1 Steekkaart van het boek



Auteur: J. Bernlef



Titel: Eclips



Jaar van uitgave: 1993



Uitgeverij: Em. Qeurido’s Uitgeverij B.V.



Aantal bladzijden: 168



2 Vertelstof



2.1 Vind je dit een samenhangend verhaal?



Er komen veel flashbacks in voor vooral op het einde, maar de rest wordt chronologisch verteld. De reden waarom er zoveel flashbacks zijn is omdat de hoofdpersoon, Kees Zomer, telkens gebeurtenissen van vroeger in flarden herinnert. Iedere keer als hij weer iets herkent uit zijn ‘vroegere leven’ is er weer zo’n flashback.



2.2 Heeft het verhaal een open of gesloten einde?



Het verhaal heeft een gesloten einde, want op het einde van het boek vindt een agent Kees op het strand en neemt hem mee naar het politiebureau. Daar wordt hem verteld dat hij al een week vermist wordt. Zijn vrouw komt hem uiteindelijk weer ophalen en neemt hem mee naar huis.



Komt het einde voor jou onverwachts?



Eigenlijk niet, want in het begin van het boek wordt er verteld dat Kees een auto-ongeluk heeft gehad. Toen het verhaal vorderde begon ik door te hebben dat er iets mentaal fout moest gelopen zijn tijdens zijn accident.



Heb je er een goed gevoel bij?



Ja, de man is terug bij zijn gezin en weet weer waar hij is en hij heeft zijn linkerkant terug. Wat wel een teleurstelling is, is als hij in de auto terug naar huis rijdt, door het gebied waar hij doorheen heeft gezworven, hij niets herkent en niets herinnert van wat hij die dagen heeft meegemaakt, terwijl ik dat net allemaal gelezen heb en het hem graag zou willen vertellen.



3 Motieven



Vind je in dit verhaal motieven die ook in jouw leven of omgeving belangrijk zijn? Interesseren de motieven je? (Als er geen “herkenbare” motieven voorkomen, bespreek je de motieven van het boek, zonder verdere bedenkingen.)



- Muziek staat voor een middel dat een zijn linkerhelft van zijn lichaam en de wereld



terugbrengt. Door de muziek kan hij zijn linkerhelft weer beheersen en beter nadenken.



- In de spiegel confronteert hij zich met zichzelf.



- Afval: Het is in het boek een symbool voor Kees zijn geheugen. Het afval is namelijk



vergelijkbaar met het geheugen van Kees. Eerst waren de dingen nu afval genoemd



worden bruikbare spullen die door mensen werden gebruikt, maar nu is het afval



geworden nutteloos. En zo is het ook met geheugen: eerst was geheugen nog intact en



kon het goed gebruikt worden, maar dan is het geheugen opeens beschadigd en



eigenlijk nutteloos geworden, net als afval.



- Het electrospel, dit spel komt een keer voor in het boek. Kees Zomer herinnert zich het



van vroeger. Het is een spel waarbij het een snoertje het goede woord bij het goede



plaatje gezocht moet worden. Als het goed is gaat er een lampje branden. Dit is



symbolisch voor het vermogen om verbanden te kunnen leggen in de hersenen, maar



Kees Zomer is dat vermogen tijdelijk kwijt. Hele gewone dingen zoals een radio, herkent



hij niet. Er brandt dus geen lampje dat er vroeger wel brandde.



- Het zwakke ijs en de donkere diepte onder het ijs is ook een belangrijk motief. Dit beeld



komt een aantal keer terug in het boek, onder andere in de laatste alinea. Het is het



beeld van de donkere diepte onder het ijs dat steeds dreigt. Elk moment is er het gevaar



dat het ijs scheurt en je erin kunt vallen. Dat betekent dat er op elk moment iets mis kan



lopen met je hersenen en dat je er helemaal alleen voor staat.



4 Spanning



Ik vind dat door het hele boek een soort spanning hangt. Dat komt omdat ik wil dat Kees weer zijn eigen leven terugkrijgt en dat hij weer terugkomt bij zijn vrouw. Hij komt daar steeds dichter bij. Zijn eerste ‘overwinning’ is dat hij zijn eigen naam weer herinnert en later ook de naam van zijn vrouw en zijn zoon. Als hij dan ook weer zijn omgeving stukje voor stukje begint te herkennen wordt de spanning nog meer opgebouwd. Het hoogtepunt is dat hij op het strand begint te schelden tegen een paar jongens die kattenkwaad uithalen. Opeens zegt hij precies wat hij bedoelt en wat hij wil zeggen. Daarna komt zijn vrouw hem ophalen en komt hij weer thuis.



5 Vertelinstantie



Welke vertelinstantie overweegt er in deze roman?



Illustreer aan de hand van een korte passage.



Het verhaal wordt volledig verteld in een ik-persoon. Het is dus een personele vertelinstantie. Kees Zomer vertelt het hele verhaal. Hierdoor kon ik goed meeleven met hem. Alles wat hij meemaakt, maak ik ook precies mee.



Blz. 142



” Ik verlang naar huis, naar een bed, naar Marion, die een strijkkwartet van Beethoven voor mij opzet terwijl ik achter mijn bureau in de voorkamer ga zitten om een nieuw manuscript te lezen. Wat zouden Peter, Ankie en Rob al die tijd gedaan hebben? Daar heb je die term weer die mij licht wanhopig maakt, ‘al die tijd’. Als er geen tijd is loop je verloren in een lege ruimte. Toch kan ik mij ook niet herinneren bang of ongelukkig te zijn geweest. Een niet-zijn? Maar dat kan niemand zich indenken. Zolang je leeft ben je aanwezig. Je lichaam bewijst je dat, al weigert het de herinnering eraan prijs te geven en schenkt het je in de plaats daarvan een andere.”



6 Mening



Formuleer in maximum 10 lijnen je mening over deze roman.



Het onderwerp sprak me wel aan, je leest door de ogen van de persoon zelf hoe hij ervaart wat het is om aan geheugenverlies te lijden. Het onderwerp wordt heel nauwkeurig verteld, je komt van alles te weten over de persoon, wat hij ziet, denkt, doet en hoe dat in zijn werk gaat. De gebeurtenissen zijn wel geloofwaardig, als iemand aan geheugenverlies lijdt en zijn linkerkant niet meer kan bewegen, dan kan je daar misbruik van maken en dat is net wat de dieven ook doen. Van de personages krijg je een goed beeld, dit komt omdat je alles door zijn ogen ziet en ook precies te weten komt wat hij denkt. Het spraakprobleem van Kees maakt dat hij veel gebruik gaat maken van gezegden en uitdrukkingen. Dat is best wel leuk.