Boekverslag : Jerry Kosinsky - Being There
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1682 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1682 woorden.
Uitgerverij Harcourt Brace Jovanovich, New York. De eerste druk verscheen in 1970
Being There heeft 76 bladzijden. Het boek is opgedragen aan Katharina v.F.
...’who taught me
that love is more than
the longing to be together’…
De Samenvatting
Het boek begint met een beschrijving van een tuin, die volop in bloei staat.
De tuin hoort bij het huis van de Oude Man en wordt onderhouden door Chance, de tuinman. Chance is een wees, zijn moeder stierf toen hij nog een kind was en zijn vader heeft hij nooit gekend en in zijn leven nog nooit buiten het huis geweest. De tuin en het personeel in het huis van de Oude Man zijn z’n wereld.
Het enige wat Chance ooit van de wereld buiten het huis heeft gezien, heeft hij gezien op de televisie, waar hij graag naar kijkt.
Op één dag echter sterft de Oude Man en moeten het huis en alle bezittingen worden verkocht. Ook Chance zal moeten vertrekken.
Als er enkele dagen later een advocaat langs komt, om de zaken waar te nemen, probeert Chance hem uit te leggen dat hij niet weg kan, dat hij bij het huis en de tuin hoort. De man gelooft hem niet, want Chance heeft geen papieren waaruit blijkt dat hij bij de Oude Man woonde, laat staan van zijn bestaan.
Voor het eerst in zijn leven waagt Chance zich buiten de schuttingen van de tuin en het huis. Alleen, in een onbekende en vreemde wereld.
Alles wat Chance in deze ‘nieuwe’ wereld ziet, relateert hij met wat hij op de televisie zag. Als hij op een gegeven moment langs een drukke straat loopt en wil oversteken, wordt hij aangereden door een grote limousine en bezeert hierbij zijn been.
De limousine blijkt eigendom te zijn van Elizabeth Eve Rand, de echtgenote van Benjamin Rand, een rijke en invloedrijke, maar ook ernstig zieke zakenman.
Elizabeth Eve is ernstig geschrokken, maar stelt Chance voor om mee te gaan naar het Rand landgoed, waar ook een doktor aanwezig is.
Ondertussen stelt Chance zich aan EE voor als Chance ‘the gardener’, omdat hij weet dat mensen ook achternamen hebben. EE noemt hem echter Chauncy Gardiner.
In het landhuis aangekomen wordt Chance’s been verzorgd en krijgt hij een kamer, met televisie om uit te rusten.
Al snel raakt hij in gesprek met EE en Benjamin, ze proberen uit te vinden wie hij is en waar hij vandaan komt, maar Chance z’n antwoorden blijven vaag, omdat hij alleen over zijn tuin kan praten. Toch mogen de Rand’s hem graag, vooral Benjamin Rand is blij met deze gast, die met zijn opmerkelijke en myserieuze opmerkingen het ziekbed van de oude, zieke zakenman verlicht en hem weet te fascineren.
Benjamin Rand houdt ervan te discussieren over de economische gesteldheid van de VS en ziet in Chance een zakenman die in zijn uitspraken de economie met de groei en bloei, maar ook de neergang van flora vergelijkt en betrekt hem zodanig in zijn gesprekken.
Zo komt op een dag de President van de VS langs, om de zieke Rand te bezoeken en met hem te praten over economische zaken. Chance was ook uitgenodigd om het gesprek bij te wonen, alleen begrijpt hij niets van het gesprek dat Rand en zijn gast voeren.
Wanneer de president Chance naar zijn mening over de economie vraagt, vertelt deze over de seizoenen in de tuin, die de mate van groei bepalen.
De president is zo oner de indruk van Chance’s uitspraken dat hij hem citeert en zijn naam – Chauncy Gardiner – noemt tijdens een toespraak voor de televisie.
Niet lang daarna wordt Chance voor allerlei interviews en al snel is Chance een bekendheid geworden. Hij wordt zo bekend dat hij gevraagd wordt om te spreken in een tv-show. Zijn uitspraken maken hem, in korte tijd, razend populair, hoewel deze iedere keer dezelfde (eenvoudige) strekking hebben. Iedereen gelooft dat Chance een zeer intelligente zakenman is, die de Amerikaanse economie naar een hoger niveau zal leiden.
Een paar dagen later neemt EE Chance mee naar een receptie van het Liefdadigheids Commitée van de Verenigde Staten, waar hij de Russische ambassadeur Skrapinov ontmoet. Ze spreken over allerlei zaken, en achteraf denkt Skrapinov zelfs dat Chance een kenner is van de Russische literatuur.
Diezelfde avond, tijdens het diner, heeft Chance een onprettige ervaring met een homoseksueel, die hem overhaald naar een kamer op een bovenverdieping te gaan.
De man vraagt Chance wat hij graag zou willen doen, waarop Chance antwoord dat hij graag ‘zou willen kijken’, waarop de man zich uitkleed en zichzelf begint te bevredigen.
Chance is geshockeerd, want hij wilde alleen maar televisie kijken.
Later vertelt hij EE wat er gebeurd is en wanneer Chance een paar dagen later naar zijn slaapkamer gaat en wil gaan slapen, komt EE naar zijn kamer en probeert hem te verleiden. Chance weet echter niet wat hij hiermee aan moet. Op een gegeven ogenblik begint ook EE zichzelf voor hem te bevredigen, waardoor Chance nog meer in de war raakt.
Ondertussen heeft de Russische ambassadeur Skrapinov Chance door de KGB laten natrekken, maar zij kunnen niets over deze ‘bekendheid’ vinden. Ook de Amerikaanse president doet zijn best om meer over Chance te weten te komen, maar dat lukt niet. Ze weten alleen dat ‘hij graag naar de televisie kijkt.’
Een paar dagen later sterft Benjamin Rand en tijdens zijn begrafenis wordt door de aanwezigen besproken wie hem zal gaan opvolgen. Men ziet Chance als de meest geschikte opvolger, omdat erg geen enkel bezwaar of kritiek is tegen hem en hij door zijn ‘diepzinnige’ uitspraken in korte tijd zeer populair is geworden.
Aan het eind van het boek voelt Chance zich door alle plotselinge aandacht nogal overdonderd en vlucht naar buiten, de tuin in, waar hij zich het meest op zijn gemak voelt. Weer wordt de bloeiende tuin uitvoerig beschreven, alleen staat er naast de gevoelloze en nietdenkende planten ook een levenloos wezen, blijkbaar gevoelloos en zonder gedachten. Bijna een plant zelf.
De Personages en karakterbeschrijving
Meest belangrijke persoon in het boek is natuurlijk Chance, de tuinman.
Chance is een wees, zijn moeder stierf op vroege leeftijd en zijn vader heeft hij nooit gekend en was bij toeval geboren, vandaar dat hij Chance werd genoemd. Hij werd geadopteerd door de Oude Man en groeit op in diens huis, waar hij ontzettend wordt beschermd tegen de buitenwereld en ook angstvallig van wordt weg gehouden. Het enige wat hij van de buitenwereld weet, ziet hij op de televisie.
Het gevolg is dat hij zich niet ontwikkeld en een totaal koud, emotieloos, gevoelloos, gedachteloos en a-seksueel mens wordt.
Op het moment dat we hem leren kennen, is hij ongeveer veertig jaar oud en werkt voor de Oude Man als tuinman. Als de Oude Man sterft moet ook hij het huis uit en komt als door ‘toeval’ terecht bij Mr. en Mrs. Rand, waar hij onderdak vindt maar ook macht, doordat zijn eenvoudige en simplistische uitlatingen, die echter diepzinniger worden geinterpreteerd dan dat zijn werkelijk zijn. Al snel wordt hij een bekend spreker over economische zaken, terwijl niemand ziet wie hij werkelijk is.
Ondanks dat het hele verhaal zich rondom hem afspeelt is hij geen round-character te noemen, omdat we door zijn emotieloosheid en gevoelloosheid zijn diepere gedachten en gevoelens niet komen te weten.
Chance komt – nadat hij wegmoest bij de Oude Man – terecht bij Elizabeth Eve en Benjamin Rand.
Elizabeth Eve, kort EE, is de tweede vrouw van Benjamin en veel jonger dan haar man.
Door een toeval komen Chance en EE met elkaar in contact en neemt hem in huis.
Haar man Benjamin is ernstig ziek en EE mist daardoor de liefde van een man, zodat het dan ook niet lang durt voordat EE verliefd wordt op Chance.
Ze probeert hem later zelfs te versieren en is intiem met hem, alleen blijkt Chance geen gevoelens voor haar te kunnen tonen.
Haar man, Benjamin Rand is een succesvolle, rijke en invloedrijke zakenman en econoom. Hij discusseert graag met mensen over economische zaken, maar kan steeds minder door zijn slopende ziekte. Benjamin mag Chance erg graag, vanwege zijn – de in zijn ogen - mysterieuze en diepzinnige uitspraken, maar ook omdat hij wil dat Chance voor EE zal zorgen, wanneer hij er niet meer is. Aan het eind van het boek sterft hij dan ook.
De Rand’s zijn alletwee flat-characters te noemen, omdat hun gevoelens en gedachten niet bij de lezer bekend worden.
Verder zijn er nog enkele andere bijpersonages die lsecht oppervlakkig worden beschreven en in het verhaal een rol vervullen van meer of minder belang, zoals de Oude Man, Louise de huishoudster, Mr. Franklin, de advocaat van de Oude Man, de Russische ambassadeur en de President van de VS.
Het verhaal is onderverdeeld in zeven hoofdstukken, zonder titel.
Ze staan in chronologische volgorde en beslaan een periode van zes dagen, waartussen overigens wel enkele flashbacken voorkomen.
De zes dagen beschrijven een deel van het leven van Chance, dat binnen die dagen een opzienbarende wending neemt. Van een persoon die in zijn hele leven nooit één buiten het huis heeft gezet, tot iemand die in de hele VS bekend is om zijn welbespraaktheid en zijn diepzinnige uitspraken.
Het verhaal speelt zich af in New York (VS) en omgeving, ergens midden jaren zestig.
Binnen deze omgeving bevinden zich o.a. het huis van de Oude Man en de tuin, het landhuis van de Rand’s en het V.N. congres.
In het verhaal-perspectief is sprake van een alwetende, auctoriale vertelinstantie,
en het verhaal is geschreven in het Hij-perspectief.
De titel van het boek – Being There - is als volgt te verklaren.
Chance, de hoofdpersoon moet aan het begin van het boek het huis van de Oude Man, waar hij ook woont, verlaten, omdat hij niet kan bewijzen wie hij is en dat hij bij het huis hoort. Hij kan in weze niet bewijzen dat hij bestaat. Hij is er gewoon.
Idee, thema en motieven
Het thema van het boek is te vinden zijn satire, waarin het Amerikaanse machtcentrum van politicie, zakenmensen en media belachelijk wordt gemaakt door een onderontwikkeld en incompleet persoon, die in zeer korte tijd, zonder zelf hiervoor iets te ondernemen, een hoge positie binnen dit machtscentrum inneemt.
Het laat zien dat het mensen van de hoge klasse niet altijd het meest intellectueel onderlegt zijn en gemakkelijk ondermijnt kunnen worden.
Het verhaal laat tevens zien dat mensen niet altijd zijn wie ze lijken te zijn.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen