Boekverslag : Joost Van Den Vondel - Lucifer
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 715 woorden.

Bibliografie
eerste uitgave: 1654
gelezen editie: Uitgeverij Plantyn, Deurne Antwerpen, C. Neutjens, negende druk 1967
bezorger: C. Neutjens


Samenvatting
2. Feiten van het werk

opbouw: 2181 verzen, vijf bedrijven, verschillende tonelen.
taal: Verheven Nederlands, breedvoerige spraak, op rijm.
personages: Lucifer stadhouder van God
Luciferisten aanhangers van Lucifer
Belzebub raadsman van Lucifer
Belial ondergeschikte van Belzebub
Apollion ondergeschikte van Belzebub
Gabriël aartsengel, boodschapper van God
Michaël aartsengel, veldheer van God
Rafaël aartsengel, beschermengel
Uriël schildknaap van Michaël
Engelen die zingen in reizang
motieven: macht, staatszucht, opstandigheid (vaak bij Vondel), Turkse halve maan, groen als kleur van de Turken, goed en kwaad, goed overwint het kwaad.

3. Thematiek

Het grote thema is dat hoogmoed voor de val komt. Grootsheidswaan wordt afgestraft.


4. Periode waarin het werk geschreven is

Turkse machten als tegenstanders van het christendom. Werk verboden, er is sprake van godslastering doordat het stuk in de hemel is gesitueerd. Volgens klassieken in vijf bedrijven.


5. Gegevens van de auteur

Geboren op 17 november 1587 in Keulen uit doopsgezinde ouders die op de vlucht waren voor de maatregelen die Alva had genomen tegen protestanten. Als doopsgezinden waren ze ook al niet populair bij protestanten. In 1596 naar Utrecht, zaak vader overgenomen (groothandel in zijde), getrouwd met buurmeisje Maeyken de Wolf. Lid van Brabantse rederijkerskamer, contacten met P.C. Hooft, Hugo de Groot, C. van Baerle.
Omstreeks 1640 wordt Vondel katholiek. Grote stap gezien zijn afkomst.
Boekhouder bij Amsterdamse Bank van Lening. Gebruikt bijbelse onderwerpen als metaforen voor eigentijdse problematieken. Overleden 5 feb. 1679 te Amsterdam.


6. Samenvatting van het werk


Eerste bedrijf: Belzebub en Belial wachten op de terugkeer van Apollion, die een verkenningsvlucht naar de aarde maakt. A. is jaloers op de schoonheid van het Paradijs en op Eva. De mens kan zich vermenigvuldigen en kan zo veel machtiger worden dan de engelen en ook nog eens onsterfelijk door de boom des levens. Gabriël komt langs om te vertellen dat de taak van de engelen is gewijzigd. Zij moeten in het menselijk geslacht God eren.
Tweede Bedrijf: Lucifer komt aan met zijn strijdwagen, getrokken door Leeuw (=hoogmoed) en Draak (=afgunst). Hij is het duidelijk niet eens met zijn taakverandering, maar is nog niet opstandig. Belzebub stookt hem op. Lucifer wordt terechtgewezen door Gabriël, L. bindt in. Belzebub en Apollion stoken lekker verder bij Lucifer en dat lukt: Lucifer gaat in verzet.
Derde bedrijf: Ontevreden engelen bezingen de teloorgang van harmonie en eenheid, krijgen een discussie in twee kampen. Trouwen hopen op een goede afloop. Tevergeefs, Belzebub krijgt een groot aantal engelen mee, maar beweert tegenover Michaël dat hij rust heeft hersteld. Er helpt niets meer aan, er komt een oorlog tussen trouwe engelen en Luciferisten, waarvan Lucifer de leider is.
Vierde bedrijf: Michaël moet zich op bevel van Gabriël richten tegen Lucifer en de zijnen. Lucifer is bang voor God, maar kan niet meer terug, ook niet als Rafaël hem nog probeert te weerhouden.
Vijfde bedrijf: strijd is beslecht in het voordeel van Gods engelen. Lucifer krijgt nog de mogelijkheid om zich te bekeren, maar is buiten zichzelf van strijdhonger. Michaël treft hem met de bliksem en zijn veranderen allen in helse monsters. Op dit overwinningsmoment komt Gabriël met de mededeling dat ook Adam is gevallen. Lucifer heeft Eva verleid en nu is het mensdom verdoemd tot de sterfelijkheid.
God kondigt Christus aan die de mensheid van Slang en Draak zal verlossen. Uriël verdrijft Adam en Eva uit het Paradijs.


7. Socio-culturele invloeden in het werk

Calvinistische invloeden omdat het werk langere tijd verboden was. De katholieke kerk gaat heel anders om met de uitbeelding van hemelse zaken. Dit is niet te merken in het werk. Vondel is duidelijk al katholiek.
De angst voor de Turkse macht vertaalt zich in de sikkelvorm van het leger van de slechten (Lucifer), de kleur groen wordt gebruikt.
Weer: vijf bedrijven, volgens klassieken ingevuld.

8. Waardering

cultuurhistorisch: Vanwege mijn eigen achtergrond is het zeer interessant om te zien hoe er in die tijd omgegaan werd met de bijbel en de -verhalen. Sommige thema’s hebben nog steeds eenzelfde interpretatie terwijl andere thema’s nauwelijks nog actueel zijn. Het gevecht van de engelen is tegenwoordig ‘bijzaak’. De zondeval wordt nauwelijks nog geloofd, terwijl Vondel eigenlijk verzachtende omstandigheden aanvoert voor de val van Lucifer en daarmee samenhangend de zondeval.

didactisch: Omdat bijbel en -teksten maar een minimaal deel innemen van scholing, zal het eerder een spannend verhaal zijn, dan het begin van de wereld. In de orde van grootte van de Griekse helden. Maakt wel veel duidelijk over Nederlandse literatuur, dus wel belangrijk om te doceren.

esthetisch: Doordat ik voor Bijbel&lit al vrij intensief bezig ben geweest met Vondel en renaissance en de kenmerken, las dit een stuk begrijpelijker weg.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen