog voortdurend tegen haar, ik zou haar hart breken op de onafwendbare dag dat uitkwam dat ik geen eindexamen had gedaan, dat mijn inschrijving aan de universiteit een grote leugen was, ik deed helemaal niets terug voor haar, ik deed niets wat haar gelukkig maakte.” Et zijn leugens doet hij mensen pijn, al weten deze mensen niet dat hij liegt. Hij wil wel de waarheid vertellen, maar durft dat niet door te zetten. Hij wacht het juiste moment af, maar dat moment komt nooit.
De titel heeft zeker een verband met het thema. Je kunt het geluk hebben een parel te vinden in een oester, maar dat is Berry en Thera niet gelukt: hun relatie gaat uit.
Plaats in de literatuurgeschiedenis
De eerste druk was in januari 2000. Dit valt in de periode 1990-2000. Nieuwe communicatietechnieken, zoals Internet en videogames werden ontwikkeld. Dit kan dus de Internetperiode worden genoemd. Er is veel meer vrijheid dan in de vorige periode en daarom lopen mensen te zoeken naar grenzen, naar normen en waarden. Daarom denk ik dat dit boek wel typerend is voor deze periode. In dit boek zoekt Berry naar grenzen die hij en zijn vrienden zelf bepalen. Dat heeft alles te maken met normen en waarden. Je kunt wel zeggen dat Berry geen normen en waarden heeft of in ieder geval niet die vanzelfsprekend zijn, zoals geen mensen helemaal in elkaar trappen of meiden misbruiken.
Kees van Beijnum is geboren in Amsterdam, 1954. Hij is daar opgegroeid. Zijn ouders zaten in de horeca. Na het gymnasium had hij verschillende baantjes van hulpje in een hotel tot vertegenwoordiger in kopieermachines, van hondenverzorger tot journalist. In 1991 besloot hij zich fulltime bezig te houden met schrijven. Zijn eerste boek is Over het IJ en gaat over (de reconstructie van) een moord. Zijn volgende boeken werden voor prijzen genomineerd, maar wonnen er geen. Verder houdt hij zich bezig met schrijven voor tv.
Het boek De oesters van Nam Kee werd dit jaar verfilmd.
Ik kan niet zeggen dat dit boek typerend is voor de schrijver. Ik zie maar een overeenkomst en dat is dat het ook een roman is.
Beoordeling
Mijn eerste reactie was dat het een niet-chronologisch verhaal is en daardoor wordt er spanning opgebouwd. Veel spanning, ondanks dat de gebeurtenissen op zich totaal niet spannend zijn, worden er door deze flash-backwards en flash-forwards steeds een stukje meer ontrafeld. Hierdoor wordt het verhaal gelukkig niet moeilijker om te lezen,maar een andere manier van lezen is wel nodig. Dat komt omdat je zelf alles ‘in elkaar moet schuiven’ en oorzaak en gevolg moet ontdekken. Dat wordt bemoeilijkt, omdat het boek met het gevolg begint: het opgesloten zitten in de gevangenis. De oorzaak is natuurlijk de burgemeester in coma gooien met een steen.
Waar de lezer achter ‘moet’ komen, is waarom Berry die steen naar de burgemeester heeft gegooid. Een echte reden is er niet, hij had geen echte hekel aan de man, maar omdat hij zo verrot was geworden door zijn leefstijl en geobsedeerd van Thera (die hem niet meer wil hebben) dat hij niet meer weet wat hij doet, uit hij zijn agressie op iemand die op het eerste gezicht wel alles mee heeft. Dat is ook het boeiende van dit boek. Vooral omdat het in ik-perspectief is geschreven, kruip je langzaam naar dat moment toe waarop hij gooit en door zijn gedachten weet je dan waarom. Het nadeel hiervan is dat sommige gebeurtenissen totaal overbodig lijken, zoals zijn geromantiseer over de vakantie in Frankrijk en zijn dode pony. Als dat voor de vierde keer wordt verteld denk je toch: ‘Dit komt me te bekend voor, dat weet ik nu wel’. Voor Berry is het schijnbaar een ingrijpende gebeurtenis geweest, ook omdat hij dan goede herinneringen aan zijn vader krijgt. Mij boeit het niet zo, ik vind de relatie met Thera toch leuker om te lezen en hoe dat zich ontwikkeld.
Wat een ander nadeel is, is dat ik me de personen voorstel hoe ze in de film eruitzien. Ik weet dat Katja Schuurman en Egbert-Jan Weeber er in spelen en je ziet dan ook hen voor je, in plaats van zelfbedachte personen. Dit is natuurlijk niet een nadeel van het boek, maar meer van mezelf, dat ik me niet iemand anders kan voorstellen. De film heb ik niet gezien en hoef ik ook niet te zien, omdat ik toch al het boek gelezen heb. Dat klinkt heel slap, maar ik vind dat een film het eigenlijk nooit haalt bij een boek. Als ik eerst de film zou zien en dan het boek zou lezen, zou het net andersom zijn.
De personages kwamen zeer realistisch op mij over, Berry is niet een karikatuur: aan de ene kant is hij en meedogenloze hangjongere maar aan de andere kant ook heel lief en aardig. Een voorbeeld: Berry houdt van zijn moeder, maar durft haar dit niet te vertellen en het juiste moment komt niet. Dit herken ik wel, het is ‘raar’ om zomaar tegen je ouders te zeggen : ‘Ik hou van jullie’ wat ik natuurlijk doe.
Dat Berry een echte persoon is, is in tegenstelling met De Laatste Mode, die een typisch voorbeeld is van een (Marokkaanse) crimineel. Hij is, net zoals de rest van Berry’s vrienden, wel een karikatuur. Dat is niet erg, omdat Van Beijnum daar juist humor gebruikt, zoals over de snackbar Fast Eddie: ‘waar de hamburgers smaken naar een verschroeide CD.’ Ook persoonsbeschrijvingen van bijv. Gerrie Grolsch en Jamal zijn humoristisch, vooral omdat ze rare eigenschappen typeren, die meestal negatief zijn.
Al met al vind ik het een boeiend boek, ondanks dat ik me niet kan identificeren met Berry. Dat hoeft ook niet, want een boek lezen over iemand die totaal anders is dan jou, kan zeker interessant en verassend zijn en dat klopt in dit geval.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen