Boekverslag : Rene Appel - Geweten
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1826 woorden.

Inhoud:
Na de bevrijding trekt een groepje jongeren Johan, Trudy, Ineke, Sytze, Henk en Peter alleen met elkaar op, omdat ze zich vervelen. Ze spreken eerst regelmatig af bij de bunker, maar wanneer ze gaan inbreken bij leraren, wordt hun nieuwe plek de zolderkamer in de vuurtoren. Daar spreken ze ook aan het begin van hun eindexamenjaar af, dat ze geen van allen gaan slagen. Ze worden tijdens een van hun inbraken betrapt en zakken daarna allemaal voor hun eindexamen. Trudy komt er daarna achter dat ze zwanger is van Johan. Kort daarna worden ze door een agent ontdekt in de vuurtoren. Ze moeten dan weer naar de bunker verhuizen. Op een avond zien ze geen uitweg meer en spreken af om allemaal zelfmoord te plegen. Wanneer Henk alles probeert tegen te houden, gaat Peter hier tegen in. Sytze en Trudy moeten als eerst gebruik maken van de Mauser van Johan. Sytze vermoordt Trudy en durft daarna niet zichzelf van kant te maken. Hij draait helemaal door en wordt door Ineke, waar hij op verliefd is, naar de vuurtoren geleid en dan vermoordt ze hem. Dit is Peter na vijftig jaar bijna allemaal vergeten en hij gaat op zoek naar de puzzelstukjes. Hij denkt dat het allemaal buiten hem om speelde en hij eigenlijk nooit echt erbij had gehoord. Wanneer hij terug gaat naar zijn geboortestad, zoekt hij Henk, Johan en zijn oude liefde Ineke op. Hij komt dan achter de hele waarheid, nadat hij scheidt van zijn vrouw Astrid, Johan zelfmoord pleegt met d e Mauser en hij Ineke alles laat opbiechten.

Thema:
Het verdringingsproces van Peter is waar het in dit boek om gaat. Peter heeft alle gebeurtenissen zo ver weg gestopt, dat hij zichzelf heeft wijsgemaakt dat hij geen belangrijke rol heeft gespeeld en dat het allemaal de schuld van Johan was. Langzaam komt alles naar boven en krijgt Peter alle feiten op een rij. E kan het boek ook bij het thema oorlog zetten, omdat het allemaal door de oorlog komt dat ze zo’n apart groepje zijn geworden. De aankomende bevrijdingsdag zorgt ervoor dat Peter alles weer naar boven laat komen en dat hij op onderzoek uitgaat.

Motieven:
Na de bevrijding kreeg het groepje te maken met een ontzettende verveling. De dingen die ze toen allemaal hadden uitgehaald, waren aanleiding voor Peter om het allemaal heel ver weg te stoppen en als het kon zelfs te vergeten. Ze hadden helemaal niks te doen in die tijd en waren op zoek naar een kick, het inbreken bij hun leraren en de doden die velen waren allemaal een oorzaak van hun zoektocht naar een kick. De teleurstelling in het leven, de bevrijding, de vrede, eigenlijk alles groeide en groeide. Het leven was voor hun zinloos, dat gevoel wilde Peter waarschijnlijk nooit meer hebben.

Perspectief:
Er is sprake van meervoudig perspectief in dit boek. De personale ik - vorm in het heden ligt bij Peter en in het verleden is er een personale hij/zij - vorm bij Henk, Ineke, Johan, Trudy, Sytze en Peter. Ik denk zelf dat de wisselingen optreden om zo een beter beeld te krijgen het verleden. Als je alles alleen van Peters perspectief zou krijgen te lezen dan zou er een zeer subjectief en onvolledig beeld ontstaan van alle gebeurtenissen.

Het was vreemd om te weten dat Johan voor eeuwig bij haar hoorde, maar dat ze hem nooit zou bezitten. Ze zouden nooit zo samenleven als haar ouders. Laat staan kinderen krijgen. Dat was onmogelijk. Het lag niet aan het feit dat Johans vader een arbeider was geweest. Ook de politiek, dat zijn ouders communisten waren, deed er niet toe. Het was iets anders, ets ongrijpbaars. Zonder er met Johan over te hebben gepraat, was ze ervan overtuigd dat hij het ook wist. Dat kon ze zien aan zijn ogen, aan de manier waarop hij naar haar keek. Daar zat het verlies al in.

Hier ligt het personaal hij/zij - vorm bij Trudy, als er geen wisselend perspectief was geweest dan had je niet geweten wat Trudy’s gevoelens waren, voordat ze zelfmoord had gepleegd.

Tijd:
Er is sprake van twee tijdlagen, je hebt het heden en het verleden. De afzonderlijke tijdlagen zijn wel chronologisch. De gebeurtenissen in het verleden worden in de volgorde verteld zoals ze in werkelijkheid na elkaar hebben plaatsgevonden, dit is ook in het heden het geval. Je zou de gebeurtenissen waarbij het personaal hij/zij – perspectief bij Peter ligt ook flashbacks kunnen noemen. Peter beleeft bijvoorbeeld het incident van het zomaar in het water lopen opnieuw. Bij beide tijdlagen is er “veel” gebruik gemaakt van versnellingen en vertragingen.

Versnelling in het verleden:
Enkele weken hadden ze nu al huisarrest. (Er wordt hier een aantal weken overgeslagen.)

Vertraging in het verleden:
Een voorbeeld van een vertraging is Johan en zijn Mauser. Hij is ermee aan het “spelen”, dit duurt misschien een minuut, maar wordt wat vertraagd.

Versnelling in het heden:
Gelijk in het begin is er een duidelijke versnelling. Eerst is Peter nog in de keuken bij zijn vrouw Astrid, die gek van hem wordt, een regel late zit hij in een café iets te drinken.

Vertraging in het heden:
Het gesprek van Ineke en Peter aan et eind, wanneer Peter haar confronteert. Dit gesprek begint wat vertraagd.

Het verteltempo ligt best hoog. Er wordt redelijk snel een lang en ingewikkeld verhaal verteld. De vooruitwijzingen komen alleen in het heden voor.

Wat zou er zijn gebeurd als er echt een hele ploeg Canadezen of Amerikanen door de Veepoort was binnengetrokken? Als er was gevochten, als we werkelijk waren bevrijd? Zou dan alles anders zijn gelopen?

Hier duidt de personale ik – persoon (Peter) al aan, dat er iets verschrikkelijks was gebeurd na de bevrijding.

Ruimte:
Het verhaal speelt zich af rond de vuurtoren. Wanneer ze nog echt op zoek zijn naar de kick gaan ze de vuurtoren gebruiken als hun speciale plek. Wanneer hun gevoelens steeds donkerder beginnen te worden, ontdekt de politie hen en moeten ze weg naar de bunker, die in echte overeenstemming is met hun gevoelens. Ook wordt Sytze er vermoord en wordt Ineke door Peter geconfronteerd in de buurt van de vuurtoren. Het is een soort contrast. Een vuurtoren is de redding voor schepen op zee, maar zij raken als het ware steeds verder ontspoord en de vuurtoren kan hun niet redden.

Ook de zee en het weer spelen een grote rol. De zee als de vrijheid die ze maar niet kunnen krijgen, dit komt heel duidelijk naar voren wanneer Peter de zee in loopt, omdat het zo’n grote aantrekkingskracht heeft en hij eindelijk van alles af wil zijn en het weer is steeds weer in overeenstemming met hun gevoelens.

Hun HBS wordt later in een politiebureau veranderd, dit is een zeer ironische speling in het verhaal. Ze voelden zich als gevangenen daar en nu is het een politiebureau.

Hoofdpersonen:
Peter van Galen is een round – character, je leest hoe hij zich in het verleden en het heden ontwikkelt. Na de bevrijding is hij een verlegen jongen, dat merk je aan hoe hij Ineke niet durft te benaderen. Langzaam maar zeker durf hij steeds meer, zoals tijdens een inbraak naar boven gaan. In het heden is hij thuis een echte doorsnee bejaarde, maar wanneer hij Ineke weer vindt, gaat hij zelfs nieuwe kleren kopen.

Ineke is ook een round – character, vooral aan het eind van het verhaal wanneer je erachter komt dat zij Sytze vermoordt, dat is een handeling die je niet van haar verwacht. Ook hoe ze na de dood van Trudy steeds meer in zichzelf keert is een van de ontwikkelingen die ze doormaakt. In het heden verwacht je niet dat ze uiteindelijk in de trein stapt bij Peter.

Johan is ook een round – character in het verleden. Je leest hoe hij met de Mauser omgaat en met Trudy’s zwangerschap. Hij wordt een steeds donkerder iemand, net als de anderen trouwens. In het heden wordt hij als een cynische oude kluizenaar omschreven en dat blijft hij tot aan zijn zelfmoord.

Trudy is een round – character, die van een keurig meisje voor de bevrijding verandert in iemand zonder hoop zou ik zeggen. Als je haar gedachtes over haar ouders, Johan en het leven leest, merk je een duidelijke verandering.

Ook bij Sytze is er sprake van een round – character en dat komt het duidelijkst naar voren wanneer hij eindelijk nee tegen zijn vader zegt wanneer hij moet gaan behangen. Hij is degene die altijd wel een verhaaltje te vertellen heeft, een beetje de stoere leider zou je bijna zeggen. Op een dag willen ze gaan stelen, maar Sytze durft niet en het gaat niet meer door.

Bij Henk moet ik zeggen dat ik erg twijfel of hij nou een round- of flat – character is, want een echt ontwikkeling maakt hij niet door. Hij is heel erg rationeel en dat verandert niet. Hij wil hun zelfmoordpoging stoppen. Al had ik dat van hem niet verwacht eerder van Peter, misschien is dat wel de ontwikkeling die hij doormaakt.

Titel:
Geweten kan twee betekenissen hebben. In de eerste plaats van je geweten, dat alle overlevenden hun hele leven lang met een als een schuldgevoel hebben rondgelopen. Bij Johan eindigt dat in zelfmoord, Henk kan niet slapen en wordt door Trudy en Sytze bezocht, Ineke heeft na Trudy nooit meer een vriendin gehad, maar wel heel veel vriendjes. Zij heeft jarenlang met de last rondgelopen, dat ze Sytze had vermoord en Peter heeft alles verdrongen. Omdat zijn geweten het niet aankon.

Het kan ook zijn geweten in de zin van iets weten. Hoe Peter op zoek gaat naar de waarheid om achter iets te komen wat hij eigenlijk altijd heeft geweten.

Spanning:
De vooruitwijzingen in het heden bouwen de spanning erg op. Peter zegt en denkt steeds dingen, zoals “het was vreselijk”, “hoe heeft het ooit zo ver kunnen komen?”. Dit maakt je erg nieuwsgierig.

De tijdlagen maken het ook erg spannend, omdat je steeds een puzzelstukje erbij krijgt en zo een steeds duidelijker beeld van de gebeurtenissen.

De wisselende personaal hij/zij – perspectief laat je een toch wat objectiever beeld vormen dan wanneer het perspectief alleen bij Peter was gebleven.

De liefde tussen Peter en Ineke is nog zoiets, je wilt als lezer graag weten hoe dat afloopt of ze uiteindelijk samen zullen zijn of niet. Dit blijft zo tot het eind.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen