Boekverslag : George Orwell - 1984
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1126 woorden.

Boekbespreking 1984 – George Orwell





Zoals reeds aangehaald is, is 1984 een dystopie. Het verhaalt de laatste levensmaanden van Winston Smith in de “perfecte” totalitaire maatschappij (gestoeid op de leer van Ingsoc) van Oceania en meerbepaald Airstrip One (Het vroegere Engeland). Ingsoc is gebaseerd op enkele basisprincipes die meestal oxymoron zijn. (War is peace, Ignorance is strength en Freedom is Slavery). Maar bovenal is deze samenleving gebaseerd op haat.

Deze wordt reeds geïndoctrineerd vanaf de geboorte van een kind ( dat meteen aangespoord wordt om zijn ouders steeds in de gaten te houden en indien mogelijk aan te geven bij de Thougt police). De enige liefde is deze voor de semi-goddelijke figuur van Big Brother. De volgende stap is haat voor zijn eigen seksualiteit. En de derde en laatste stap is de resterende haat te kanaliseren naar de buitenwereld toe (Eurasia en Eastasia). Dit alles om te voorkomen dat er enige tegenstand tegen de partij zal komen.

Om de eigenlijke tegenstand te breken heeft de partij de figuur van Goldstein in het leven geroepen. Het kan zijn dat deze figuur echt heeft bestaan maar dit is niet zeker aangezien de partij het verleden controleert. Zo is het zelfs niet zeker dat het jaar waarin dit verhaal zich afspeelt 1984 is. Deze Goldstein zou een ondergronds genootschap hebben gesticht en dat om de Partij omver te werpen.



Winston wíl hierin geloven en begint zich tegen de partij te verzetten door een dagboek te schrijven en om te gaan met Julia vanuit échte liefde. Ook ziet hij in de figuur van O’Brien een lid van het genootschap. O’Brien misleidt hem door het zogezegde boek van Goldstein aan hem te geven. Deze bevat échte revolutionaire taal maar d.m.v. de techniek van Doublethink zou dit boek voor de burger in de maatschappij van Oceania verwerpelijk moeten zijn. O’Brien blijkt echter een lid van de Thought Police. Men leidt hem in het gebouw van the Ministry of Love om hem te “heronderrichten”. Zo moet hij zelfs zijn liefde Julia verraden en uiteindelijk volledig gebroken zal hij zelfs houden van Big Brother. Het doel van de Partij is gelukt. De mens is niet langer in staat zich te verzetten tegen de Partij in elk opzicht omdat men tegenstanders zo kneedt dat zij volledige trouw aan de Partij zweren én dit ook menen voor hun executie. Dit om zelfs de mogelijkheid tot het martelaarschap te voorkomen. Zo houdt ze verleden, heden en toekomst in handen. De hel op aarde is geschapen.



De wereld van Oceania is gebaseerd op de feiten uit de realiteit voor 1945 (o.a. W.O.II en de Verlichting worden genoemd) maar maakt dan gebruik van een (op moment van schrijven) cynisch toekomstbeeld. Na de tweede wereldoorlog zou er een atoomoorlog gevoerd worden, die uiteindelijk ophoudt. Maar ondertussen zou de wereld dan opgesplitst zijn in 3 elkaar in stand houdende wereldmachten die continu oorlog voeren met elkaar. Enkel en alleen om het te veel aan consumptiegoederen te verspillen wat tot het gevolg zou leiden dat de levensstandaard verhoogd wordt en verzet tegen het regime. De 3 overblijvende supermachten zouden Oceania, Eurasia en Eastasia zijn. Volgens Orwell zou in Oceania de Partij rond de jaren ’60 de Partij aan de macht komen.

Een dystopia is het tegenovergestelde van een Utopia waar de perfecte maatschappij geschapen is. 1984 kan als dystopia omschreven worden doordat zelfs het laatste sprankeltje hoop uiteindelijk de grond wordt ingeslagen. Terwijl Utopia gebouwd is op liefde en wederzijds respect is Oceania gebouwd op haat.



Het verhaal van Winston Smith bevat 2 flashbacks. Deze zijn niet essentieel voor de hoofdverhaallijn. De ene verhaalt hoe hij meent dat hij als jong egoïstisch klein kind zijn moeder heeft weggejaagd, terwijl het andere een terugblik is op zijn ontmoeting met Julia na hun folteringen. Daar geven ze dan toe dat ze elkaar ondanks alle beloften toch verraden hebben.



1984 kent een constante spanning doordat vanaf Winston begint te rebelleren de vraag niet langer is óf hij gaat sterven maar wanneer. Deze spanning houdt aan tot de laatste zin.



Winston is een op zichzelf staand persoon. Wat eigenlijk niet mogelijk of toegelaten is in een maatschappij waar eenieders denken gedomineerd wordt door Doublethink. Hij weet dat er iets mis is met de maatschappij waarin hij leeft maar weet niet te verwoorden wàt en weet ook niet waarom. Maar het ligt in de menselijke aard hoop te zoeken. Winston vindt ze in de persoon van O’Brien.

De absolute tegenpool van Smith is mr Parson. Mr Parson is een toonbeeld van absolute gehoorzaamheid aan de Partij. Hij stelt zich nooit vragen bij de Partij. Parson moedigt elke richtlijn van de Partij hersenloos, ook al betekent dit voor hemzelf dat zijn bloedeigen kinderen hem aangeven bij de Thought Police. Het is dit soort mensen waarop de Partij steunt.



Alles wordt vanuit een derde persoon uit verteld, maar wel een die heel dicht bij Winston staat. Alleen Winstons wedervaringen worden verteld en alleen Winstons gedachten worden gelezen. Volgens mij heeft Orwell dit gedaan om de impact van Winstons ideeën groter te maken naar de lezer toe. Als je als lezer een hele tijd alleen Winstons ideeëngoed te horen krijgt en ziet wat er met hem gebeurt kan je niet anders dan verontwaardiging en diepe walging tegenover het systeem voelen. Dat was ook Orwells doel.



Het verhaal speelt zich af in Airstrip One oftewel Londen. Het is tevens de hoofstad van Oceania. Dit is belangrijk omdat in een stad de verschrikkingen van het totalitaire systeem nog meer aan het licht komen en tegenstellingen nog vergroot worden. Bovendien is het logisch dat het verhaal zich daar afspeelt aangezien Orwell Brits is. Een beetje abstracter gezien zou je kunnen zeggen dat het verhaal zich afspeelt in het sociaal isolement dat Winston doormaakt totdat hij Julia ontmoet.



Alhoewel het taalgebruik simpel blijft, wordt 1984 toch wel technisch. Vooral het stuk uit Goldstein’s boek is pure economie. Maar persoonlijk stoor ik mij volledig niet aan deze stukken. Dit boek is dan ook heel politiek gericht geschreven en is eigenlijk een lang uitgerekt manifest tegen het totalitair systeem van Stalin. Een ander stijlkenmerk van Orwell is dat hij soms zijn personages laat discussieren zonder het vernoemen van namen.



Opvallend hier zijn de gelijkenissen tussen het discours van de BigBrother figuur in 1984 en andere dictators uit de tijd van Orwell. Big Brother lijkt met zijn semi-goddelijke status op wat Mao deed met zijn vergoddelijking. Het aanzetten van de kinderen tot het aangeven van hun ouders bij de Thought-police lijkt ook opvallend veel op de culturele revolutie. Het enige verschil tussen de Maoïstische samenleving en de Ingsoc samenleving is dat degene die in 1984 beschreven wordt veel geavanceerder is. De ongelooflijk accurate voorspelling van Orwell levert 1984 terecht een plaats op in de top 100 van de meest invloedrijke boeken ooit.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen