Boekverslag : Nilgun Yerli - De Garnalenpelster
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1956 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1956 woorden.
Nilgün Yerli, De garnalenpelster, Amsterdam 2001
Gebruikte uitgave: Toplijsters 2005
Motivatie:
Ik heb dit boek gekozen omdat iemand in de mediatheek zei dat het een mooi en makkelijk te lezen boek was, en ik vond de titel wel heel aansprekend.
Nilgun Yerli, De garnalenpelster
Als Nilgun tien jaar is, verhuist ze met haar ouders, een broer en een zus naar Nederland, omdat ze daar een betere toekomst wacht. Ze missen Turkije allemaal, logisch, want als je in een land geboren en getogen bent en dan opeens ergens anders heen verhuisd terwijl je de taal niet spreekt en de gewoontes niet kent, zullen ze zich vast alleen hebben gevoeld. Ze missen hun gewoontes, zoals elke avond naar de buren lopen met wat eten, en ze missen hun familie bij wie ze altijd konden aankloppen. Nilgun beseft op tienjarige leeftijd al heel veel, maar nog niet genoeg om terug te willen naar Turkije. Het is allemaal wel spannend zo voor haar. Maar haar moeder en zus hebben het meeste heimwee. De zus van Nilgun keert als snel terug naar Turkije, naar haar geboorteland. Wennen en leven in Nederland was voor haar onmogelijk. Nilgun had dus alleen haar moeder en haar broer nog. Nilgun’s vader werkte, en kreeg dus snel sociale contacten. Hij vond het niet zo moeilijk om te leven in Nederland, maar de moeder van Nilgun had alleen de buurvrouw die ze een beetje aardig vond, voor de rest waren er geen vrienden. Nilgun komt op school, ze is het enige turkse kindje in haar klas, en dat zorgt voor veel opschudding bij de leraar. Haar enige woorden in het begin zijn ja en nee, dus als de leraar wat zei, antwoordde ze nee. Als de leraar met een leesplankje aankomt, gaat er een wereld voor haar open. Niet dat ze het leesplankje helemaal begrijpt, want het woord dat ze voor een jongen gebruikt is “Wim”, want ja, zo heet het jongentje volgens het leesplankje. Haar vader besluit haar wat bij te leren, wat Nilgun niet prettig vind omdat hij zo streng is. Nilgun heeft weinig vrienden op school, maar ze snapt niet waarom ze gepest word. De enige steun die ze heeft is haar moeder, die het zelf ook heel moeilijk heeft met het leven in Nederland. Haar moeder heeft op elke vraag een wijs antwoord.
Nilgun word ouder, en ziet dat haar vader haar moeder slaat. Haar moeder pelt overdag garnalen om een centje bij te verdienen om genoeg eten op tafel te krijgen. Haar vader verdient genoeg geld, maar Nilgun’s moeder krijgt per week maar 50 gulden om eten van te kopen. Maar met het weinige geld dat ze hadden wist ze toch altijd weer een gezonde maaltijd op tafel te zetten.
Toen Nilgun 15 was, ging ze voor het eerst op bezoek bij haar familie in Turkije. Op een avond word er aangebeld, en het is haar broer Nusret. Nusret heeft al die tijd in de gevangenis doorgebracht, en maakt zichzelf wijs dat Nilgun zijn verloofde is en met haar gaat trouwen. Dit schrikt Nilgun heel erg af, en ze hoort dat haar moeder die garnalen pelde om naar Nusret op te sturen in de gevangenis, zodat hij niet mishandeld werd. Toen ze terugkeerden naar Nederland, vertrokken ze met twee auto’s die op de grens weer bij elkaar zouden komen. Onderweg kreeg de auto van haar ouders een ongeluk. Haar moeder overlijdt en haar vader ligt in coma. Nilgun moet alleen terug naar Nederland na de begravenis. Daar komt ze in een studentenflat waar ze de havo gaat volgen. Het gaat met haar financieel heel slecht, maar als ze geld vraagt aan haar vader krijgt ze een vrouw aan de telefoon, een vrouw die de macht over haar vader heeft. Haar vader laat daarna nooit meer iets van zich horen.
Eerste persoonlijke reactie
Ik vond het een heel mooi en geloofwaardig boek om te lezen. Het begin maakte me nieuwsgierig naar de rest van het boek, waardoor ik het in 2 dagen uit heb kunnen lezen. Sommige stukken waren somber, maar anderen ook weer heel vrolijk. Het is heel erg realistisch geschreven en dat maakte het voor mij makkelijk te lezen.
Schrijversinformatie
Nilgün Yerli werd op 11 november 1969 geboren in Kirsehir, Turkije.
Op haar tiende verhuisde ze met haar ouders naar Nederland.
Ze groeide op in het Friese plaatsje Steenwijkerwold.
Haar ouders keerden terug naar Turkije toen Yerli vijftien jaar was.
Ze verhuisde naar Haarlem, waar ze de HEAO ging volgen,
en voorzag in haar onderhoud met verschillende bijbaantjes.
Met een vriendin begon ze het duo Turkish Delight.
In 2000 stond Yerli met haar soloprogramma 'Wat zeg ik?' in het theater
en in 2001 met de show 'Vreemde vreemdgangers'.
In de afgelopen twee jaar verloor Nilgün Yerli haar vader en vond ze haar levenspartner.
Een definitief afscheid en een sprookjeshuwelijk. Het leven is bitterzoet.
In Nederland en in de wereld wisselen hoopvolle en gruwelijke gebeurtenissen
elkaar ook in hoog tempo af.
Nilgün observeert en noteert op haar vaste plek in Het Parool en Utrechts Nieuwsblad.
Sinds november 2003 toert Yerli door het land met haar nieuwe voorstelling,
Held op blote voeten.
Verder reist Nilgün Yerli naar New York, waar zij acteerles neemt als voorbereiding op
de verfilming van De garnalenpelster.
Hoe hectisch het leven van Nilgün Yerli ook is, ze vindt altijd een moment voor haar
wekelijkse overpeinzingen. Er is geen onderwerp dat ze schuwt en altijd schrijft ze
met haar vertrouwde wijsheid en warmte. De belangrijkste ontwikkeling in de afgelopen
twee jaar is dat ze het gevoel heeft dat ze thuis gekomen is.
Ze heeft haar plaats in de wereld gevonden. Ze is zichzelf geworden.
Eind maart 2004 verscheen het nieuwe boek van Nilgün Yerli, Mezelf geworden.
Yerli werkt op het moment aan een nieuwe roman.
Recensie
Bron: Trouw
Titel: De Garnalenpelster
Publicatiedatum: 7 april 2001
Recensent: Eldert Mulder
Recensietitel: Nooit meer zomaar garnalen
“Haar trouwring, de ring waarmee ze trouw had beloofd aan een ongelukkig leven. Het was voorbij." Dat schiet door Nilgün Yerli heen, als ze van haar broer de ring van haar moeder krijgt aangereikt, nadat die bij een auto-ongeval haar leven heeft verloren. Yerli is op dat ogenblik vijftien jaar oud. Een tante zorgt er met krachtdadig optreden voor dat ze niet terug hoeft naar Turkije, maar in Nederland een opleiding kan volgen. Mede daardoor kon ze vijftien jaar later een portret schrijven van het niet zo prachtige huwelijk van haar ouders, met wie ze op tienjarige leeftijd naar Friesland emigreerde. Ze beschrijft hoe haar moeder zich totaal opoffert om haar gezin in stand te houden, terwijl de vader uitgaat van de stelregel dat alleen ganzen trouw zijn en dat niet eens uit eigen verdienste maar enkel omdat ze gans zijn. Als klein meisje hoort ze 's nachts de ruzies die oplaaien tussen de beide ouders, als de moeder geen geslachtsverkeer wenst met haar schuinsmarcheerder. "Ga maar naar de hoeren!" Met het pellen van garnalen verdient de moeder per dag een paar tientjes, die veilig zijn voor de spilzucht van pa. Als de vader het gezin een keertje meeneemt naar een visrestaurant om zijn kinderen te leren 'hoe je met een vismes omgaat', verpest Nilgün de stemming door hardop uit te rekenen hoelang moeder garnalen moet pellen voor de bedragen die op de menukaart staan aangegeven. Moeder sust. In haar boek probeert Nilgün af te rekenen met haar moeder maar dat lukt niet goed. Ze vereert en veroordeelt haar: een mens moet niet alles opofferen om een slecht huwelijk te redden, een scheiding is soms minder erg voor kinderen dan constante spanningen. Maar de vader heeft Nilgün níet en de moeder heeft haar wél opgevoed. Daarom blijven de wijsheden van de moeder haar richtsnoer. Een moeder die op alle vragen antwoorden heeft, al vraagt Nilgün zich wel eens af of het nou antwoorden zijn of woordspelletjes die ze voorgeschoteld krijgt. Het boek had rijker kunnen en moeten zijn. De confrontatie met Nederland, na de immigratie, komt te weinig uit de verf. Haar verhalen daarover zijn soms leuk, maar het zijn er domweg te weinig. Yerli kijkt veel naar binnen en te weinig naar buiten. Juist omdat het hoofdmotief zo duidelijk is, had zij het boek óók met vertellingen over dat andere kunnen verrijken zonder de grote lijn te verduisteren. Ondanks die overdreven soberheid blijft het boek je toch bij. Zoals het verhaal van de ondergang van Nilgüns broer, dat een ander licht werpt op de garnalenpellerij van de moeder. En wie dit boek heeft gelezen zal zelden meer een visrestaurant betreden zonder te denken aan die [garnalenpelster], die zichzelf letterlijk tot de dood heeft weggecijferd.
Recensie
Bron: NRC handelsblad
Titel: De Garnalenpelster
Publicatiedatum: 20 april 2001
Recensent: Margot Dijkgraaf
Recensietitel: Grote gevoelens van verdriet: Autobiografische teksten van Nilgun Yerli
Wat bracht columniste en cabaretière Nilgün Yerli ertoe De gamalenpelster te schrijven, haar 'autobiografie'? Aan het begin van haar boek vertelt Yerli dat ze zich twee maanden heeft teruggetrokken in Dalyan, een vissersdorpje in Turkije. Ze kijkt naar graven 'uit de byzantijnse tijd' en schrijft: 'Ze vertellen mij iets. Ik zit hier om mijn verleden op te schrijven. Het verleden dat ik in mij begraven heb, ga ik weer tot leven brengen.' Dat doet ze in een kleine honderd tekstfragmenten, die, heen en weer springend tussen heden en verleden, variëren van beschrijving tot dialoog, van gedicht tot recept. Die wonderlijke aaneenschakeling van stukjes tekst vormen samen het onevenwichtige verhaal van een nog lang niet uitgekristalliseerd leven. Het zijn vooral pijnlijke jeugdherinneringen die Yerli ophaalt, 'littekens van de scherven van vroeger'. De vrouw die nu zo worstelt met haar relaties, vier psychiaters heeft versleten en verschrikkelijk trots is op haar soloshow, is voortgekomen uit een Turks meisje dat ooit tegen haar zin verhuisde. Op tienjarige leeftijd vulde zij een koffertje met de foto van haar lievelingsnichtje en een houten pop, gesneden uit haar favoriete kersenboom, en vertrok daarna met haar ouders, zus en broer naar Friesland. Natuurlijk zijn de problemen legio. Het Nederlandse leesplankje zorgt voor de nodige verwarring (niet alle honden heten Kees, niet alle meisjes Jet) en de rituelen rond Sinterklaas zijn onbegrijpelijk (waarom anoniem een cadeautje geven aan een jongetje dat haar uitscheldt voor Turkie, Turkie?). Natuurlijk wordt Yerli op school, als enige Turkse, gepest. En voor een dochter van een wrede, egoïstische vader, die niets ziet in de aanschaf van een kerstboom, is het kerstfeest ook al geen bron van vreugde. Ook andere populaire tussen twee-culturen onderwerpen passeren de revue, zoals Babylonische spraakverwarringen (het hoekje omgaan betekent in het Turks snel rijk worden) en culturele verschillen bij begrafenissen (waarom al die complimenten voor iemand die er niets meer aan heeft?). Yerli's moeder is bij dat alles haar 'veilige thuishaven': 'een echte knuffel van je moeder, de beschermvleugels van je moeder, het allerzoetste watje kan hebben.' De moeder geeft antwoord op alle vragen en raadsels waarmee haar dochter worstelt: Waarom mag ze geen varkensvlees eten? Waarom bestaat er haat? Waarom is het goed complimenten te geven? Onvermoeibaar is deze moeder die 's avonds, na gedane arbeid, nog eens kilo's garnalen pelt om haar zoon, die onschuldig in een Turkse gevangenis zit, van geld te voorzien. Eindeloos geduldig is deze onderdanige vrouw die 's nachts hardhandig wordt gedwongen haar echtelijke plichten te ondergaan. En toch, als zij glimlachte 'leek dat een zon die scheen op een grauwe dag'. De dochter is verliefd op haar moeder. Haar moeder is een heilige; haar moeder is alles, weet alles, kan alles - en dat is te veel. Het is meer dan het boek kan dragen. De dood van de moeder door een auto-ongeluk, hoe tragisch ook, wordt er pathetisch door. Pagina's lang Grote Gevoelens van Verdriet en Wanhoop geven de lezer geen kans meer om zelf nog enige emotie te ervaren. Ze doen verlangen naar een wat minder uitgesproken tragedie, een wat ingetogener subtiliteit - naar wat minder hagiografie en wat meer autobiografie.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen