Boekverslag : Frank Martinus Arion - Dubbelspel
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 5653 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 5653 woorden.
Complete titelbeschrijving
Frank Martinus Arion, Dubbelspel, Het verhaal van een verbazingwekkend wereldrecord, zesde druk 1980, eerste druk 1973, De Bezige Bij, Amsterdam.
Tekstbeleving
Onderwerp
Het onderwerp van Dubbelspel is oppervlakkig gezien, het spelletje domino. Onder dit spelletje bespreken de vier heren maatschappelijke kwesties van Curaçao en ze houden heftige discussies. Gewoon lekker op een zondagmiddag. Het is een vriendschappelijk spel maar door de spanningen die er tussen de vier heren hangen, wordt het spel uiteindelijk ook een strijd. Ik vind dit een heel interessant onderwerp, gewoon omdat aan de hand van zo’n ‘doodgewoon’ spel zulke gecompliceerde discussies ontstaan en er zich een strijd uitmond. Mijn belevingswereld ligt natuurlijk niet dicht bij het onderwerp in oppervlakkige zin. Ik woon niet op Curaçao en ik leef niet in een land met zulke maatschappelijke problemen. Hiermee doel ik op de politiek en hoge posities die vertegenwoordigd worden door blanken, dus niet de inheemse mensen. Maar ik kan me wel voorstellen dat aan de hand van een spelletje deze kwesties besproken worden, dat er woorden ontstaan tussen de heren. Ook kan ik me voorstellen dat ze een strijd tussen hen in voelen, een strijd om wie de beste is. Je vergelijkt je namelijk toch altijd met anderen om te kijken hoe jij het in je leven doet. Of je het goed doet, of dat je het juist helemaal verkeerd aanpakt.
Gebeurtenissen
De gebeurtenissen in het boek liggen heel dicht bij je eigen belevingswereld. Ik bedoel dat de gebeurtenissen die in het boek voorkomen heel dicht bij de werkelijkheid liggen. Als je het leest zie je ze zo gebeuren. Je kunt je namelijk wel de situatie van deze mensen indenken, je hebt erover gelezen en je hebt er dingen van op TV gezien. Daarom komen de gebeurtenissen heel logisch op je over. Het grote verschil tussen arm en rijk. De afschuw die de mensen hebben voor de westerse wereld, omdat die hun land alleen maar dom houden. Dat soort dingen klinken je allemaal heel bekend in je oren, maar je hebt dit soort dingen altijd alleen maar vanuit een westers uitgangspunt bekeken. Je zag de beelden namelijk op de westerse tv en ook de dingen die je erover gelezen hebt, komen uit westerse boeken. Maar dit verhaal laat de andere kant van deze dingen zien. Je leest hoe de inheemse bevolking over bepaalde kwesties denkt. Er gebeurd echt heel veel in dit boek, hoewel wat zich eigenlijk op die ene dag afspeelt alleen maar een potje domino is. Dat maakt het boek juist zo interessant, eigenlijk gebeurd er iets heel eenvoudigs, maar ondertussen gaan er de meest complexe gedachten door de hoofden van de personages.
Personages
In het gehele verhaal komen zes hoofdpersonages voor. Niet al deze personages vind ik even sympathiek. Manchi bijvoorbeeld vind ik gewoon een ontzettende eikel. Ik snap dat hij boos is op zijn vrouw omdat ze vreemd is gegaan. Maar dat doet ze ook niet zomaar, vooral niet als je zo’n vent hebt als Manchi. Hij is absoluut niet aardig, hij kijkt alleen maar naar zichzelf en houdt geen rekening met anderen. Hij let alleen maar op zijn aanzien bij de rest van de inwoners van het dorp. Ik snap dat hij zijn vrouw Solema wil straffen, maar op deze manier is wel heel erg hard! Boeboe Fiel vind ik een domme man, hij bedoelt alles heel goed, maar hij denkt gewoon echt niet na bij de dingen die hij doet. Als hij dit eens zou doen, dan zou hij een heel eind verder gekomen zijn. Toch heeft hij wel een klein beetje van sympathie verdient, waarom precies vind ik moeilijk om uit te leggen, maar dat gevoel heb ik bij het lezen. Ik denk omdat hij diep in zijn hart echt van zijn vrouw houdt en hij zijn meest domme acties toch goed bedoeld. Hij is gewoon een zwak persoon, dus dan is het moeilijk om je sterk te houden. Janchi Pau vind ik weer wel een sympathiek persoon, hij geeft echt om Solema en hij is ook tot van alles in staat om zijn leven te beteren om haar maar gelukkig te maken. Hij heeft een goede inzicht in de maatschappelijke problemen op zijn eiland en verwoord deze ook met goede argumenten. Hij komt dus ook vrij intelligent over. Chamon vind ik ook wel een sympathieke man, al is hij wel snel agressief. Maar ik kan me met geen van deze vier personages echt identificeren. Dat komt gewoon omdat ze in een hele andere wereld leven dan ik.
Opbouw
Het boek is opgedeeld in drie delen. Vier dagdelen van een dag. Dit maakt het verhaal heel helder, je weet waar je op de dag zit. Verder vind ik de opbouw van de vier delen ook heel prettig, het zijn vrij korte hoofdstukken, waardoor je het makkelijk doorleest en dat vind ik toch wel heel erg prettig.
Stijl
Het verhaal is echt heel erg lekker geschreven, geen complexe zinsbouw, geen moeilijke woorden en alles vloeit heel logisch uit elkaar. Ik vond dat heb boek gewoon lekker las, ik hoefde niet opnieuw te beginnen omdat ik niet meer wist waar het over ging, het bleef je boeien tot het eind. En dat heeft denk ik vooral te maken met de stijl van het boek.
Tekstbestudering
Uiterlijke bouw
Het boek is opgedeeld in drie delen. Deel 1: De morgen en de ochtend. Deel 2: De middag en de schemering. Deel 3: De schemering. En eigenlijk een vierde deel of een toegift: Napelen.
Deze vier delen zijn weer opgedeeld in hoofdstukken. Deel 1: 35 hoofdstukken. Deel 2: 41 hoofdstukken en deel 3: 13 hoofdstukken.
Op de omslag van het boek zijn aan de voorkant dominostenen te zien en aan de achterkant een korte samenvatting en een foto van de schrijver.
Titel- en ondertitelverklaring
De titel Dubbelspel heeft verschillende betekenissen. Ten eerste het dubbele spel waar alle vier de heren aan hebben deelgenomen, een kei hard spel van tien rondes, waarin heel wat dubbelspelen in vielen. Een dubbelspel bij domino is als de winnaar met zijn laatste steen alle twee de open liggende ‘ogen’ kan bedekken. Ten tweede een persoonlijke en een maatschappelijke machtsstrijd. Met uitzondering van Chamon zijn de verliezers en winnaars van beide gevechten dezelfde personages. Janchi wint het spel en wint ook Solema voor zich. Boeboe Fiel verliest het spel en verliest ook zijn leven, hij kon de maatschappelijke machtsstrijd ook niet meer aan. Hij zag het niet meer zitten, daarom speelde hij ook heel erg slecht. Manchi verliest het spel en hij verliest Solema, waardoor hij uiteindelijk zelfmoord pleegt. Hij was bedreigd van twee kanten: Daar die tien/nul en hier dit gruwelijke bedrog van Solema. Dubbelspel. (p.354). Chamon wint het spel, maar hij verliest zijn beheersing waardoor hij Boeboe Fiel van zijn leven beroofd, hierdoor verliest Chamon zijn vrijheid waaraan hij zo gehecht is.
In het kort uitgelegd kan de titel op drie manieren uitgelegd worden:
1. De term ‘dubbelspel’ staat voor het winnen van het dominospel door een steen aan te leggen die aan beide uiteinden van de reeks stenen aansluit.
2. Daarnaast strijden de mannen in het verhaal onderling om de persoonlijke overwinning met betrekking tot politiek en vrouwen. Hierbij behaalt de speler Janchi een dubbele overwinning.
3. De vrouwen Nora en Solema spelen dubbel spel, omdat ze beiden een buitenechtelijke verhouding hebben.
De ondertitel Het verhaal van een verbazingwekkend wereldrecord is te verklaren dat het nog nooit iemand is gelukt een domino spel te winnen met tien/nul. Ook geeft de ondertitel aan dat de lezer een verslag van een unieke en spannende reeks gebeurtenissen krijgt aangeboden.
De vier delen:
Deel 1:
De morgen en de ochtend. Dit deel geeft een beschrijving van Curaçao en we maken kennis met alle hoofdpersonen. En de gebeurtenissen die er in dit tijdbestek voorkomen.
Deel 2:
De middag en de schemering. De gebeurtenissen die er in dit tijdbestek voorkomen.
Deel 3:
De schemering. De gebeurtenissen die er in dit tijdbestek voorkomen.
Deel 4:
Naspelen. Hierin wordt verteld hoe het met de verhaalfiguren afgelopen is
Motto
Het boek bevat drie motto’s.
It is not such matters, however, that the Tsar’s true character appears. Politics bored him; he loved his wife and children, he liked bicycling up and down the garden paths, and he had a passion for dominoes. When his dear Alix had a pain in her feet he was perturbed, but when he lost an Empire he hardly noticed it. On February 23, 1917, while he was at G.H.Q. in a last attempt to escape from the Revolution, he was worried by learning that his children had measles. He telegraphed to the Tsarina: ‘What a nuisance! I was hoping they would escape measles. Sincerest greetings to all. Sleep well. Nicky.’ On the same day he wrote: ‘I greatly miss my half-hourly game of patience every evening. I shall take up dominoes again in my spare time!
Bertrand Russell: ‘Freedom Versus Organization’
Dit tekstfragment vertelt hoe de Russische tsaar zijn passie voor domino belangrijker acht dan de politieke onheil in zijn land.
Wir sitzen um ein Tischen irgendwo
Und sagen Worte. Ineinaderpassen
Die Worte, die wir vor uns liegen lassen,
Als spielten wir zusammen Domino.
Zu einem Bild bewegt sich Stein auf Stein
Mit schwarzen Augen in dem Elfenbein.
Johannes R. Becher
Dit gedicht benadrukt het belang van het gesprek tijdens een spel. Daarnaast geeft het de onheilspellende sfeer van een dergelijk spel weer.
Domino is een gevaarlijk spel: Het is aan een dominotoernooi
te wijten dat de Hollanders in 1625 het onneembaar gedachte
fort ‘El Moro’ op Puerto Rico op de Spanjaarden wisten te veroveren.
Een reporter van de ‘Antilliaanse Radio Omroep V’
Het dominospel hield de Spanjaarden zo in de ban, dat de Hollanders het zwaarbewaakte fort in konden nemen.
Het eerste en het derde motto geven aan dat domino een dubbel-spel is, dat het niet slechts een gezelschapspelletje is, maar een spel dat verreikende consequenties kan hebben. De persoonlijke en de maatschappelijke veranderingen.
Het tweede motto wijzen op een dubbelspel wat door de auteur wordt gespeeld: hij schrijft en hij ‘speelt domino’.
Structuur
Het gehele verhaal wordt vanuit de zes hoofdpersonages geschreven, het is net alsof zij het vertellen. Maar op het eind blijkt dat er een verteller aan het woord is geweest. Hij was dus geheel in de zes hoofdpersonages gekropen. Maar dit is echt alleen maar in het ‘vierde deel’ Naspelen. De andere delen worden afwisselend vanuit een van de zes hoofdpersonages beschreven. Hierdoor is er veel afwisseling in het verhaal en veel actie.
Tijd en tijdvolgorde
Het chronologische verhaal wordt afgewisseld door veel flash-backs. Er zijn veel vooruitwijzingen, waardoor het verhaal een spannend effect krijgt. Dubbelspel begint bij de zondagochtend en eindigt bij de zondagavond. Doordat er per verhaalfiguur tijdsverschuivingen plaatsvinden, krijgt het verhaal een niet-chronologisch uiterlijk. Gezien de politieke achtergronden en de verwijzing naar de volksoproer van 30 mei 1969, kun je concluderen dat het verhaal zich in de zeventiger jaren afspeelt. Alleen hoofdstuk 1 en de proloog zijn geschreven in de tegenwoordige tijd. De rest van het verhaal is geschreven in de verleden tijd.
Plaats/ruimte
Dubbelspel speelt zich af op het eiland Curaçao, in het fictieve dorpje Wokota (een buitenwijk van Willemstad). De gebeurtenissen van de zes hoofdfiguren vinden voornamelijk plaats bij het huis van Boeboe Fiel, tussen het kerkhof en het bordeel Campo Alegre.
Figuren
Janchi Pau:
De geschiedenis van het onafgebouwde huis waarin Janchi woont brengt een belangrijk aspect van hem naar voren. Een zinvol bestaan – en hiermee gepaard gaand ‘levensplezier’, ‘gemeenschapszin’ en ‘ondernemingszin’ is voor Janchi direct afhankelijk van de mate waarin hij iets kan betekenen voor een geliefd en gerespecteerd persoon. Hij is jaren zeeman geweest. Na jaren varen besluit hij aan was te komen en te blijven om een huis voor zijn moeder te bouwen. Zijn vader, afkomstig uit Venezuela, had hen al jaren geleden in de steek gelaten. Na de dood van zijn moeder gaat hij echter niet verder met het bouwen van het huis. De lege plaats van zijn moeder wordt die zondag ingenomen door Solema. Hun wederzijdse liefde en respect geven hem de kracht om zijn huis af te maken. Het onafgemaakte huis symboliseert dan ook de onvolledige man die Janchi was voor hij Solema ontmoette. Hij zet uiteindelijk door zijn ondernemingszin een Coöperatieve Meubelfabriek op.
Solema vult Janchi op veel gebieden aan. Zij geeft hem de terminologie om na te denken; zij geeft hem de woorden om zijn afkeer met betrekking tot de Curaçaose maatschappij, die volgens hem ontbreekt aan ondernemingslust en teveel geleid wordt door blanken. De maatschappij zou meer geleid moeten worden door landslieden. ‘Over vijftig jaar is de situatie precies als nu: Vreemdelingen in de hogere posities en atilliaanse slaven daaronder. En de winst uit ons land!’ (p.169)
Janchi bezit ook veel wraakgevoelens, zelfbeheersing en moed. Zijn spel van die zondagmiddag is een afstraffing van Manchi, voor wat deze Solema aan heeft gedaan. Hij had het gevoel, dat hij met de kracht van concentratie die hij vanmiddag voelde, de kerel ook best zou hebben kunnen vermoorden. Maar het was beter zo. Veel beter. Janchi’s moed wordt geillustreerd aan de hand van zijn geslaagde poging een meisje van de verdrinkingsdood te redden. Dit wordt op een lijn gesteld met zijn verhouding met Solema.
Janchi staat bekend als een echte vrouwenjager, maar hij zal nooit misbruik maken van een vrouw. Wanneer hij merkt dat Manchi Solema op een vreselijke manier behandelt, vertelt hij haar dat hij haar altijd bewonderd heeft en als Manchi haar weer ooit pijn zal doen hij altijd voor haar klaar zou staan. Hij bedoelt hiermee helemaal niet dat hij seks wil, maar wat hij zegt meent hij gewoon oprecht. Dit is heel anders dan bij de andere mannen van curacao bij wie je vaak snel kunt verwachten dat ze uit zijn op seks.
Algemenere gegevens:
· Janchi woont in het dichtbegroeide dal achter de kerk van Wakota. Hij bezit een huis met drie slaapkamers. Het huis is nog volledig onafgebouwd.
· Hij gaat vaak uit vissen.
· Hij gaat nooit naar Campo Alegre. (een heel groot hoerenkamp)
· Draagt altijd een mes bij zich.
· Hij heeft een slank en pezig lichaam.
· Janchi is 35 jaar.
· Hij speelt verdomd goed domino, hij durft risico’s te nemen.
· Hij wil met vreemdelingen concurreren door op eigen kracht te presteren.
Manchi Sanantonio:
Manchi Sanantonio is een zelfingenomen deurwaarder, die sterk overtuigd is van zijn mening dat zwarten net zoveel kunnen bereiken als blanken. Hij is getrouwd met Solema en onderdrukt haar door haar elke dag vijf gulden te laten betalen. Deze vijf gulden symboliseert het inkomen van een goedkope hoer. Manchi heeft zijn vrouw enkele jaren geleden betrapt met een jonge rechter, Feliciano. Daarbij eiste hij van deze rechter dat die hem voor de vrijage met zijn vrouw betaalde. Manchi denkt dat hij rechter kan worden en dit beweert hij zelfs tegen de verslaggever.
Het verlies van het dominospel, alsmede het verlaten worden door zijn vrouw, kan hij niet verdragen. Hij pleegt zelfmoord.
Met de kogel die Manchi door zijn hoofd schiet komt een eind aan een personage met eigenschappen en een levensvisie die eigenlijk definitief zouden moeten verdwijnen van het eiland om het tot ontwikkeling te brengen.
Manchi woont op de een na hoogst heuvel van Wakota, in een huis wat hij zelf gebouwd heeft en heel erg trots op is. Een huis met acht slaapkamers. Dit getuigt van het feit dat Manchi een doorzettingsvermogen en ondernemingszin bezit. Maar hij gebruikt deze eigenschappen verkeerd. Hij doet alles om zijn persoonlijk aanzien te vergroten. Het afgebouwde huis, alles erin en eraan, is daar het model van: veel te veel kamers, Deense meubelen, bloeiende uit het buitenland afkomstige struiken. Ook wanneer Nora de rum brengt als enige dankjewel zeggen, het protestant zijn ipv katholiek, het verhaal over de overspelige vrouw van de rechter, zijn alle bedoeld om ontzag in te boezemen zonder daadwerkelijk te presteren.
Manchi is ook een persoon die graag heel veel macht heeft. Een goed voorbeeld daarvan is de boetedoening dei hij aan Solema heeft opgelegd, iedere avond HET briefje van vijf naast zijn bord leggen om haar eraan te herinneren dat ze een goedkope hoer is. Ook het feit dat hij rechter wil worden toont op een machtsvertoon.
Algemenere gegevens:
· Hij heeft vier dochters.
· Hij is taxichauffeur.
· Houdt heel veel van zijn planten.
· Kan geen piano spelen.
· Hij werd door sommige mensen zelfs shon Manchi genoemd.
· Hij bezit een revolver.
Solema :
Solema heeft een opleiding gehad in Europa. Een opleiding tot onderwijzeres, en enkele jaren universitaire studie. Ze probeert onder haar studie aan te tonen op welke punten Curaçao cultureel rijker is dan het Westen. Deze studie heeft haar gewapend tegen het leven op Curaçao. Iedere man bewondert haar. Om haar schoonheid, maar ook om het feit dat het een onafhankelijke vrouw is.
Zoals Janchi Solema nodig heeft om tot handelen over te gaan, zo hard heeft Solema Janchi nodig om tot een moedige daad te komen: weg te gaan bij Manchi om samen met Janchi haar persoonlijk geluk en maatschappelijke idealen te realiseren. Haar verhouding met Janchi maakt haar dat ze zichzelf meer gaat respecteren, ondanks de vernederingen van haar echtgenoot. Door Janchi hield ze op met haar oppervlakkige avonturen, die ze uit wraak op Manchi had onderhouden.
Solema helpt Nora aan de overige vijf gulden die Nora nog nodig heeft om schoenen voor haar zoontje te kopen. Solema geeft Nora hierbij het ‘hoerenbiljet’ omdat ze toch op het punt staat weg te gaan bij Manchi. Solema is gewoon een heel aardige vrouw.
Nu ze eenmaal samenwoont met Janchi is ze heel erg gelukkig, ze is zelfs bezig een politieke partij op te richten met een coöperatiefsocialistische grondslag.
Algemenere gegevens:
· Lang zwart sluik haar. Ze heeft het kort geknipt en er kleine krulletjes in gedraaid.
· Ze heeft een heel dun middel en een platte buik. Haar benen zijn juist zoals ze moeten zijn. Niet te dik en niet te dun. Haar borsten, achterwerk en haar hals zijn precies goed. Haar gezicht is lekker rond en niet hoekig. Haar kin is mooi rond. Haar lippen zijn heel dun en zwart. Ook haar tepels zijn zwart. Ze is een van de weinige mensen die geen make-up gebruikt. Ze heeft een hele zachte huid. Ze heeft witte gave tanden en een kleine neus. Maar al haar aantrekkingskracht concentreerde zich in haar wakkere ogen, waarvan de diepbruine pupillen voortdurend schitterden in een ruim en helder veld van wit.
Nora :
Nora Fiel is al jaren getrouwd met Boeboe. Ze is een moedige en zelfstandige vrouw. Ondanks alle vernederingen en slippertjes van haar man, blijft ze bij hem. Sinds vier jaar heeft ze zelf een buitenechtelijke verhouding met Chamon. Om geld te verdienen -geld dat Boeboe opmaakt aan drank en hoeren- moet ze zelf ook prostitueren. Nora bevindt zich in een afhankelijke positie: ze wil haar man niet verlaten, maar ook Chamon wil ze niet opgeven. Financieel gezien is ze afhankelijk van de prostitutie. Om bijvoorbeeld aan geld te komen voor schoenen voor haar zoon, gaat ze met Diego Manuel naar bed. Van hem krijgt ze een tientje, maar ze heeft vijftien gulden nodig. Daarom hoopt ze ook bij Chamon aan te kunnen kloppen. Boeboe wordt door Chamon vermoord en Chamon verdwijnt achter de tralies. Nora heeft nu alleen haar kinderen nog.
In de relaties die Nora met andere onderhoudt ontbreekt het haar aan liefde en respect. Ook is ze zeer gevoelig voor vigerende fatsoensnormen. Deze fatsoensnormen verhinderen Nora echter om daadwerkelijk iets aan haar situatie te veranderen. Het meest wrange voorbeeld hiervan is Nora’s bevel aan Ostrik om de met zo veel moeite verkregen vijftien gulden voor zijn schoenene uit te geven aan een nieuwe fles rum. Dit om de ‘schande’ van haar leven te ontlopen. Heel het eiland zou weten, dat bij Nora, de gastvrije vrouw van Boeboe Fiel, de drank was opgeraakt! (p.338)
Toch ontbreekt het Nora niet aan moed. Integendeel, maar deze eigenschap help haar uitsluitend het hoofd te bieden aan het zware leven dat zij leidt. Nora stelt zich onafhankelijk op tegenover haar man en zal zij zich niet in een zekere mate laten vernederen.
Boeboe Fiel :
Boeboe Fiel is een taxichauffeur. Hij is vijftig jaar en hij is getrouwd met Nora en heeft in totaal zestien kinderen gehad. Zeven van hen wonen nog thuis, drie zijn al uit huis en de overige zes kinderen zijn al overleden. Hij is lui, zorgeloos en mist elk verantwoordelijkheidsgevoel. Doordat hij veel geld verkwist, moet Nora zich regelmatig aan mannen verkopen om aan geld te kunnen komen. Boeboe heeft veel respect voor de succesvolle Manchi, die een mooi huis en een intelligente vrouw heeft. Ondanks zijn losbandige leven realiseert Boeboe zich dat hij zijn vrouw niet kan missen. Zij is zijn ‘reddende engel’. Hij verdedigt haar zelfs als haar minnaar, Chamon, haar afwijst. Bij de vechtpartij die hierop volgt wordt Boeboe vermoord.
Boeboe Fiel belichaamt vrijwel alle ongunstige vooroordelen die er over mannelijke Curaçaoënaars bestaan en die in de gesprekken van de vier ‘dominovrienden’ naar voren komen:
· Hij kan niet regeren.
· Hij is lui.
· Hij heeft geen verantwoordelijkheidsgevoel.
· Hij wordt snel verliefd.
· Hij houdt ervan te doen waar hij zin in heeft. Hij is een individualist.
· Het ontbreekt hem aan ondernemingszin.
· Hij geniet te veel van het leven, hij is een dromer.
· Hij houdt van een goed gesprek, een borrel, een vrouw. En de zon en de schaduw maken hem allebei moe.
· Hij is te gauw tevreden.
· Spanningen onder mannen op Curaçao zijn levensgevaarlijk. Altijd en hoe klein ze ook zijn. Boeboe Fiel en Chamon.
· Hij neemt Janchi’s ideeen over zonder na te denken.
· Hij speelt meer dan 30 jaar domino.
Boeboe heeft een levenshouding die in het algemeen onbruikbaar is.
Chamon Nicolas:
Chamon Nicolas is geboren op het bovenwindse eiland, Saba. Hij is 43 jaar en woont sinds twintig jaar op Curaçao en is de vaste dominopartner van Janchi. Hij leeft van de verhuuropbrengsten van twee kleine huisjes en een appartement. Een inkomen waar alleen Nora, de vrouw met wie hij een verhouding heeft, van op de hoogte is. Hij is dus een kleine kapitalist met twee krotten en twee duizend gulden. Chamon geeft er echter de voorkeur aan zich voor zeer arm uit te geven, omdat hij dit voorzichtiger vindt. Hij blijft voor de meeste mensen dan ook een ietwat verlopen Bovenwinder, die leeft van losse karweitjes. Het enige evenwel waar men in ieder geval niet aan kan twijfelen als men de goedlachse, tamelijk gezette neger van middelmotige lengte met zijn vierkant hoofd – hij mist een tand – is dat hij goed eet. Daar besteed Chamon alle aandacht aan. Omdat hij engels spreekt en leest (dit is zijn moedertaal maar hij spreekt ook vloeiend Papiamento) heeft hij toegang tot een uitgebreide wereld van lectuur. Hij maakt hier gebruik van om zijn curacaose vrienden, die wel goed konden kletsen, maar door gebrek aan informatie nooit diep op de zaken konden ingaan, zo nu en dan, want hij had geen behoefte het zozeer lof af te steken, dat ze jaloers op hem zouden worden. Hij wilde alleen maar dat ze een klein beetje rekening met hem hielden, verder wilde hij zijn mond houden en een zo vredig mogelijk leven tussen hen leiden.
Om zijn uiterlijk bekommert hij zich niet zoveel; je zou hem zo voor een landloper aanzien. Het maakt ook zijn sjofelheid dat hij bij vechtpartijen betrokken raakt.
Ooit heeft hij een gevangenisstraf uitgezeten, doordat hij uit zelfverdediging een man heeft vermoord. Chamon is een lafaard, hij durft geen risico’s te nemen: als hem de grond onder de voeten te heet wordt, breekt hij met Nora en besluit hij nooit meer domino te spelen met zijn vrienden. In zijn verweer om Boeboe van zich af te slaan, wordt Boeboe gedood en moet Chamon opnieuw een gevangenisstraf uitzitten. Chamon heeft altijd een mes bij zich.
Onderlinge relaties:
Boeboe Fiel is getrouwd met Nora. Nora Fiel heeft een verhouding met Chamon Nicolas. Manchi Sanantonio is getrouwd met Solema Sanantonio. Solema heeft een verhouding met Janchi Pau. De deelnemers aan het dominospel zijn verdeeld in twee teams: Boeboe/Manchi en Chamon/Janchi. Eigenlijk zijn de deelnemers geen vrienden. Uit hun gedachten blijkt dat ze ontzag hebben voor elkaar, maar ook angsten kennen. Ook gaan Chamon en Janchi een verhouding aan met de vrouwen van de andere twee ‘vrienden’.
Vertelwijze en perspectief
Het verhaal wordt door een verteller verteld, dit is duidelijk te merken aan het eind van het boek. De verteller vertelt hoe aan hem raad is gevraagd over het proces van Chamon. Het verhaal is dus auctorieel geschreven.
Motieven
Dood
In de gesprekken en de gedachten van de dominospelers is er veel aandacht voor de dood en wat daar mee te maken heeft. Er is veel aandacht voor de wapens, die ze behalve Boeboe allemaal wel een bezitten. Ook worden er in de gesprekken veel opmerkingen gemaakt met betrekking tot de dood. De dominopartij is eveneens onlosmakelijk verbonden met de dood verbonden. Met de concentratie die Jachi en Chamon bezitten zouden ze hun rivalen zo kunnen vermoorden. Voor de feitelijke dood van Boeboe en Manchi heeft het dominospel hen al omgebracht. Een dubbele dood, zowel lichamelijk als geestelijk. Deze nadrukkelijke aandacht voor de dood, wil laten zien dat zowel aan het leven als aan de levenshouding van de twee mannen beeindigd dienden te worden, wil er iets ten goede veranderen.
Liefde
De heren, behalve Janchi, voelen zich thuis in een relatie met de kenmerken: het vernederen van de vrouw, machtswellust van de kant van de man, de eis van absolute onderdanigheid en trouw van de vrouw aan de man, het doorstaan van lichaamelijke pijn door de vrouw, kortstondige bevrediging van seksuele behoeftes, financiele bijbedoeningen en gebrek aan wederzijds respect. De bestaande verhoudingen tussen de mannelijke en vrouwelijke personages: Manchi-Solema, Boeboe-Nora, Boeboe-Micha (hoer), Chamon-Nora, Diego-Nora. Lijnrecht tegenover deze vernielende liefde staat de liefde van Janchi en Solema waaraan alle genoemde kenmerken ontbreken en zijn vervangen door hun tegenhangers: wederzijds respect, respect en begrip, integriteit, gelijkheid, openheid, lichamelijk en geestelijk welzijn, tederheid. De meeste nadruk krijgt echter het opbouwende karakter van hun relatie.
Bouwen van huizen
De staat waarin de huizen van Manchi, Boeboe, Chamon en Janchi zich verkeren symboliseren hun levensstijl en hun personage.
Gespannen verhouding Westerse en Curaçaose wereld
In Curaçao worden de hogere posities vertegenwoordigd door vreemdelingen en de Antilliaanse mensen zijn hun slaven. Zo blijft het land dom en profiteert het niet van de winst. Janchi heeft hier de meeste ideeën over. Maar de Curaçaoënaar doet er ook niet veel aan om dit te veranderen. Ook probeert Solema haar westerse studiegenoten van de rijke cultuur van Curaçao te overtuigen.
Produceren
Door te produceren krijg je vooruitgang. Janchi heeft het steeds over produceren, dan de inheemse bevolking dit niet doet en dat het daarom zo slecht gaat met het land. Janchi gaat wel produceren, een meubelfabriek, en verbetert hierdoor zijn levenssituatie. Solema produceert op haar eigen manier, zij werkt aan een partij.
Schoenen
De score van het dominospel wordt in damesschoenen uitgedrukt. De roman laat zo de rol van schoenen in de geschiedenis van Curaçao zien. Alleen de vooraanstaande mensen droegen schoenen, de armen niet. Het niet dragen van schoenen, en dus het krijgen van schoenen is het symbool van armoe. Daarom doet Nora ook zo haar best om ervoor te zorgen dat ze geld bij elkaar krijgt om schoenen voor Ostrik, haar zoontje, te kopen die op een goede middelbare school zit.
Thema
Een verkenning van de voorwaarden op het persoonlijke vlak om bewust tot maatschappelijk verantwoord handelen te komen.
Stijl
De vertelstijl van Dubbelspel is vooral de manier waarop de personages met elkaar afgewisseld worden. Je leest hun gedachtes en iedereen heeft eigenlijk zo zijn eigen stijl, waardoor ze goed van elkaar te onderscheiden zijn. Het zijn de woorden die dan gebruikt worden, de vriendelijkheid van de woorden die je doen denken aan een bepaald personage. Zo krijg je denk ook een voorkeur voor een bepaald personage.
Achtergrondinformatie van de schrijver
Frank Martinus Arion is het pseudoniem van de op 17 december 1936 geboren Frank Efraim Martinus. Arion wordt geboren op Curaçao, één van de Antilliaanse eilanden. Hij schrijft zowel in de Nederlandse taal als in zijn moedertaal, het Papiamento. Als wetenschapper aan de Amsterdamse Universiteit brengt hij over deze voertaal een bibliografie uit. In 1957 debuteert hij als auteur met de poëziebundel Stemmen uit Afrika. Echte bekendheid krijgt hij pas in 1973 met de roman Dubbelspel, waarvoor hij in 1974 de Van der Hoogtprijs ontvangt. In zijn sociaal-politieke roman, Afscheid van de koningin (1975), gaat hij in op de verhouding tussen Nederland en de vroegere koloniën alsmede de problematiek van de apartheid en intolerantie. In 1979 publiceert hij Nobele wilden en in 1995 De laatste vrijheid. In zijn werk wil Arion de lezer bewust maken van de problematiek waar het volk op de Antilliaanse eilanden mee kampt. Daarnaast wil hij de lezer bekend maken met de cultuur van de Antillianen. Naast zijn werk als auteur was Arion de voornaamste oprichter van het maandblad Ruku, dat bekend werd door de publicatie van een rapport over de achtergronden en onlusten van 30 mei 1969 op Curaçao.
Analyseschema:
Hoofdstuk Deel 1, De morgen en de ochtend
Wie: Manchi Sanantonio, Solema, Janchi Pau, Boeboe Fiel, Chamon Nicholas, Nora
Waar: Curaçao, Wakota
Wanneer: Zondagochtend
Wat: Het begint met de zondagochtend. Boeboe Fiel komt thuis na een nacht doorzakken in een hoerenkamp. Hij had al zijn geld daar verspild. Nora is boos, maar vooral bezorgd, omdat ze nu geen schoenen voor haar oudste zoon kan kopen. Manchi's vrouw Solema maakt de zondagssoep klaar en gaat daarna naar de kerk. Als ze rond 8 uur 's morgens uit de dorpskerk komt, gaat ze eerst naar Janchi. Janchi ligt nog te slapen. Solema wekt hem en dan gaan ze met elkaar naar bed. Manchi wist niet dat Solema vreemdging, hoewel dat al eerder voor was gekomen. Nora gaat op hetzelfde moment ook naar de kerk, maar dan komt ze de doodgraver tegen en omdat ze het geld heel hard nodig heeft, gaat ze voor f.10,-- met hem naar bed. De schoenen voor haar zoon kosten f.15,-- en omdat haar zoon nog f5,-- nodig heeft, zit ze nogal te tobben. Manchi maakt zich klaar om domino te gaan spelen, hij poetst de schoenen waarmee ze de score aan zullen geven.
Motieven: Dood, liefde, bouwen van huizen, gespannen verhoudingen Westerse en Curaçaose wereld, produceren, schoenen.
Hoofdstuk Deel 2, De middag en de schemering
Wie: Manchi Sanantonio, Solema, Janchi Pau, Nora, Boeboe Fiel, Chamon Nicholas
Waar: Curaçao, Wakota
Wanneer: Zondagmiddag
Wat: Die middag spelen Boeboe, Manchi, Janchi en Chamon met zijn vieren Domino onder de tamarinde boom bij Boeloe. Normaal praten de mannen niet over politiek, maar nu opeens wel. Er komt even bijna ruzie. De score van het dominospel wordt bijgehouden met schoenen. Als de ene partij 10 potjes (spelletjes) gewonnen heeft en de ander minder dan 5 dan hangt de partij die gewonnen heeft een paar schoenen in de boom boven het hoofd van de tegenpartij. Vandaag is een bijzondere dag. Boeboe Fiel is zeer duf en vermoeid en moet de hele tijd aan de hoer denken met wie hij vannacht gelegen had. Manchi is nogal verward over Solema. Janchi denkt alleen maar aan Solema omdat Solema hem beloofd heeft bij hem te komen wonen als hij zijn huis af heeft. Chamon heeft zijn gedachten bij Nora, omdat hij een einde aan hun seksrelatie wil maken. Door Boeboe's onoplettendheid en vermoeidheid, staan Janchi en Chamon flink op winnen. Door het spel heen komt Nora steeds rum brengen en probeert daarbij Chamons aandacht te trekken. Ondertussen loopt de score van Chamon en Janchi op tot 4 schoenen boven de hoofden van Boeboe en Manchi en 0 boven de hunne. Manchi wordt steeds pissiger en Boeboe steeds slaperiger. Op een gegeven moment stoot Nora expres Chamon aan, om hem te vertellen dat hij naar de keuken moet komen, maar Chamon begrijpt het niet. Boeboe ziet het echter en gaat het een beetje verdacht vinden. Als de score 8 tegen 0 in het voordeel van Janchi en Chamon is, komen er 3 mannen langs die het tafereeltje zien en het zeer bijzonder vinden dat Manchi, die in het dorp in hoog aanzien staat, zo erg verliest, dus roepen die er meer mensen bij. Als het 9-0 is spreken de mensen van een wereldrecord en roepen ze de pers er bij. Boeboe's hele tuin staat vol met camera's en mensen.
Motieven: Dood, liefde, bouwen van huizen, gespannen verhoudingen Westerse en Curaçaose wereld, produceren, schoenen.
Hoofdstuk Deel 3, De shemering
Wie: Manchi Sanantonio, Solema, Janchi Pau, Nora, Boeboe Fiel, Chamon Nicholas
Waar: Curaçao, Wakota
Wanneer: Zondagavond
Wat: Nora loopt af en aan met rum voor de 'gasten'. Op een gegeven moment raakt de rum bijna op, maar heeft ze eigenlijk geen geld voor nieuwe rum. Ze laat nog, na lang tobben, haar oudste zoon rum kopen met het geld van de schoenen. (Haar trots wint het van haar zorg). Haar oudste zoon kan het niet over zijn hart verkrijgen om een hele fles rum te kopen van het geld dat eigenlijk voor zijn schoenen bedoeld was, dus koopt hij een halve fles. Nora, die achteraf toch spijt heeft dat ze haar geld heeft verspild aan rum, laat haar kind Chamon roepen. Chamon, die op dat moment een t.v.-interview aan het geven is, komt meteen mee. Dat trekt de aandacht van Boeboe. Nora vraagt Chamon mee te komen achter het toilethok. Chamon komt. Boeboe, die zeer achterdochtig begint te worden, gaat het toilethok in om ze af te luisteren. Nora probeert geld los te krijgen van Chamon. Intussen gaat Janchi naar huis, waar hij Solema aantreft, die besloten heeft nu al bij Janchi in te trekken. Chamon en Nora krijgen ruzie over het geld. Op dat moment wordt het Boeboe te veel en valt Boeboe met een ijzeren staaf Chamon aan. Chamon, bang om vermoord te worden, trekt zijn mes en steekt Boeboe dood. Chaos overal. Manchi gaat naar huis. Nora is in paniek en zodra Boeboe's oudste zoon terug komt, laat die zijn fles met rum vallen. Thuis gekomen ontdekt Manchi dat Solema weg is. Depressief van de grote verliezen, schiet Manchi zichzelf door het hoofd.
Motieven: Dood, liefde, bouwen van huizen, gespannen verhoudingen Westerse en Curaçaose wereld, produceren, schoenen.
Hoofdstuk Naspelen
Wie: De verteller
Waar: Curaçao, Wakota
Wanneer: Na die ene zondag
Wat: Omdat er geen psychiater bereid werd gevonden, accepteert een freelance rechtbankverslaggever de opdracht van de rechter na te gaan of er eventueel verborgen elementen waren, die de gewelddadige handelingen van drie van de vier spelers, na zo’n ‘gewoon spel’, wat nader konden verklaren.’Deze man vertelt nog dat Cahmon een lange gevangenisstraf heeft gekregen, dan Janchi Pau zijn eigen meubelfabriek is begonnen en ook nog andere coöperatieven heeft helpen opzetten en dat Solema werkt aan een politieke partij op coöperatiefsocialistische grondslag.
Motieven: liefde, bouwen van huizen, produceren
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen