Boekverslag : Paul Glastra Van Loon - De Passievrucht
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 3525 woorden.

1) Biografie auteur



Karel Glastra van Loon is geboren op 24 december 1962 in Amsterdam en komt uit een groot gezin. Als jongetje van negen wilde hij bioloog worden en begon hij een nooit voltooid boek over de edele kunst van het vissen. Op het Gymnasium raakte hij onder invloed van de dichter Paul van Ostijen en schreef hij radicaalgeëngageerde gedichten die nooit zijn gepubliceerd. Vanaf dat moment wilde hij niet langer bioloog worden, maar journalist. Na een jaar in de Verenigde Staten, waar hij op de Hastings Senior High School in Minnesota zat, werkte Karel Glastra van Loon achtereenvolgens bij de Sociale Dienst Amsterdam, als bureauredacteur bij Elsevier Science Publishers, was hij leerling-journalist bij Libelle, en algemeen verslaggever voor Nieuwe Revu. Als verslaggever maakte hij reizen naar onder meer China, Cuba, Tsjecho-Slowakije, Rusland, Armenië, Estland en Koeweit. In dezelfde periode werkte hij als vrijwilliger in Nicaragua bij een herbebossingproject. Sinds 1991 is Glastra van Loon freelance journalist voor diverse media. Hij was redacteur van de programma's Karel, Lolapaloeza, Hagens, Het Laatste Woord en Haenen voor de Nacht. Daarnaast was hij regisseur voor de zendtijd politieke partijen van de Socialistische Partij en maker/regisseur van VPRO's Lopende Zaken. Karel Glastra van Loon is een sterk geëngageerd auteur. De eerste non-fictieboeken die hij schreef hadden een grote maatschappelijke lading. Hij debuteerde in 1994 met De Poppe-methode over milieuactivist Remi Poppe, in 1995 gevolgd door Herman, een 'biografie' van de beroemdste, want eerste genetische gemanipuleerde stier van Nederland, dat hij samen met Karin Kuiper schreef. In 2000 schreef Karel Glastra van Loon samen met Jan Marijnissen, SP-voorzitter van de Tweede-Kamerfractie, het boek De laatste oorlog, over de rol van Nederland in internationale conflicten. De auteurs spraken daarvoor onder anderen met Hans van den Broek, Noam Chomsky en Lord Carrington. Karel Glastra van Loon debuteerde in 1997 als literair auteur met de verhalenbundel Vannacht is de wereld gek geworden, waarmee hij werd genomineerd voor de ECI-prijs Schrijvers van Nu. In deze verhalenbundel maakt Karel Glastra van Loon naadloos de stap van (onderzoeks)journalist naar literair auteur. In het eerste verhaal, 'De taal van zwaluwen' schrijft hij bijvoorbeeld over Het Plein van de Hemelse Vrede in China, waar de schrijver als journalist aanwezig was toen daar in 1989 de Studentenopstand uitbrak. In een interview zei hij naar aanleiding daarvan later: 'Ik hoef mijn engagement niet te wantrouwen: als het er op aankomt, handel ik ernaar.'In 1999 verscheen de roman De passievrucht, waarin de ontroerende zoektocht wordt beschreven van een vader die ontdekt dat zijn zoon niet zíjn kind kan zijn. De passievrucht kreeg juichende kritieken en werd bekroond met de Generale Bank Literatuurprijs 1999. Inmiddels zijn de vertaalrechten wereldwijd verkocht en momenteel is ook de verfilming van de roman, waarvan bijna 200.000 exemplaren werden verkocht, in voorbereiding. Onlangs verscheen Lisa's adem, de prachtige nieuwe roman van Karel Glastra van Loon.



2) Korte inhoud



Armin Minderhout woont samen met zijn vriendin Ellen en zijn zoontje, Bo, samen in Amsterdam. Bo is het kind van Armin en Monika, maar Monika is reeds overleden. Armin en Ellen willen graag een kindje samen. Wanneer dit niet lukt, laat Armin zich onderzoeken. Uit deze tests blijkt dat hij zijn hele leven al onvruchtbaar is. Dit is een grote schok voor hem omdat hij een zoontje heeft.



Hij is dus niet de vader van de jongen die hij al 13 jaar opgevoed heeft als zijn eigen zoon. Monika, de moeder van Bo, is overleden toen Bo nog maar 3 jaar was. Armin staat voor een groot raadsel wie de echte vader en tevens dader is die Bo heeft verwekt bij Monika. Maar hij wil de waarheid achterhalen.



Hij maakt een lijstje met ‘verdachten’. Op de eerste plaats staat Robbert Hubeek. Dat was de ex van Monika. Hij besluit bij Robbert langs te gaan. Het is niet echt een fijn gesprek, maar wanneer hij weg gaat is hij er zeker van dat Robbert niet de vader kan zijn van Bo. Een tweede verdachte is Niko Neerinckx. Hij was een collega van Monika en Ellen. Ellen had altijd al een oogje op hem, maar Niko had geen oog voor haar. Monika en Ellen waren hele goede vriendinnen. Op een avond hadden ze zelfs dezelfde man gedeeld, namelijk Armin. Hij wil nu ook bij Niko op bezoek gaan. Hij maakt een plan zodat de ware reden voor zijn bezoek niet opvalt en gaat met een andere identiteit naar het huis van Niko Neerinckx. Zijn vrouw opent de deur, vervolgens lukt het hele plan. Niko heeft een zoon die ook Bo heet. En hij heeft zelfs een foto van Monika in zijn album zitten. Besluit: Niko is de dader, tenminste daar is Armin op dat moment van overtuigd.



Eenmaal thuisgekomen vertelt hij alles aan Ellen. Ellen wordt wat kribbig en zegt dat het allemaal onzin is. Ellen en Armin krijgen ruzie zodat Armin er samen met Bo enkele dagen tussenuit wil. Samen gaan ze een lang weekend naar Ameland. Ze gaan naar het strand en maken lange wandelingen. ‘s Avonds gaan ze een hapje eten. Daarna drinken ze nog wat in een cafeetje, waar ze het groepje jongeren tegen het lijf lopen dat ze ook al die middag op het strand hadden gezien. Één van de meisjes uit het groepje heeft een oogje op Bo. Armin pest Bo er een beetje mee. Na een tijdje gaat Bo bij het groepje zitten.



Armin zit alleen aan een tafeltje en zet het op een zuipen. Na een tijdje komt er een hem onbekende man bij hem zitten. Samen lachen, praten en drinken ze nog wat. Bo is intussen met het groepje mee gegaan naar een andere cafeetje. Aan het eind van de avond gaat Armin stomdronken naar het vakantiehuisje. Bo is er nog niet. Wanneer hij wakker wordt, voelt hij de gevolgen van zijn nachtje doorzakken en met een serieuze kater staat hij op.



Als hij Bo samen met een meisje treft in het 2-persoons bed, beseft hij wat er moet gebeurd zijn. Armin laat de twee slapen en gaat terug naar bed nadat hij een fles whisky heeft leeg gedronken. ‘s Avonds komt Bo thuis en Armin is nog steeds stomdronken. Bo begint tegen hem te roepen dat hij een smeerlap is en begint zijn vader te slaan. Armin reageert eerst niet. Maar dan opeens slaan de stoppen door en schreeuwt hij dat hij zijn vader niet is, maar dat het een man uit Haarlem was. Een rokkenjager die niet van zijn moeder kon afblijven.



Ontredderd en verschrikt slaat Armin Bo steeds harder. Wanneer Bo het huis is uitgevlucht praat hij de hele dag niet meer.



De volgende ochtend gaan ze weer naar huis, een halve dag eerder dan gepland. Thuis aangekomen krijgt Armin een telefoontje van de buurman van zijn vader. Zijn vader is overleden. Hij gaat samen met Ellen naar hem toe en samen regelen ze de hele crematie.



Een maand later gaat hij er samen met Dees, zijn beste vriend, naar toe. Samen ruimen ze het huis op en laden 6 dozen vol met spullen die Armin wil bewaren als herinnering aan zijn vader. Wanneer ze weg willen gaan, gaat hij nog even naar boven. Daar valt zijn oog op een houten doosje. Hij opent het en vindt er allemaal brieven van zijn vader aan zijn moeder en omgekeerd. Opeens ziet hij een enveloppe met de roepnaam van zijn vader, Cor. Hij opent de enveloppe en vindt daar een briefje met de tekst “Ik ben zwanger, M”. Hij neemt het doosje mee en gaat naar beneden. Verbouwereerd gaat hij weg en vertelt niks aan Dees. Als hij Dees thuis heeft afgezet, kan hij niet naar huis gaan. Hij rijdt en rijdt tot hij bij het Amsterdamse bos is aangekomen. Daar blijft hij een tijdje rondlopen. Als hij uiteindelijk toch naar huis gaat, treft hij Ellen en Bo samen op de bank. Bo heeft rode ogen, hij heeft gehuild. Ellen laat Armin een brief zien die Monika aan Bo had geschreven met daarin de waarheid over zijn echte vader. Monika had deze brief geschreven vlak voor haar dood. Ze had de brief aan Ellen gegeven en gevraagd of zij deze aan Bo wou tonen wanneer dit nodig was. Nu dus.



Armin leest de brief en realiseert dat het de waarheid is. Bo’s opa is zijn vader, en Bo is zijn halfbroer. Armin gaat een eindje lopen, Ellen gaat mee. Onderweg stelt hij allemaal vragen aan Ellen over Monika en zijn vader. Bij elk antwoord dat hij krijgt komen er tien nieuwe vragen in zijn hoofd. Na een aantal moeilijk maanden komt Bo met het idee om het as van zijn opa, zijn biologische vader, over het graf van Monika te gooien. Armin, Bo en Ellen doen dit meteen de volgende dag. Met deze gebeurtenis eindigt het boek.



3) Bespreking van de personagesArmin MinderhoutArmin is een man die een normale jeugd heeft gehad, een moeder die van hem hield en zijn vader ook, al keek die een beetje op hem neer, in de ogen van zijn vader was hij geen echte man (p18). Zijn vader zelf had zijn vader al vroeg verloren en vond dat Armin alles maar cadeau kreeg. Pas als Armin ‘vader’ wordt, behandelt zijn vader hem als gelijke, dit blijkt vooral door Monika te komen want als zij sterft is hun relatie weer net als vroeger. Armin is een man die veel houvast zoekt (p194) en heel poëtisch is zo gooit hij overal citaten doorheen voornamelijk uit de bijbel en probeert hij Bo zelfs als hij nog maar een kleuter is de bijbel te verklaren (p11). Armin en Bo doen veel samen, en denken over veel dingen na. Dat hebben deze twee gemeen, ze nemen niets voor waar aan, ze moeten het snappen. Armin heeft eerder een rond karakter, in die zin dat zijn hebberigheden en specifieke trekken wel aan bod komen in het verhaal. Monika ParadiesMonika heeft niet zo'n heel fijne jeugd gehad, ze voelde zich bij haar ouders vreselijk gekneld. Haar ouders verachten Armin maar houden ontzettend veel van Bo. Monika is iemand met een heel eigen gevoel. Ze haat dierenleed (p62) en werkt bij een milieuvriendelijk reisbureau. Als ze Armin leert kennen dan heeft ze eigenlijk een andere vriend, ze vertelt hem na een tijdje twee vriendjes gehad te hebben dat ze een "nieuwe" heeft dus dat het tussen hen over is. Ze gaat heel plotseling dood door een infectie (p80). Het lijkt alsof ze in een opwelling zo ziek is geworden. Vlak karakter Bo ParadiesBo heeft de naam van zijn moeder, niet omdat zijn vader zijn vader niet was maar omdat Armin het normaal vond dat het kind de naam van de moeder droeg omdat zij nu eenmaal zwanger geweest was. Bo is zo iemand die op 13e al een mens is dat zijn verantwoordelijkheden kent. Wanneer Bo 2 is krijgt hij een keer een nachtmerrie, hij is daar zo van geschrokken dat hij daarna nooit meer met open ogen slaapt. Pas als hij 14 is en met Armin op vakantie op Ameland is, slaapt hij weer met ogen dicht (p214). Hij heeft dan zijn eerste vriendinnetje en durft dan weer voor het eerst helemaal te gaan slapen. Zij is de eerste waar hij niet de hele tijd rekening mee hoeft te houden. Zoals hij dat bij Armin wel moet doen omdat hij toch de hele tijd bang is dat Armin weer instort zoals na de dood van Monika (p210). Vlak karakterEllenEllen was de beste vriendin van Monika. Na de dood van Monika moet Armin geholpen worden en ze vindt dat zij dat moet doen (p173,185). Ellen is iemand die soms veel meer weet dan je denkt en als zij vindt dat dit een goed moment is om het te vertellen dan doet ze dat. Ze had een groot respect voor haar overleden vriendin en dat deelt ze dan ook met Armin. Enkele jaren later zijn zij en Armin dan toch een relatie begonnen. Vlak karakter4) Tekstfragment Boek p17-2o



Ik heb mijn vader lang als een alleskunner beschouwd, een bewonderenswaardige figuur die even gemakkelijk een dakkapel voor mijn zolderkamer maakte, als een grote pan paella bereidde, de motor van onze Volvo Amazone uit elkaar sloopte of een feest organiseerde voor honderd gasten (ter gelegenheid van het derde lustrum van de firma Minderhout), waar een goochelaar optrad en mijn vader de merengue danste met een oogverblindend mooie zwarte zangeres. Mijn vader is een ladies-man en hoewel ik niet weet of hij mijn moeder ooit ontrouw is geweest, kan ik me nauwelijks voorstellen dat dat niet zo is.



Mijn moeder was, zoals gezegd, drie jaar ouder dan hij, en toen hij haar ontmoette werkte ze in de nachtelijke uren als zangeres (‘chansonnière’ zei mijn vader) in een nachtcafé. Ze was van een onalledaagse schoonheid, met hoge jukbeenderen en een brede mond, die op haar artiestenfoto’s altijd zwaar is aangezet met donkere, glanzende lippenstift. Op de trouwfoto’s is goed te zien hoe trots mijn vader was op zijn verovering. Precies negen maanden na het huwelijk baarde mijn moeder mij. ‘Je vader was er net op tijd bij,’ zou ze later zeggen, ‘want ik vond mijzelf eigenlijk al te oud voor kinderen.’ Op het moment van mijn geboorte stond mijn vader in een bouwput in Leeuwarden. Toen hij ’s avonds thuiskwam lag ik schoongewassen in de wieg. Hij tilde me op en zei tevreden tegen mijn moeder: ‘Heb ik dat niet goed gedaan?’ En toen mijn moeder hem dat jaren later voor de voeten wierp, begreep hij nog altijd niet wat hij daar nou verkeerd aan had gezegd. Maar ik was zes en voelde haarfijn aan dat mijn vader mijn moeder pijn had gedaan en het maakte dat ik nog meer afstand tot hem hield.



‘Je vader,’ zei mijn moeder toen ik het huis uitging, ‘heeft altijd erg veel van je gehouden.’ Maar dat ze dat moest zeggen, zegt misschien genoeg. (Toen ze op sterven lag zei ze: (‘Je vader heeft altijd veel van me gehouden. Maar misschien hield ik wel niet genoeg van hem. En later kon ik het niet meer.’ Ik durfde niet te vragen wat ze daarmee bedoelde.) Maar nieuw leven verandert alles- ook en vooral de relatie tussen vader en zoon.



We brachten mijn ouders op de hoogte van Monika’s zwangerschap op een prachtige nazomerdag in september, die iets leek goed te willen maken van de koele natte zomer die we achter de rug hadden. Mijn ouders kwamen aan het eind van de middag, toen het late zonlicht de bomen in het park in een goudgele gloed zette. De ideale tijd voor een goed glas wijn. (Ook van wijnen heeft mijn vader veel verstand. In het huis in Abcoude legde hij met veel zorg een wijncollectie aan, waarmee hij zelfs de plaatselijke krant haalde, tot zijn niet geringe trots. Ik had mij daarom voor deze bijzondere gelegenheid bij een wijnhandel in de Frans Halsstraat laten voorlichten, en uiteindelijk kocht ik een rode bordeaux met een rijk bouquet, een lichte houtsmaak, en een zweem van vanille in de afdronk.) De deuren naar het Franse balkon aan de voorkant van het huis stonden open, en het straatrumoer en de geuren uit de keuken, waar Monika een gorgonzola-polenta bereidde met drie soorten paddestoelen en granaatappelsaus, deden mijn vader en moeder verzuchtingen slaken over een stadje in Frankrijk dat zij die zomer hadden bezocht en waar zij uren op terrasjes hadden gezeten met een karaf karaktervolle landwijn en een goed boek. Mijn vader was ingenomen met mijn wijnkeus en we dronken op het goede leven, en omdat ik Monika in de keuken had ingeschonken viel het niet op dat zij druivensap dronk in plaats van bordeaux.



Mijn vader en ik inspecteerden nog eens het werk dat we die zomer aan het huis hadden verricht (het meeste hadden hij en Monika gedaan, omdat ik het te druk had met werken- we konden het geld immers goed gebruiken), terwijl mijn moeder Monika in de keuken gezelschap hield. Toen het eten klaar was en we allemaal aan tafel zaten zei ik: ‘Monika en ik willen jullie wat vertellen.’ Daarna liet ik een stilte vallen, zoals dat hoort, en keek ik naar mijn moeder, naar mijn vader, en weer naar mijn moeder. Mijn moeder glimlachte welwillend, zoals ik dat zo goed van haar kende, en mijn vader keek bedachtzaam naar het tafelkleed, alsof hij een bouwtekening bestudeerde.



‘We zijn zwanger,’ zei ik toen maar, en het klonk onbeholpen en belachelijk en dat was het ook. Zoiets intiems vertel je niet aan je ouders, wist ik opeens (het gaat tenslotte goed beschouwd over seks), maar toen was het kwaad al geschied, en bovendien: verzwijg maar eens een zwangerschap. Dat mijn moeder in tranen zou uitbarsten, dat had ik wel verwacht. Mijn moeder huilde graag en veel en vooral van blijdschap. (Zij vormde het levende bewijs van het ongelijk van diegenen die nog steeds geloven dat huilen een teken van zwakte is. ‘Dat ik niet zal kunnen zien hoe het verder gaat met jou en Bo,’ zei ze op haar sterfbed, ‘dat doet me nog het meeste pijn.’ En ze huilde. Maar ze stierf in vrede.) Dat mijn vader ook zou huilen, dat trof me recht in mijn hart. Hij stond op en kwam me omhelzen. Ik stond ongemakkelijk tussen mijn stoel en de tafel geklemd en ik voelde zijn schouders schokken. Toen maakte hij zich van mij los en keek me recht in de ogen. Zijn wangen waren nat, maar er verscheen een brede grijns rond zijn mond: ‘Vanaf nu zijn we niet meer vader en zoon,’ zei hij, ‘maar zijn wij beiden vader.’ En hij stapte op Monika af en omhelsde ook haar, en ik omhelsde mijn moeder en mijn moeder omhelsde mijn vader en daarna Monika en pas daarna schepten we het eten op onze borden en schonken we de glazen bij.



Verantwoording



In dit stuk beschrijft Armin zijn ouders en hun onderlinge relatie. De woorden die hij zich herinnert, beschrijven passend hun karakter, maar later in het boek worden ze pas belangrijk. Als hij de woorden die zijn moeder op haar sterfbed bijvoorbeeld herhaalt (‘Je vader heeft altijd erg veel van me gehouden. Maar misschien hield ik wel niet genoeg van hem. En later kon ik het niet meer.’), dan herhaalt hij zonder het zelf te beseffen heel de kwestie van het boek. Zoals later duidelijk wordt, wil zijn moeder hem doen begrijpen dat haar man de vader is van haar ‘kleinkind’. Zijn moeder wil hem in feite nog zeggen dat ze voor een stuk zichzelf de schuld heeft gegeven van wat is gebeurd. Hun seksuele relatie was wat uitgeblust zoals wel meer het geval is bij oudere koppels en ze dacht dat dat de reden was geweest voor zijn ontrouw. Ook Armins kinderlijke naïviteit omtrent het wenen van zijn vader bij de aankondiging dat Monika zwanger is van zijn zoon, wordt niet zonder reden vermeld door de auteur, want later zal Armin inzien dat dit slechts een spijtbetuiging (of een vorm van schaamte) zal zijn van zijn vader en geen oprechte trots. Daarom heb ik ook dit stuk gekozen, omdat het de hele situatie schetst die later in het boek grondig onderzocht zal worden. Dit is eigenlijk de situatie die Armin zolang aangenomen had als de echte, maar de werkelijkheid is helemaal anders. Hier begint het zoeken naar de waarheid eigenlijk.



5) Algemeen waardeoordeel: eigen mening



De passievrucht is zo'n boek waarover je nog heel lang kunt blijven nadenken, omdat er verbazingwekkende onderwerpen in worden aangesneden. Ik heb genoten van dit boek. Om eerlijk te zijn alleen al door het eenvoudige, makkelijk te begrijpen taalgebruik. Het directe in het boek vond ik ook leuk. Er werden niet al te langdradige zinnen gebruikt of onnodige spanning opgebouwd. Het wordt verteld zoals het gebeurt zeg maar. Het probleem van het boek begint op bladzijde één, de oplossing wordt 10 bladzijden voor het eind gevonden en daarna wordt er verteld hoe het verder ging met de hoofdrolspelers. Dit soort boeken vind ik altijd heel erg boeiend, omdat het boek je dan erg blijft aanspreken, je wilt namelijk weten wie de ‘dader’ is. Iets anders wat ik leuk vond aan het boek, was de afwisseling van het heden en het verleden. Dat maakt het boek niet saai, maar juist heel erg interessant.



Ook wordt er gezegd wat er gedacht wordt. Een voorbeeld is wanneer Armin, Ellen en een begrafenisondernemer de bij het lijk van zijn vader zitten. ‘We bespreken de dingen die op zo’n moment besproken moeten worden, precies zoals twee jaar geleden (toen zijn moeder overleed). Het is zelfs dezelfde man. Alleen mijn vader neemt niet deel aan dit gesprek. Hij zit met gesloten ogen in zijn stoel.’



Verder is het probleem erg doordenkend gekozen en vind ik het heel slim van de schrijver dat Monika in zijn verhaal al dood is. Een levende Monika was helemaal niet passend geweest voor het verhaal. Eén enkel nadeel van het boek vond ik dat er erg veel wetenschappelijke termen in voorkomen. De hoofdpersoon is corrector bij een wetenschappelijke uitgeverij en hij praat regelmatig met zijn beste vriend over biologische ontdekkingen enz. Dat vond ik niet relevant, omdat het verhaal dan niet meer zo goed te volgen is. Maar over de grote lijn was dit absoluut geen foute keuze.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen