Boekverslag : 14 - De Doodstraf Ingezonden Door: Louise Categorie:
De taal ervan is Maatschappijleer en het aantal woorden bedraagt 7805 woorden.

1 INLEIDING 3

2 WAT BEDOELT MEN MET DE DOODSTRAF? 3

3 DE DOODSTRAF IN DE WERELD 3

3.1 PLAATSEN WAAR DE DOODSTRAF BIJ WET OF IN PRAKTIJK IS AFGESCHAFT 3

3.2 PLAATSEN WAAR DE DOODSTRAF NOG WORDT TOEGEPAST 4

3.3 EVOLUTIE NAAR EEN WERELDWIJDE AFSCHAFFING 4

4 WELKE METHODES WORDEN TOEGEPAST? 5

4.1 METHODES 5

4.1.1 OPHANGEN 5

4.1.2 FUSILLEREN 5

4.1.3 STENIGEN 5

4.1.4 ONTHOOFDEN 5

4.1.5 ELEKTROCUTIE 5

4.1.6 DODELIJKE INJECTIE 6

4.2 FOUTEN IN DE EXECUTIE 6

4.2.1 OPHANGING 6

4.2.2 ELEKTROCUTIE 6

4.2.3 DODELIJKE INJECTIE 6

5 WELKE PROCEDURES HEERSEN ER? 6

5.1 PROCEDURES 6

5.2 PROCEDUREFOUTEN 7

6 DISCRIMINERENDE FEITEN BIJ HET VEROORDELEN TOT DE DOODSTRAF 8

6.1 DISCRIMINATIE VAN HET RAS 8

6.1.1 RAS ALS VERZWARENDE FACTOR 8

6.1.2 ZWARTE VERDACHTEN EN RAS VAN DE SLACHTOFFERS 9

6.1.3 RAS VAN DE BESLISSINGMAKERS 9

6.1.4 JURYLEDEN 9

6.1.5 CONCLUSIE 10

6.2 RIJK VERSUS ARM 10

7 ORGANISATIES TEGEN DE DOODSTRAF 10

7.1 AMNESTY INTERNATIONAL 10

7.1.1 STANDPUNT AMNESTY INTERNATIONAL 10

7.1.2 OM OVER NA TE DENKEN… 11

7.1.3 DISCUSSIESTELLINGEN 11

7.1.4 JONGERENDISCUSSIE 12

7.1.5 GETUIGENIS VAN BART STAPERT, ADVOCAAT VAN DE DEATH ROW. 13

7.1.6 WAT DOET AMNESTY INTERNATIONAL? 13

7.2 ANDEREN 14

8 ALTERNATIEVEN VOOR DE DOODSTRAF 14

‘STRAFFEN KUNNEN ALLEEN BETREKKING HEBBEN OP 14

8.1 OPSLUITING 14

8.2 BEGELEIDING 15

8.3 WERKEN 15

9 MOGEN WE OVER IEMANDS LEVEN BESCHIKKEN? 15

9.1 DIETER CLARYSSE 15

9.2 CHARLOTTE GOEMAERE 16

9.3 THOMAS VAN AUTRIJVE 16

9.4 DELPHINE MAILLIARD 17

9.5 VINCENT VERCAEMST 17

10 INVLOED VAN DE DOODSTRAF OP CRIMINALITEIT 18

11 EXTRA 18

11.1 MUZIEK 18

11.2 FILM 18

11.2.1 DEAD MAN WALKING 18

11.2.2 14 DAGEN IN MEI 19

11.2.3 BART STAPERT, ADVOCAAT 19

11.2.4 THE GREEN MILE 19

12 CONCLUSIE 19

13 BRONNEN 19





1 Inleiding

Zich veilig voelen is heel persoonlijk. Niet iedereen zal dit op dezelfde manier interpreteren en invullen. Daarom is het onmogelijk om een universeel antwoord te geven op de vraag ‘Versterkt de doodstraf het veiligheidsgevoel in onze maatschappij?’.



Toch gaan we in dit werk via verschillende wegen op zoek naar de antwoorden op de waar-, wie-, waaromvragen van de doodstraf. Op die manier willen we ons eigen individueel standpunt vormen en een indien mogelijk beredeneerd antwoord vinden op voorgaande vraag!





2 Wat bedoelt men met de doodstraf?

De doodstraf is een gerechtelijke executie. Dat wil zeggen dat er een rechtszaak heeft plaatsgevonden waarin een rechter of jury uitspraak heeft gedaan. De misdaden waarvoor mensen de doodstraf krijgen, verschillen per land. Net als de manier van executeren.

Over de hele wereld wordt verschillend gedacht over misdaad. In een aantal Islamitische landen met de shari’a-wetgeving kan je voor buitenechtelijke relaties de doodstraf krijgen. In België daarentegen is vreemdgaan een persoonlijke zaak en wordt niet bestraft. De normen verschillen dus werkelijk van land tot land, van cultuur tot cultuur.



3 De doodstraf in de wereld

3.1 Plaatsen waar de doodstraf bij wet of in praktijk is afgeschaft

Van de 194 landen op aarde heeft meer dan de helft de doodstraf afgeschaft. In 111 landen is de doodstraf namelijk bij wet of in praktijk afgeschaft. Deze landen kunnen we in 3 categorieën indelen:



 De eerste categorie bestaat uit de landen die de doodstraf voor alle misdaden hebben afgeschaft. Met 75 landen is deze groep het grootst.

Het gaat om volgende landen: Andorra, Angola, Australië, Oostenrijk, Azerbeidzjan, België, Bulgarije, Cambodja, Canada, Cape Verde, Colombia, Costa Rica, Denemarken, Djibouti, Dominicaanse Republiek, Duitsland, Ecuador, Estland, Finland, Frankrijk, Georgië, Guinee-Bissau, Haïti, Honduras, Hongarije, IJsland Ierland, Italië, Ivoorkust, Kiribati, Kroatië, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Macedonië, Malta, Marshall Eilanden, Mauritius, Micronesië, Moldavië, Monaco, Mozambique, Namibië, Nepal, Nederland, Nieuw-Zeeland, Nicaragua, Noorwegen, Oekraïne, Oost-Timor, Palau, Panama, Paraguay, Polen, Portugal, Roemenië, San Marino, Sao Tomé en Píncipe, Seychellen, Slowakije, Slovenië, Solomon Eilanden, Spanje, Tsjechië, Turkmenistan, Tuvalu, Uruguay, Vanuatu, Vaticaanstad, Venezuela, Verenigd Koninkrijk, Joegoslavië, Zuid-Afrika, Zweden en Zwitserland.

 In de tweede categorie zitten de landen die de doodstraf voor alle gewone misdaden hebben afgeschaft. De doodstraf werd er echter niet afgeschaft voor uitzonderlijke misdaden, zoals bijvoorbeeld oorlogsmisdaden.

In deze groep zitten 16 landen: Albanië, Argentinië, Bolivia, Bosnië-Herzegovina, Brazilië, Chili, Cookeilanden, Cyprus, El Salvador, Fiji, Griekenland, Israël, Letland, Mexico, Peru en Turkije.



 De derde categorie bestaat uit de landen die de doodstraf in praktijk hebben afgeschaft. Dit betekent dat de doodstraf in de wetgeving nog steeds bestaat, maar het land heeft geen executies uitgevoerd in de laatste 10 jaar. In deze landen heerst de stilzwijgende afspraak dat er geen executies meer worden uitgevoerd.

Deze groep bestaat uit 19 landen: Bhutan, Brunei, Burkina Faso, Centrale Afrikaanse Republiek, Gambia, Grenada, Madagaskar, Malediven, Mali, Nauru, Niger, Papua Nieuw Guinee, Rusland, Samoa, Senegal, Sri Lanka, Suriname, Togo en Tonga.

3.2 Plaatsen waar de doodstraf nog wordt toegepast

Ieder jaar wordt het aantal landen die de doodstraf nog in de wet hebben en ook toepassen, kleiner.

Toch zijn er vandaag nog altijd 84 landen: Afghanistan, Algerije, Antigua en Barbuda, Armenië, Bahamas, Bahrein, Bangladesh, Barbados, Belarus, Belize, Benin, Botswana, Burundi, Chad, China, Comoren, Cuba, Dominica, Egypte, Equatoriaal Guinee, Eritrea, Ethiopië, Gabon, Ghana, Guatemala, Guinee, Guyana, India, Indonesië, Iran, Irak, Jamaica, Japan, Jordanië, Kameroen, Kazakstan, Kenia, Kirgizistan, Koeweit, Kongo, Laos, Lesotho, Libanon, Liberië, Libië, Malawi, Maleisië, Mauritanië, Mongolië, Marokko, Myanmar, Nigeria, Noord-Korea, Oeganda, Oezbekistan, Oman, Pakistan, Palestina, Filippijnen, Katar, Rwanda, Saint-Christopher & Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent & Grenadines, Saoedi-Arabië, Sierra Leone, Singapore, Somalië, Soedan, Swaziland, Syrië, Taiwan, Tadzjikistan, Tanzania, Thailand, Trinidad en Tobago, Tunesië, Verenigde Arabische Emiraten, Verenigde Staten, Vietnam, Jemen, Zambia, Zimbabwe en Zuid-Korea.

3.3 Evolutie naar een wereldwijde afschaffing

Wist je dat…

 elk jaar gemiddeld drie landen de doodstraf afschaffen?

 40 landen de doodstraf voor gewone misdaden of voor alle misdaden hebben afgeschaft sinds 1985?

 sinds 1985 maar 4 landen de doodstraf weer hebben ingevoerd? Het zijn Nepal, Gambia, Papoea Nieuw Guinea en de Filippijnen. Nepal heeft het inmiddels weer afgeschaft. Gambia en Papoea Nieuw Guinea hebben de doodstraf niet meer uitgevoerd sinds de invoering. Alleen de Filippijnen hebben de doodstraf weer voltrokken, maar in 1999 hebben de Filippijnen een moratorium ingesteld: een tijd van bezinning waarin geen executies worden uitgevoerd.

 88% van de executies in 2000, die bekend zijn bij Amnesty, worden uitgevoerd in China, Iran, Saoedi-Arabië en de VS?

 in sommige landen ook mensen, die een misdaad pleegden toen zij minderjarig waren, geëxecuteerd worden? De laatste tien jaar zijn er in de VS (14) en in Iran (7) het meeste minderjarigen geëxecuteerd. Meestal is de misdadiger op het tijdstip van de executie wél meerderjarig.

 onderzoekers er nog steeds niet in geslaagd zijn om te bewijzen dat de doodstraf effectiever is om de misdaadcijfers omlaag te krijgen dan andere straffen?

 op 11 april 2001 in Beijing 89 mensen zijn geëxecuteerd?

 1 maart is uitgeroepen tot de ‘International Death Penalty Abolition Day’ ofwel de Dag voor de Afschaffing van de Doodstraf? Deze dag is gekozen omdat op 1 maart 1847 de Amerikaanse staat Michigan het eerste Engelstalige gebied was dat de doodstraf volledig afschafte.



4 Welke methodes worden toegepast?

4.1 Methodes

Net zoals de misdaden van elkaar verschillen, zo zijn er ook verschillende methodes om de doodstraf uit te voeren.

Heel belangrijk is het feit dat niet alle executies “lukken”. Er zijn meerdere gevallen bekend waarbij de geplande doodstrijd voor de gevangene langer duurt dan voorzien, met pijnlijke gevolgen voor de geëxecuteerde.

4.1.1 Ophangen

Door middel van een touw om de nek wordt een persoon opgehangen. Verstikking of een gebroken nek is hierbij de uiteindelijke doodsoorzaak.

4.1.2 Fusilleren

Een vuurpeloton schiet een (geblinddoekt) persoon dood.

In China gebruikt men geen vuurpeloton, maar schiet men de veroordeelde in het achterhoofd: het zogenoemde nekschot.

4.1.3 Stenigen

In een aantal Islamitische landen met een shari’a-wetgeving worden misdadigers van seksuele delicten en buitenechtelijke relaties tot hun middel in de grond ingegraven en vervolgens gestenigd.

4.1.4 Onthoofden

In Frankrijk werd tussen 1792 en 1981 de guillotine gebruikt. Frankrijk heeft de doodstraf intussen afgeschaft. In andere landen daarentegen worden ook vandaag nog misdadigers onthoofd met behulp van een zwaard of bijl.

In Saoedi-Arabië worden zowel moordenaars als gewone misdadigers onthoofd.

4.1.5 Elektrocutie

De veroordeelde wordt op een speciale stoel vastgebonden en door middel van 2000 volt gedood. De VS introduceerde dit middel op 6 augustus 1890.

4.1.6 Dodelijke injectie

De dodelijke injectie verloopt via drie fasen. In de eerste fase wordt de veroordeelde verdoofd, in de tweede fase verlamd en tenslotte komt het hart stil te staan.

Opmerking: In een aantal Islamitische landen en in China vinden executies soms in het openbaar plaats. In Saoedi-Arabië worden executies bijna altijd in het openbaar voltrokken.



4.2 Fouten in de executie

4.2.1 Ophanging

Niet iedereen sterft bij ophanging, daarom worden sommige veroordeelden twee of meer keer opgehangen.

4.2.2 Elektrocutie

Op 10 augustus 1982 was Frank J. Coppola, een advocaat in Virginia, getuige van het volgende:

“De gedetineerde had 2 keer de normale stroomstoot nodig om het leven te laten. De tweede stroomstoot zorgde voor de geur van verbrand vlees, zijn hoofd en been vatten vuur en de ruimte vulde zich met een dikke rook van vloer tot plafond.”

4.2.3 Dodelijke injectie

Op 13 maart 1985 vertelde Stephen Peter Morin het volgende over een executie in Texas.

“Door het drugsverleden van de gedetineerde waren de beulen genoodzaakt om 45 min te prikken in de armen en benen om een geschikte ader te vinden.”

De eerste terechtstelling door middel van een dodelijke injectie in Guatemala in februari 1998 heeft geleid tot een langdurige doodsstrijd. Manuel Martínez Coronado deed er achttien minuten over om te sterven, hoewel de autoriteiten hem hadden verzekerd dat de executie pijnloos zou zijn en maar 30 seconden zou duren.

5 Welke procedures heersen er?

5.1 Procedures

Welke redenen worden er aangehaald om iemand tot de doodstraf te veroordelen?

Het spreekt voor zich dat ieder land andere procedures hanteert en dat het onmogelijk is om al deze procedures in detail te bespreken. Toch geven we een aantal voorbeelden van waar je voor welke misdaad tot de dood kan veroordeeld worden.

In de Verenigde Staten heeft iedere staat zijn eigen procedures. We haalden er drie staten uit:

In Texas kan je tot de dood veroordeeld worden voor ‘criminal homicide with 1 of 8 aggravating circumstances’ of ‘een moord begaan met 1 van de 8 verzwarende omstandigheden’.

In Wyoming is een ‘first-degree murder’ of ‘een eerstegraads moord’ voldoende.

In New Jersey dan weer voor ‘knowing/purposeful murder by one's own conduct; contract murder; solicitation by command or threat in furtherance of a narcotics conspiracy’ of ‘moord met voorbedachte rade, in opdracht van iemand anders of op bevel of onder bedreiging van drugshandel.’

Buiten de omstandigheden van moord kun je ook nog de doodstraf krijgen voor:

- Spionage

- Verraad

- Vervoer van grote hoeveelheden drugs

- Poging tot, opdracht geven tot of raad geven inzake het begaan van een moord op een officier, rechter of getuige van een moordzaak in onderzoek. Het al dan niet voltrekken van de moord staat los hier van.

In Iran staat de doodstraf op prostitutie en pornografie. In Nederland is de prostitutie dan weer voor een deel gelegaliseerd en pornobanden kun je gewoon huren bij de videotheek.

Over de strafmaat wordt heel verschillend gedacht in deze wereld. In het Midden-Oosten en in Zuidoost-Azië wordt Nederland wel eens het drugsparadijs genoemd. In het Midden-Oosten en in Zuidoost-Azië staat de doodstraf op het produceren, in bezit hebben, smokkelen en verhandelen van drugs. In Maleisië mag je naar een dodencel als je 15 gram heroïne of 200 gram cannabis in je bezit hebt. In Nederland staat voor het smokkelen van harddrugs maximaal 12 jaar gevangenisstraf en € 200 000,00 boete. De straf voor het smokkelen van softdrugs is hier maximaal 4 jaar en € 200 000,00 boete. Heb je het echt heel bont gemaakt, dan krijg je op zijn hoogst 16 jaar en € 2 000 000,00 boete.

In China kan je voor veel uiteenlopende misdrijven de doodstraf krijgen. Vooral de afgelopen tijd met de ‘Strike Hard’-campagne is China gul met het uitdelen van de doodstraf. Drugshandel, economische fraude, corruptie, vrouwenhandel en handel in zeldzame dieren zijn in China de zwaarste vergrijpen. In Nederland krijg je voor handel in zeldzame dieren maximaal 6 jaar en 200.000 € boete. De ‘Strike Hard’ campagne is trouwens niet nieuw. China laat immers geregeld zien dat je daar niet ongestraft misdaden kunt plegen.



5.2 Procedurefouten

Heb jij ook wel eens ergens de schuld van gekregen terwijl je niks had gedaan of als je niet eens in de buurt was terwijl het gebeurde? Erg oneerlijk, toch? Dit overkwam ook de Amerikaanse Shareef Cousin.

Op 2 maart 1995 werd Michael Gerardi in New Orleans beroofd en vermoord door drie donkere jongens. Op hetzelfde tijdstip aan de andere kant van de stad was Shareef Cousin, een zwarte jongen van 16 jaar, een basketbalwedstrijd aan het spelen, een wedstrijd waarin hij voor zijn team de meeste punten scoorde. Shareef werd opgepakt als verdachte van de moord. Ondanks alle getuigen die Shareef op het tijdstip van de moord hebben zien basketballen, werd hij toch voorgeleid in de rechtszaak over de moord op Michael. De ooggetuige van de moord, de vriendin van Michael, legde drie dagen na de moord een verklaring af op het politiebureau. Ze zei dat het donker was en ze haar contactlenzen toen niet in had. Hierdoor kon ze de moordenaar nooit herkennen. In de rechtszaal zei de vriendin van Michael iets heel anders: ‘Ik ben voor 100% zeker dat Shareef mijn vriend heeft vermoord. Ik zal zijn gezicht nooit vergeten’. Dit zijn twee volkomen tegenstrijdige verklaringen. Het verdachte eraan is dat de jury die Shareef moest beoordelen alleen had gehoord van de tweede verklaring en niet van de eerste. Tijdens de rechtszaak ontbraken drie getuigen. Zij zouden verklaren dat Shareef tijdens de moord aan het basketballen was. Achteraf bleek dat de aanklager ze naar het verkeerde kantoor had gestuurd. Van een eerlijke rechtszaak was dus geen sprake. Shareef zou hoe dan ook veroordeeld moeten worden. Ook al hadden ze niet genoeg bewijzen. De uitspraak van de rechter: doodstraf.



6 Discriminerende feiten bij het veroordelen tot de doodstraf

6.1 Discriminatie van het ras

In 82% van de studies is bewezen dat het ras van het slachtoffer de kans beïnvloedt om beschuldigd te worden van 'capital murder' of het krijgen van de doodstraf. Dat wil zeggen dat degene die beschuldigd wordt van moord op een blanke persoon een grotere kans heeft om de doodstraf te krijgen dan degene die beschuldigd wordt van moord op een zwarte.

Dit gegeven is opmerkelijk overeenkomstig in de verschillende Amerikaanse staten. Er worden jaarlijks ongeveer evenveel blanken als zwarten vermoord, toch is 82% van de geëxecuteerden veroordeeld voor een moord op blanke. Ondanks deze indringende patronen die duiden op raciale discriminatie, houden de Amerikaanse rechtbanken hun deuren gesloten voor vragen over dit onderwerp.

6.1.1 Ras als verzwarende factor

Moordenaars worden vaker ter dood veroordeeld door het bestaan van bepaalde verzwarende factoren, die de ene moord 'erger' maken dan een andere. Als een aanklager moet bepalen of hij de doodstraf of een gevangenisstraf zal eisen, hoort de aanklager het bestaan van deze verzwarende factoren te onderzoeken. Zoals of een moord was gepleegd met ernstig risico voor het leven van anderen, of de moord was gepleegd tijdens een ander ernstig misdrijf zoals roof of verkrachting, of tijdens het begaan van de moord marteling is gebruikt, of de verdachte een significant gewelddadig verleden heeft… Zo wordt de jury ook gevraagd deze factoren in overweging te nemen als zij beslissen of de straf dood of leven moet zijn, nadat ze de dader schuldig hebben bevonden.



Het ras van de verdachte zou geen verzwarende factor mogen zijn, maar in Philadelphia is dit duidelijk wel het geval (zie tabel). Een moord gepleegd door een zwarte wordt als erger beschouwd en deze mensen worden, alleen al door de kleur van hun huid, behandeld alsof zij de doodstraf meer verdienen.

Een factor die geen verzwarend effect heeft, krijgt een waarde nul. Een zwarte verdachte krijgt een waarde van 1.4 in het voorspellen of de doodstraf wordt gegeven. Deze extra last voor zwarte verdachten is vergelijkbaar met rechtmatige verzwarende factoren zoals marteling of 'veroorzaakte veel schade, angst of pijn' die respectievelijk waarden hebben van 1.9 en 1.0 in het voorspellen van de straf.

6.1.2 Zwarte verdachten en ras van de slachtoffers

Een andere maatstaf is het gecombineerde effect van het ras van de verdachte en dat van het slachtoffer. Uit een studie, uitgevoerd in Philadelphia, bleek dat de combinatie van een zwarte verdachte en niet-zwart slachtoffer het meest waarschijnlijk was om in een doodstraf te resulteren, ongeacht de mate van ernstigheid van de moord. Zwarte verdachte -zwart slachtoffer misdrijven monden minder waarschijnlijk in de doodstraf uit, gevolgd door misdrijven door andere verdachten, ongeacht het ras van het slachtoffer.

6.1.3 Ras van de beslissingmakers

Aanklagers in de VS kijken naar verschillende factoren om te beslissen of een verdachte de ergst mogelijke straf verdient. Bijna alle aanklagers die beslissen om de dood als straf te eisen, zijn blank. Volgens een studie is 97,5% van de officiers van justitie -in de staten die de doodstraf toepassen - blank en zijn ze bijna allemaal man.

Als een aanklager te maken heeft met een moord in zijn gemeenschap overlegt hij vaak met de familie van het slachtoffer of de doodstraf moet worden geëist. Als de familie van het slachtoffer bestaat uit vooraanstaande blanken, die mogelijk steun kunnen bieden in volgende verkiezingen, dan is er een grotere bereidheid om de hoge kosten en de grote hoeveelheid tijd die een doodstrafzaak kost, op te brengen. In het gerechtelijk district Chattahoochee in de staat Georgia waar meer mensen naar de dodencel zijn gestuurd dan in enig ander district in deze staat, laten aanklagers het na om familie van zwarte slachtoffers van moord te ontmoeten om te beslissen welke straf zij willen eisen. De meeste families krijgen niet eens te horen dat de zaak opgelost is.

6.1.4 Juryleden

Aanklagers beslissen niet alleen op welk niveau iemand vervolgd moet worden, zij hebben ook een duidelijke invloed op het verloop van de zaak. Sommige aanklagers hebben er een gewoonte van gemaakt zwarten uit de mogelijke jury te verwijderen. Statistieken van een studie in Philadelphia hebben uitgewezen dat tussen 1983 en 1993 52% van alle zwarte potentiële juryleden werden verwijderd, terwijl slechts 23% van de niet-zwarte potentiële juryleden werd verwijderd. Dezelfde praktijken zijn normaal in andere districten. In Chambers County in de staat Alabama hielden de aanklagers lijsten bij die de potentiële juryleden indeelden in vier categorieën: "sterk," "medium," "zwak," en "zwart."

William Henry Hance, een verstandelijk gehandicapte zwarte man werd ter dood veroordeeld in Georgia ondanks het feit dat een van de juryleden had gezegd dat ze niet voor de doodstraf had gestemd. De enige zwarte persoon in de jury verklaarde dat ze had gestemd voor levenslang vanwege de mentale staat van Hance. Maar haar stem werd genegeerd. In de rechtszaal werd ze geïntimideerd zodat ze haar stem niet uitte, maar later kwam ze voor haar mening uit en protesteerde ze tegen sterke overheersing van raciale vooroordelen in de jurykamer. Een ander jurylid tekende een beëdigde verklaring die het verhaal van het zwarte jurylid bevestigde, maar Dhr. Hance werd in 1994 toch geëxecuteerd.

6.1.5 Conclusie

De levens die dit raciale onrecht kost, zijn onschatbaar. De beslissing wie leeft en wie sterft, wordt gemaakt langs raciale wegen en door een groep, bestaande uit bijna alleen maar blanke aanklagers. De doodstraf is een grimmig symbool van de effecten van raciale discriminatie. Het resulteert in het systematisch bannen van potentiële juryleden. Bovendien wordt er ook meer hulp verleend aan blanke slachtoffers van moorden dan aan zwarte slachtoffers. Tenslotte worden zwarten ook frequenter ter dood veroordeeld voor het vermoorden van blanken, dan blanken ter dood veroordeeld worden voor het vermoorden van zwarten.

6.2 Rijk versus arm

De doodstraf treft vaker zwakkere groepen. Zeker in landen waar veel corruptie heerst, is het voor rijke en machtige personen veel gemakkelijker om een lichte straf te krijgen voor een misdrijf of om zelfs hun straf te ontlopen. Verder hebben arme mensen geen geld om een goede advocaat in te huren.



7 Organisaties tegen de doodstraf

7.1 Amnesty International

7.1.1 Standpunt Amnesty International

Amnesty International is altijd en overal tegen de doodstraf. Amnesty vindt namelijk dat landen misdadigers mogen straffen en dat ernstige misdrijven zwaar gestraft mogen worden, maar de doodstraf is een stap te ver. Het is helemaal geen aanvaardbare vorm van bestraffing, het is een schending van mensenrechten. De UVRM verbiedt ‘wrede, onmenselijke en vernederende behandeling of bestraffing’: de doodstraf is dit allemaal, hoe “menselijk” de executie ook wordt uitgevoerd. Daarom stelt de UVRM het recht op leven voorop. De doodstraf is een inbreuk op dat recht. Elke staat heeft de taak om het leven van zijn burgers te beschermen; de doodstraf staat daar lijnrecht tegenover.

Er zijn veel argumenten in omloop van voorstanders van de doodstraf. Amnesty vindt die argumenten op zijn zachtst gezegd niet erg overtuigend…

De afschrikwekkende werking: Op het eerste gezicht lijkt dit logisch. Je leest in de krant dat een moordenaar wordt geëxecuteerd, dan denk jij toch wel twee keer na voordat je ook iemand vermoordt? Toch is er na jaren onderzoek geen enkel wetenschappelijk bewijs geleverd voor de stelling dat de doodstraf meer afschrikt dan andere straffen. Landen met de doodstraf hebben dan ook geen lagere misdaadcijfers.

Het voorkomen van herhaling: De doodstraf zou de enige manier zijn om moordenaars en verkrachters definitief onschadelijk te maken. Zo weet je zeker dat het nooit meer gebeurt. Mag dat? Nee! Volgens internationaal recht mag je niet straffen voor misdaden die nog niet gepleegd zijn. Iemand doden omdat hij later misschien weer een ernstig misdrijf kan plegen, is dus in strijd met internationale normen.

De doodstraf, je verdiende loon!: Stel je voor dat een familielid of een vriend wordt vermoord. Dat is heel erg. Heel begrijpelijk als je dan wilt dat de dader zo zwaar mogelijk gestraft wordt. Je wilt wraak. De rechter mag zich niet laten meeslepen door zulke gevoelens. Hij moet zorgvuldig een gepaste straf kiezen. Hoe hoog de straf ook is, het zal nooit je verdriet wegnemen. Straffen worden niet opgelegd uit wraak. Ze moeten een signaal zijn: dit kan en mag niet. Verder moet de schuldige worden aangezet tot het veranderen van zijn gedrag.

Executies zijn tegenwoordig humaner: Dit argument gaat niet op. Nog steeds worden er veroordeelden onthoofd en opgehangen. En ook de moderne executiemethodes garanderen niet dat de doodstraf snel en pijnloos is.

Amnesty heeft duidelijke redenen waarom de doodstraf moet worden afgeschaft. Die argumenten komen niet uit een boekje, maar regelrecht uit de praktijk:

Onschuldig: Rechters kunnen altijd fouten maken, want rechters zijn ook mensen. De doodstraf is echter niet meer terug te draaien. Als een rechter dus een fout maakt…

Er zijn weinig exacte gegevens over het aantal mensen dat onschuldig de doodstraf krijgt of wordt geëxecuteerd. In veel landen waar de doodstraf wordt uitgevoerd, zijn de dossiers immers niet volledig.

De VS is een land waar dat natrekken van gegevens wel mogelijk is. Uit onderzoek blijkt dat tussen 1976 en 1999 in totaal 79 mensen uit de dodencellen zijn vrijgelaten. Deze mensen hadden ten onrechte de doodstraf gekregen.

In Engeland verklaarde de rechtbank in 1998 twee veroordelingen ongeldig, die in de jaren vijftig waren uitgesproken. Helaas was de doodstraf in de jaren vijftig nog niet afgeschaft. De executies zijn voltrokken.

Politieke motieven: De doodstraf wordt in sommige landen ook regelmatig gebruikt om politieke tegenstanders uit de weg te ruimen. Het strafproces is dan een waarschuwing aan de politieke oppositie om zich rustig te houden. Overbodig om te zeggen dat die strafprocessen niet erg eerlijk verlopen.

7.1.2 Om over na te denken…

Over de doodstraf wordt heel wat gediscussieerd. Het blijft een onderwerp dat veel verschillende en vaak tegenstrijdige reacties oproept; vooral emoties spelen een grote rol en het woordje ‘als’ wordt veel gebruikt. ‘In principe ben ik tegen de doodstraf, maar als…’. Vul maar in: als de dader kinderen vermoord heeft, als de dader in herhaling blijft vallen, als de dader de meest gruwelijke dingen heeft gedaan, als…, als…, als…

7.1.3 Discussiestellingen

 Soms is de doodstraf gerechtvaardigd.

 Wie een leven neemt, moet een leven geven.

 Doodstraf is dé manier om herhaling van misdaden te voorkomen.

 Een ‘moord’ voor een moord heeft geen zin.

 Doodstraf is niet meer terug te draaien, het is onomkeerbaar.

 Iemand opzettelijk en met voorbedachte rade van het leven beroven is strafbaar.

Maar wat als mensen heel erge dingen hebben gedaan…?

Hebben sommige mensen zoals Hitler, Dutroux en Milosevic hun mensenrechten niet verspeeld? Mensenrechten zijn niet bedoeld als een beloning voor goed gedrag. Het zijn rechten die ieder mens heeft. Dat is de kerngedachte van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Daarom is Amnesty in alle gevallen tegen de doodstraf, ook als deze mensen verschrikkelijke dingen hebben gedaan.

Maar moet je werkelijk zover gaan dat iedereen wordt beschermd door de Universele Verklaring? Moet je toch niet soms een uitzondering maken?

Tja, lastig. Wat vind jij hiervan? Het moeilijke is om te beslissen wie nu de ‘allerergste’ is onder ons. Waar leg je de grens tussen ‘erg’ en ‘heel erg’ en wie bepaalt dat?

Wanneer je stelt dat mensen zoals Hitler en Milosevic geen recht op mensenrechten hebben, dan ga je uit van de gedachte dat sommige mensen minder waard zijn en dat mensenrechten voorrechten zijn. Beide gedachten zijn juist hetgeen waartegen de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zich verzet.

Amnesty International vindt wel dat ernstige misdadigers gestraft moeten worden voor hun daden, maar dat de straffen niet over de grens van menselijkheid mogen gaan, zoals bij de doodstraf. Daarom vraagt zij om de doodstraf om te zetten in een andere straf.

7.1.4 Jongerendiscussie

In 1999 hebben jongeren op de internetsite van Amnesty gediscussieerd over de doodstraf. Mensen van ongeveer onze leeftijd dus, hoe denken wij nu precies hierover? Hieronder staan wat citaten:



‘Ik kan me moeilijk voorstellen dat er ooit een tijd zal komen dat mensen elkaar niet meer doden. Ligt het niet in de natuur van de mens om elkaar te doden? Dat doen we al zo lang er mensen bestaan. Het lijkt erop dat het niet minder is geworden door de eeuwen heen. Is daartegen vechten dan niet een illusie?’

’Dat wil niet zeggen dat we er vandaag de dag niets aan hoeven te doen…’

’Vroeger liepen we in berenvellen, vroeger moesten de vrouwen de man gehoorzamen... Dat is ondertussen allemaal erg veranderd. Het wordt in ieder geval niet meer als de 'norm' gezien. Hopelijk schaffen we alle barbaarse onderdrukkende gewoonten af... de doodstraf is er één van.’

‘Moeten leven met een slecht geweten is erger dan dood, denk ik altijd maar.’

‘Één ding moet wel de wereld uitgeholpen worden: er worden geen jongeren vastgebonden op de tafel, maar volwassenen. Daar zitten jonge delinquenten tussen, die pas op latere leeftijd om het leven worden gebracht. Beter voor de maag van de maatschappij die liever niet ziet dat bloed van een kind aan hun handen kleeft.’

‘Het is natuurlijk zo dat wanneer een jonge delinquent op zijn 16e of 17e naar Death Row wordt gebracht, hij of zij in feite al dood is.’

’De doodstraf op zich is al een moreel onverantwoorde bezigheid. Doden is verkeerd, wie het ook doet: een doorsnee moordenaar of een hypocriete staat die het 'recht wil laten zegevieren'.’

‘Bij elk volgend argument dat tegen de doodstraf wordt ingebracht, krijg ik het gevoel: was het vorige argument dan nog niet goed genoeg?’

7.1.5 Getuigenis van Bart Stapert, advocaat van de Death Row.

Hij had zijn rechtenstudie nog niet eens afgerond, maar hij wist het al: Bart Stapert wilde advocaat worden voor ter dood veroordeelden. In 1989 vertrok hij naar de Verenigde Staten. Een droom kwam uit, maar tegelijk had het ook iets van een nachtmerrie: "Het wraakgevoel is daar heel sterk. Er zijn enorme wachtlijsten van mensen die bij een executie willen zijn."

"Toen ik de eerste keer naar de Death Row ging, de rij cellen met veroordeelden, had ik zoiets van: 'Mijn God, dit is zo anders!' Er zit iemand van vlees en bloed tegenover je die gedood gaat worden. Vanuit Nederland kun je bedenken hoe het moet. Je kent de argumenten en de feiten. Maar dan opeens sta je ervoor. Ik werd onzeker en angstig. Kan ik dit wel? Je hebt iemands leven in handen. Na zes maanden dacht ik: 'Ik ga terug'."

“Het gaat me om het principe van het leven. Dat is altijd waardevol. Ik geloof niet dat je alleen maar schuldig of alleen maar onschuldig bent."

Bart ging zich sterk maken tegen de doodstraf. Toen hij onverwacht werd gevraagd naar de VS te komen, wist hij dat hij dat moest doen. Hij verkocht al zijn spullen en kocht een enkele reis. En als 25-jarige student begon hij een advocatenopleiding in zijn nieuwe vaderland.

Na de angst en onzekerheid van het begin besloot hij toch te blijven. Hij heeft een hoop geleerd. "Eerst zag ik de ter dood veroordeelden vooral als slachtoffers. Pas later kwam ik veel meer in aanraking met de criminaliteit. Praatte met mensen die iemand verloren hadden. Toen moest ik gaan nadenken. Ik zit wel heel vriendelijk met de verdachten te praten en een band op te bouwen. Maar wat hebben ze eigenlijk gedaan? Het zijn ook geen engeltjes. Toch blijkt dat in bijna alle gevallen daders geen kansen hebben gehad in hun leven. Armoede, honger, seksueel misbruik, marteling... Het gekke is dat je een goede zaak hebt als de verdachte veel ellende heeft meegemaakt. Dat kun je gebruiken in de rechtszaal. En als iemand nog niet veroordeeld is en je doet je werk goed, komt het zelden tot de doodstraf."

"Het lukt echter niet altijd. Vijf cliënten heb ik tot vlak voor de executie begeleid. Eén heb ik zien sterven. Iemand die na zoveel jaar een vriend was geworden. Het went nooit. Terwijl er enorme wachtlijsten zijn van mensen die erbij willen zijn. Als de nabestaanden van slachtoffers zelf wraak zouden nemen, daar kan ik me nog iets bij voorstellen. Al moeten ze daar natuurlijk niet naar toe. Maar de kille, berekende manier waarop de overheid dat doet, is gewoon niet goed te praten."



7.1.6 Wat doet Amnesty International?

Amnesty voert actie tegen de doodstraf in het algemeen. Zij gebruikt verschillende actiemethoden om totale afschaffing dichterbij te brengen:

 Praten met regeringen.

 Sturen van brieven en petitielijsten naar regeringen.

 Andere instanties zoals kerken en vakbonden oproepen om ook te strijden voor de afschaffing.

 Demonstraties tegen de doodstraf.

Daarnaast voert Amnesty acties voor individuele ter-dood-veroordeelden. Mensen vanuit de hele wereld sturen faxen, brieven, telegrammen en e-mail naar de verantwoordelijke autoriteiten met verzoek de executie niet uit te voeren en om te zetten in een andere straf.

Verder geeft Amnesty voorlichting over de doodstraf.

De themagroep Doodstraf verzamelt literatuur en documentatie om de argumenten van Amnesty te ondersteunen. Zij brengt ook het standpunt van Amnesty naar buiten in lezingen, artikelen en ingezonden stukken.



7.2 Anderen

Er zijn verschillende burgerorganisaties die zich inzetten voor de afschaffing van de doodstraf. In de USA zijn de drie meest bekende:

 National Coalition Against Death Penalty (www.ncadp.org)

 Citizens United for Alternatives to the Death Penalty (www.cuadp.org)

 The Abolitionist Action Committee (www.abolition.org)

 Een opvallende beweging is het Amerikaanse Journey of Hope ‘From Violence to Healing’ (www.journeyofhope.org). Deze beweging is opgericht door nabestaanden van vermoorde personen. Zij pleiten ondanks hun verdriet voor alternatieven voor de doodstraf. Het doel van de Journey of Hope is te laten zien dat deze nabestaanden niet op zoek zijn naar wraak, maar naar vergeving.



Ook in Europa is er een antidoodstraf organisatie. Deze Engels/Italiaanse organisatie is van Rome tot Brussel tot Moskou actief en heeft ook banden in Los Angeles. Deze organisatie heet Nessuno Tocchi Caino/Hands Off Cain (www.handsoffcain.org).



Stuk voor stuk zijn het organisaties die vreedzame acties houden om mensen bewust te maken van het feit dat de doodstraf een mensenrechtenschending is en dat er alternatieven zijn die minder gruwelijk zijn. Hun websites zijn erg informatief met statistieken, debatten en persberichten.



8 Alternatieven voor de doodstraf

Een veelgehoord argument is dat de doodstraf de enige manier is om moordenaars en verkrachters definitief onschadelijk te maken. Dit is echter in strijd met een belangrijk rechtsbeginsel:



‘Straffen kunnen alleen betrekking hebben op

misdrijven die zijn gepleegd, niet op misdrijven

die nog gepleegd zouden kunnen worden’



Verder is de doodstraf een straf die onomkeerbaar is; er bestaat altijd het risico dat een onschuldige wordt geëxecuteerd. Maar wat zijn dan de alternatieven voor de doodstraf?

8.1 Opsluiting

De gevangenisstraf is het meest gekende alternatief voor de doodstraf. Het is dan ook de meest toegepaste straf, zeker in landen waar de doodstraf niet meer wordt toegepast. Levenslange opsluiting beschermt de maatschappij op een efficiënte wijze én voldoet aan de wens om de dader - of veroordeelde - te straffen.

Maar ‘levenslang’ duurt in België amper 13 jaar… Dit blijkt uit een recent onderzoek van minister van Justitie. Marc Verwilghen: ‘Een gedetineerde die tot levenslange opsluiting is veroordeeld, zit gemiddeld twaalf jaar en zeven maanden in de cel’.

Overeenkomstig de wet van 5 maart 1998 (die de oude wet Lejeune van 31 mei 1888 vervangt) kunnen veroordeelden vroegtijdig worden vrijgesteld mits ze aan bepaalde wettelijke voorwaarden voldoen. In het geval van een levenslange veroordeling moet de veroordeelde reeds minstens 10 jaar straftijd hebben volbracht.

Zowel het nemen van de beslissing tot de invrijheidstelling als het bepalen van de na te leven voorwaarden vallen onder de bevoegdheid van de “Commissie voor de Voorwaardelijke Invrijheidstelling”. Naast de wettelijke tijdsvoorwaarden, houden zij ook rekening met onder andere:

- de persoonlijkheid van de veroordeelde

- het gedrag van de veroordeelde tijdens de detentie

- de mogelijkheid tot reclassering van de veroordeelde

- het risico op het plegen van nieuwe strafbare feiten

Hieruit volgt vanzelfsprekend dat niet alle zware jongens achter de tralies van zo’n vrijstelling kunnen genieten.

8.2 Begeleiding

Maar er zijn meer alternatieven nodig voor de gevangenisstraf en die zijn moeilijk te vinden.

Het strafrecht en het justitiesysteem waren in het verleden te veel gericht op straf en niet op rehabilitatie. Programma’s op gebied van opleiding en preventie hebben een groter effect op het terugbrengen van de misdaadcijfers.

Het is logisch dat een dergelijke begeleiding van veroordeelden gecombineerd wordt met een gevangenisstraf.

8.3 Werken

Citizens United for Alternatives to the Death Penalty (CUADP) is een organisatie die zoekt naar alternatieven voor de doodstraf. Volgens hen moeten de veroordeelden minimum 25 jaar in de cel alvorens er van een eventuele vervroegde vrijlating sprake kan zijn. In bepaalde gevallen zelfs opsluiting voor het leven, zonder mogelijkheid tot vervroegde vrijlating.

Tevens vinden zij dat de gevangenen tijdens hun opsluiting moeten werken. Geen slaafse jobs, maar waardige karweien die een centje opbrengen. Geld dat gespendeerd moet worden aan een fonds voor slachtoffers van gewelddadige misdrijven en hun familie.

9 Mogen we over iemands leven beschikken?

9.1 Dieter Clarysse

Mijn mening over ‘de doodstraf’ als straf voor misdadigers is heel verdeeld.

De doodstraf wordt in deze tijden vaak gebruikt om wraak te nemen op de moordenaars of verkrachters. Mensen willen het verlies van hun man, kind of familielid gecompenseerd zien met de dood van de schuldige.

Met de doodstraf wil men moordenaars definitief onschadelijk maken, om te vermijden dat ze in herhaling vallen. Iets wat ik persoonlijk goed kan begrijpen. Men weet nooit waartoe dergelijke mensen in staat zijn. Misschien willen ze hun jarenlange opsluiting wel wreken op een nieuw slachtoffer…

Maar kan men iemand van het leven beroven om hem te straffen voor de verschrikkelijke dingen die hij heeft gedaan? Moeten wij moorden om te kunnen straffen? In bepaalde gevallen vind ik dit wel kunnen, andere misdadigers daarentegen verdienen volgens mij een tweede kans. Maar waar ligt de grens? En welke straf kan aanzetten tot een verandering in het gedrag van misdadigers?

Voor sommige misdadigers is het eenvoudiger om de doodstraf te krijgen, dan te moeten leven met een slecht geweten. Ook zonder vrijheid, zoals bij opsluiting, kan men niet ten volle genieten van het leven zoals anderen dat doen.

Volgens mij moet de doodstraf enkel als mogelijke straf nog mogelijk zijn voor hele zware en gruwelijk misdrijven. Dan nog blijft het een dubbeltje op z’n kant…

9.2 Charlotte Goemaere

Ik ben tegen de doodstraf, ik ben er vast van overtuigd dat dit het

veiligheidsgevoel niet beïnvloedt. Criminaliteit is er altijd geweest en zal

er ook altijd zijn als je het mij vraagt. Er wordt er alleen méér over

gepraat dan vroeger, in alle media. Het is aan de regering om duidelijke

wetten te stellen om de gemeenschap veilig te stellen. Er kunnen genoeg

alternatieven aangewend worden. Criminelen begaan gruwelijke daden maar het

is daarom niet dat er van bovenhand beslist mag worden om ook zelf zo'n

gruweldaden toe te passen in vorm van doodstraf. Een goede zaak zou zijn om

de mensen te gaan sensibiliseren in de landen waar de doodstraf nog

toegepast wordt, maar ook waar die niet meer uitgevoerd wordt. Want ik heb

de indruk dat veel mensen uit het Westen, waar de doodstraf ver van ons bed

weg is, geen echte mening kunnen vormen over de doodstraf of dat ze niet

echt hun antwoord kunnen staven van waarom ze pro of contra zijn. De

universele verklaring voor de rechten van de mens geldt voor iedereen, zelfs

voor de grootste bandiet.

9.3 Thomas Van Autrijve

Ik ben niet voor de doodstraf. De gruwel die ermee gepaard gaat is onmenselijk en eigenlijk kan het gezien worden als een soort verlossing voor de dader. Zou het niet beter zijn hem een natuurlijke dood te laten sterven na een leven hard werken, zonder bezit, respect of rechten? Zou hij dan niet veel meer berouw hebben, wetende dat hem nog tientallen ellendige jaren te wachten staan? Sommige gedetineerden in de dodencel zullen wel berouw hebben over hun daden maar zien volgens mij ook uit naar die bewuste dag. De dag dat het voor hen ophoudt, er een einde komt aan het wachten. Men beweert dat de doodstraf afschrikt en het aantal moorden doet dalen, maar studies bewezen het omgekeerde. En volgens mij moeten we dat ook niet ver zoeken. Merendeel van de moorden wordt gepleegd in een opwelling, waar men dus niet denkt aan de mogelijke gevolgen. Hoe vaak zagen we al niet in de actualiteit dat een "onschuldig" persoon die nooit een vlieg kwaad deed, zich plotseling ontpopt tot een ware moordenaar? Wat is de waarde van veiligheid, als er misschien wel in iedereen een moordenaar schuilt en het slechts afhangt van een juiste combinatie van emoties om de controle weg te nemen? Veiligheid kan maar een goed gevoel geven als alle risico’s ingerekend zijn en met de onvoorspelbaarheid van de mens lijkt me dit helaas een onmogelijke zaak.

9.4 Delphine Mailliard

Voor ik aan dit werk begon, was ik eerder voor de doodstraf dan ertegen. Ik had nooit echt over deze materie nagedacht en dacht dan ook ‘eigen schuld, dikke bult’.

Nu we enkele maanden verder zijn, heb ik mijn mening herzien. Sinds ik geconfronteerd werd met de vele fouten, zowel in de procedure, als in de uitvoering, de verschillen tussen arm en rijk en blank en zwart, de gruwel die met de uitvoering gepaard gaat, is mij duidelijk geworden dat de doodstraf niet rechtvaardig is. Eenmaal uitgevoerd is ze ook onomkeerbaar en de daders zijn na de uitvoering van hun ellende verlost, terwijl de familie van de slachtoffers een leven vol ellende te wachten staat. Maar goede alternatieven zijn een must en deze heb ik momenteel nog nergens gevonden.

In België krijgt iemand die een moord pleegt een gevangenisstraf, die maximum levenslang kan zijn. Maar levenslang is hier in België gemiddeld 13 jaar. Ook is een Belgische gevangenis eerder een hotel dan een gevangenis. Men komt er dus gemakkelijk van af, vind ik. Mensen die een moord of andere zware misdaad op hun geweten hebben, verdienen een straf waarbij ze dagelijks aan hun daden herinnerd worden.

Misschien is een gevangenisstraf in combinatie met een zware psychologische begeleiding en een werkstraf de oplossing. Een gevangenisstraf omdat deze mensen een tijd afgezonderd moeten leven van de maatschappij. De psychologische begeleiding omdat ze moeten inzien dat ze fout waren en een werkstraf, omdat ze elke dag iets nuttigs zouden doen. Hun loon moeten ze afstaan, waarbij een deel hun verblijf in de gevangenis vergoedt en een andere deel voor de schadevergoeding aan de slachtoffers wordt gegeven. Levenslang zou ook langer moeten zijn dan 13 jaar. 25 jaar vind ik dan een betere optie. Dit zou inderdaad een zware straf zijn, die de rest van het leven van de dader zou tekenen, maar ook de slachtoffers en hun families zijn voor het leven getekend.

Het blijft hoe dan ook een zeer moeilijk ethische materie. We zullen waarschijnlijk nooit het perfecte alternatief vinden, want er zullen altijd voor- en tegenstanders zijn.

Ik geloof ook niet dat de doodstraf het veiligheidsgevoel in de samenleving versterkt. Psychologen zeggen dat iedereen een moord kan plegen, dat de stoppen bij iedereen kunnen doorslaan. Denken we maar aan de vele familiedrama’s, waarbij een gezinslid zijn gezin vermoord om financiële of relationele redenen. Iedereen is bijgevolg een potentiële moordenaar. Hoe kan de doodstraf dan het veiligheidsgevoel versterken?



9.5 Vincent Vercaemst

Oog om oog, tand om tand? Zijn we echt dit tijdperk nog niet voorbijgestreefd? Neen dus, als je ziet hoeveel landen de doodstraf nog in hun wet prijken hebben, laat staan ze toepassen. We hebben het hier toch goed in ons kleine Belgenlandje en hier bestaat de doodstraf niet. Zouden we het dan beter hebben als we ze zouden invoeren? Bijlange niet! Zouden de mensen zich veiliger voelen mocht dit toegepast worden? Ik denk het niet, hoewel het misschien wel zou kunnen zijn dat de nabestaanden van de slachtoffers een veiliger gevoel zouden hebben, wetende dat de dader er niet meer is. Zij zijn dan zeker dat hij hen niets meer zal doen. Maar wie kan beloven dat een ander hen niets meer zal doen? Het is al gebleken dat het invoeren van de doodstraf geen effect heeft op de criminaliteit. Waarom zouden we het dan moeten toepassen? Om het probleem van de overbevolking van de gevangenissen op te lossen? Zou er dan echt geen betere methode bestaan? In de VS is en blijft het een hot item, maar bij ons wordt er nauwelijks over gesproken… Het is misschien maar beter ook…













10 Invloed van de doodstraf op criminaliteit

De preventieve waarde blijkt beperkt. Onderzoek toont aan dat de doodstraf niet sterker afschrikt dan levenslang en mogelijk zelfs meer doet moorden, onder een bewust of onbewust devies 'wat de staat doet, mag ik ook'. De meeste moorden worden bovendien niet uit berekening, maar in een opwelling gepleegd waarbij men dan ook niet denkt aan de mogelijke gevolgen.

Een vergelijking van landen met en zonder de doodstraf wijst er dan ook op dat de doodstraf geen invloed heeft op de criminaliteit. Landen met de doodstraf hebben dan ook geen lagere misdaadcijfers.

Toch er is een land waar het aantal moorden daalde. In Canada zakte het aantal moorden na afschaffing van de doodstraf namelijk met een kwart.



11 Extra

11.1 Muziek

Tupac 16 on Death Row

The Offspring Beheaded

Kaleidoscope Bless the executioner

Bruce Springsteen Dead Man Walking

Tom Jones Green green grass of home

Aerosmith Hangman/ Jury

Metallica Ride the lightning

The Doors The unknown soldier

Tindersticks Girl on DeathRow

Bob Dylan Hiram Hubbard



11.2 Film

11.2.1 Dead Man Walking

1996. Speelfilm. Nederlands ondertiteld. 90 minuten. Vanaf 16 jaar.

Deze film berust op een waargebeurd verhaal. Matthew Poncelet wordt beschuldigd van moord en veroordeeld tot de doodstraf. Matthew schrijft een brief naar de katholieke non Helen Prejean waarin hij haar vraagt hem moreel en geestelijk bij te staan. Helen gaat in op zijn verzoek en na verloop van tijd wordt zij steeds meer heen en weer geslingerd tussen haar tegenstrijdige gevoelens over hem.

11.2.2 14 dagen in mei

1987. Documentaire. Engels, Nederlands ondertiteld. 20 minuten. Vanaf 14 jaar.

In 1979 wordt op 18-jarige leeftijd Edward Johnson ter dood veroordeeld voor de moord op een blanke politieman. Hij brengt 8 jaar door in de Parchman gevangenis in Mississippi. Steeds houdt hij vol de moord niet gepleegd te hebben en tot het laatst vecht hij met zijn advocaten tegen het vonnis. Naarmate de executiedatum nadert, worden zijn kansen op gratie of uitstel steeds kleiner. Van 7 tot 20 mei 1987 volgde een cameraploeg van nabij de gebeurtenissen rondom de terdoodveroordeling van de zwarte Edward Earl Jonhnson.

11.2.3 Bart Stapert, advocaat

1999. Documentaire. Engels, Nederlands ondertiteld. 15 minuten. Vanaf 12 jaar.

Bart Stapert verleent in de VS ter dood veroordeelden juridische bijstand. Hij heeft zijn kantoor in Saint Thomas, een zwarte arme buurt van New Orleans, waar hij veel cliënten heeft. Ongeveer de helft van de zaken die hij behandelt, zijn moordzaken.

Stapert is niet tegen zware straffen, maar wel tegen de doodstraf. Volgens hem zitten niet de grootste misdadigers op Death Row, maar wel de armste, de politiek minst gewenste en in de VS vaak zwarte veroordeelden of mensen die een blanke om het leven hebben gebracht.

11.2.4 The Green Mile

2000. Amerika. Speelfilm. Vanaf 16 jaar. Duur: 188 minuten.

Paul Edgecomb is gevangenisbewaarder op de beruchte Death Row van de Cold Mountaingevangenis. Hij heeft daar de verantwoordelijkheid voor het bewaken van vier ter dood veroordeelden. Één van hen, John Coffy, wacht de elektrische stoel omdat hij twee kleine meisjes vermoord heeft. Paul begint te twijfelen aan de schuld van John.

12 Conclusie

13 Bronnen

– http://www.amnesty.nl

Op deze site van Amnesty International is heel wat Nederlandstalige informatie over de doodstraf te vinden. Je vindt er o.a. de geschiedenis en evolutie, de methodes, een overzicht van de landen die de doodstraf nog toepassen, argumenten voor en tegen de doodstraf en de acties van Amnesty International tegen de doodstraf.



– http://home2.pi.be/ebeaucou/gevangenis/gevangenis.htm

Dit is de website van de Gentse gevangenis. Aan de hand van foto’s met bijhorende tekst kan je zien hoe het dagelijkse leven van de gevangenen eruit ziet. Ook de accommodatie van het gebouw en de mogelijke opleidingen die er gegeven worden komen aan bod.



– http://www.ecadp.org/ (European Coalition to Abolish the Death Penalty)

ECADP is een wettelijk erkende mensenrechtenorganisatie die strijdt voor een afschaffing van de doodstraf over de gehele wereld.

Op de site staat heel wat uitleg over de organisatie, hun structuur, principes en motivatie, acties en projecten die ze organiseren. Er staan ook heel wat verhalen van ter dood veroordeelden, en je kan er zelfs op zoek gaan naar een pennenvriend in één of andere Amerikaanse Staatsgevangenis.



– http://www.cuadp.org/ (Citizens United For Alternatives To The Death Penalty)

Site waar burgers zich verenigen om op te komen tegen de doodstraf. Zij erkennen het feit dat de maatschappij verantwoordelijk is om iedereen te beschermen tegen mensen die gevaarlijk zijn, en zeker zij die tot moordenaar veroordeeld werden.



Op de site vind je

- een lijst met verkeerde veroordelingen,

- informatie over executies,

- persberichten en

- een kalender met events en betogingen tegen de doodstraf.



Op deze site vind je ook argumenteringen tegen de doodstraf, maar echte alternatieven voor de doodstraf vind je hier niet.



– http://www.veto.student.kuleuven.ac.be/veto2313/celrel.html

De Belgische gevangenisstraf: debat "Rel om de cel" evalueert het gevangenisbeleid.

Prof. Dupont: “Een maatschappij is verplicht om te verantwoorden dat ze wat in de praktijk gebeurt, ook expliciet wil. Er dringt zich dus een bezinning op over de inhoud en het doel van de huidige (gevangenis-)straf.”

Deze site zal het doel van de Belgische gevangenisstraf en vooral de positie van dader en slachtoffer nader bespreken. Dit is een alternatief voor de doodstraf maar is dit voor beide partijen dé oplossing? Waarom plegen meer gevangenen zelfmoord na hun vrijlating en kan een dader het slachtoffer worden van zijn gevangenisstraf? Een stukje tekst om eens over na te denken.



– http://www.vadp.org/ (Virginians for alternatives to the death penalty)

Op deze site worden alternatieven gegeven voor de doodstraf (voor de staat Virginia) en wordt ook de publieke opinie hierbij betrokken met behulp van polls (=opiniepeilingen).

Ook worden de verscheidene overledenen als gevolg van de doodstraf opgesomd. Verder worden acties, artikels en dergelijke opgesomd die verband houden met de doodstraf.



– http://www.fadp.org/ (Floridians for alternatives to the death penalty)

Deze website is volledig te vergelijken met www.vadp.org, maar handelt dan uiteraard over alternatieven voor de doodstraf in Florida en hoe de inwoners daarover denken.

Ook vind je er allerlei informatie over de doodstraf in het algemeen in de VS. Persknipsels, acties en laatste nieuwtjes ontbreken niet.



– http://www.abolition.org

Dit is de site van een Amerikaanse antidoodstraforganisatie. Je vindt her heel wat informatie, onder andere over de acties die ze organiseren.



– http://www.journeyofhope.org

Journey of Hope ‘From Violence to Healing’ is een beweging die opgericht is door nabestaanden van vermoorde personen. Zij pleiten ondanks hun verdriet voor alternatieven voor de doodstraf. Het doel van de Journey of Hope is te laten zien dat deze nabestaanden niet op zoek zijn naar wraak, maar naar vergeving.



– http://handsoffcain.org

Deze Engels/Italiaanse antidoodstraforganisatie is van Rome tot Brussel tot Moskou actief en heeft ook banden in Los Angeles.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen