Auteur: Frank McCourt



Titel: Angela’s Ashes



Verschenen in: 1996



Aantal blz.: 351



Leestijd: 35 uur



Uitgelezen op: 3 februari 2002







leeservaringsverslag



Inhoud inleidende gedeelte



Frank vertelt over hoe zijn ouders elkaar ontmoet hebben en hoe het gekomen is dat ze zijn getrouwd. Beiden komen ze uit Ierland, maar hebben elkaar in Amerika ontmoet. Zijn moeder, Angela, is door haar moeder naar Amerika gestuurd omdat er volgens haar in Amerika alleen maar mensen rondliepen die nergens goed voor waren. Zijn vader, Malachy, ontmoet Angela en heeft seks met haar. Angela is zwanger en Malachy wordt gedwongen met haar te trouwen. Hij wordt gedwongen door de tantes van Angela, die vinden dat ze alles moeten doen wat God goed zou vinden.



Het kind wordt in augustus geboren en Malachy gaat in oktober naar het stadhuis om hem aan te geven. Hij is dronken en laat daarom bij de naam alleen maar Male invullen. Hij wilde het kind Malachy noemen, maar goed. Het kind wordt Francis gedoopt, tijdens de doopplechtigheid gaat er van alles mis, zo is de aangewezen priester er niet, omdat hij dronken is en de afspraak daardoor vergeet. Malachy gaat na de plechtigheid meteen de kroeg in en laat Angela alleen achter (met de tantes).



Dit alles wijst niet op een gelukkige jeugd, het allereerste wat Frank dan ook schrijft is dat hij geen gelukkige jeugd heeft gehad. Dat iedereen wel eens klaagt over zijn jeugd, maar dat er geen zo erg is als de Ierse jeugd die hij heeft gehad. Zijn ouders hadden volgens hem nooit moeten verhuizen naar Ierland en altijd in Amerika moeten blijven.



Voorlopige persoonlijke beoordeling



Dit eerste deel is eigenlijk alleen maar beschrijvend, Frank was er zelf ook niet bij, dus het moet zo zijn dat hij het van iemand anders heeft gehoord. De personen kwamen op mij wel echt over, al weet ik nog niet zo goed wie die personen zijn. Malachy (de vader van Frank), ging meteen na het dopen van zijn kind naar de kroeg, ik vind dit niet echt normaal. Ik ben wel heel erg benieuwd hoe het verder gaat. De tweede alinea in het boek is deze: When I look back on my childhood I wonder how I survived at all. It was, of course, a miserable childhood: the happy childhood is hardly worth your while. Worse than the ordinary miserable childhood is the miserable Irish childhood, and worse yet is the miserable Irish Catholic childhood. Als ik kijk naar wat ik tot nu toe heb gelezen moet het inderdaad een verschrikkelijke jeugd zijn geweest. Frank is ongepland gekomen en hij is de reden dat zijn ouders getrouwd zijn. Toen hij werd gedoopt ontstond er ruzie tussen zijn vader en de priester en liet zijn moeder hem met zijn hoofd in het heilige water vallen.



Het is duidelijk dat het boek autobiografisch is en dat het verhaal hier bij het begin begint en ik verwacht dan ook dat het redelijk chronologisch verder zal gaan.



Samenvatting



Als Angela Sheehan in New York aankomt ontmoet ze Malachy McCourt, ze voelt zich tot hem aangetrokken en ze hebben seks. Angela raakt hierdoor zwanger en haar familie dwingt hen te trouwen. Hun zoon wordt geboren en ze dopen hem Francis (Frank), ze zijn erg arm en Malachy is een alcoholist. Ongeveer een jaar nadat frank geboren is wordt er nog een zoon geboren, Malachy junior en snel daarna een tweeling, Oliver en Eugene.



Hun vader verdrinkt het geld dat bedoeld is voor eten, ze hebben dus altijd honger. Angela is altijd boos en ze is verbitterd, omdat ze haar kinderen niet eens fatsoenlijk te eten kan geven. De vader van Frank heeft de gewoonte om zijn zoons midden in de nacht wakker te maken en ze te laten beloven dat ze zullen sterven voor Ierland als dat nodig is. De jongens beloven het, maar begrijpen niet wat hun vader bedoeld en waarom hun vader zo doet als hij dronken is.



Dan wordt het vijfde kind geboren, een meisje, Margaret. Vader hield ontzettend veel van haar en hij veranderde, hij dronk niet meer en nam het geld dat hij verdiende mee naar huis. Angela kon eindelijk gelukkig zijn, met dit meisje, veranderde haar leven. Helaas was dit geluk maar van korte duur, Margaret overlijdt als ze negen weken oud is. Frank moet nu voor zijn broers zorgen, omdat zijn vader elke dag dronken is en zijn moeder alleen nog maar huilt, terwijl hij zelf pas vier jaar oud is.



Zijn vader en moeder besluiten terug te gaan naar Ierland, naar het dorpje waar zijn moeder is geboren en opgegroeid, Limerick. Zijn vader haat het daar, hij komt uit Noord-Ierland en daarom wil niemand hem aannemen. Ze hebben dus weer geen geld. Hun situatie is zo mogelijk alleen maar verslechterd. Ze leven van de steun, maar vader koopt meestal drank van dat geld, dus hebben ze weer geen eten. Ook Oliver overlijdt dan en een half jaar daarna Eugene. Frank en Malachy moeten naar school, op school worden ze yanks genoemd omdat ze in Amerika zijn geboren. Als ze naar school gaan hebben ze een beetje afleiding, Frank heeft zelfs een paar vrienden, maar die blijken niet zo heel veel waard te zijn.



Er wordt nog een zoon geboren, Michael, zijn vader verteld Frank dat Michael is gebracht door een engel die hem op de zevende trap heeft neergelegd. Frank is vaak alleen en op die momenten praat hij vaak met de engel. Frank krijgt nog een broertje, Alphie.



Als Frank tien is wordt hij ziek, hij heeft de tyfus. Als door een wonder overleefd hij dit, maar hierdoor heeft hij veel school gemist en moet hij een jaar overdoen. Hij schaamt zich hiervoor omdat hij nu in de klas zit bij zijn jongere broertje Malachy. Hij weet de leraar er echter van te overtuigen dat hij best naar de volgende klas kan en zo komt hij weer bij zijn eigen vrienden in de klas.



De oorlog begint en vele mannen gaan naar Engeland om te werken in de munitiefabrieken, ze worden hiervoor goed betaald en de families van de mannen die dit doen krijgen dan ook elke maand een check met geld. Ook de McCourts willen wel zo leven, dus ook de vader van Frank gaat naar Engeland. Ze krijgen echter nooit een check, hun vader is hen vergeten en verdrinkt zijn geld in Engeland. Angela moet gaan bedelen, ze probeert dit voor haar kinderen verborgen te houden. Dan wordt ze ziek en moet ze naar het ziekenhuis. De kinderen gaan naar haar zus, die niet echt blij is met zoveel monden die ze ineens moet voeden.



De huur van hun huis kunnen ze niet meer betalen en ze worden uit hun huis gegooid. Angela besluit om hulp te vragen aan haar moeder. De grootmoeder van Frank neemt hem mee naar een kennis, Laman Griffin. Frank moet gaan vragen of hij hier met zijn moeder en broers kan blijven. Laman vindt dit niet echt fantastisch, maar gaat toch akkoord. Frank vindt het verschrikkelijk, Laman gebruikt zijn moeder als slaaf en als hij ’s nachts een keer hoort dat zijn moeder bij Laman in bed kruipt besluit hij weg te gaan. Hij gaat naar zijn oom Pat waar hij blijft. Zijn broertje Michael komt hem vaak opzoeken, hij mist hem omdat Malachy ook weg is om te gaan studeren. Michael komt ook bij oom pat wonen en omdat zijn moeder vindt dat het niet goed is voor haar kinderen om apart van haar te leven komt zij er ook wonen. Zo zijn ze eindelijk van Laman af en wonen ze weer allemaal bij elkaar.



Frank heeft inmiddels al verschillende baantjes gehad, allemaal tijdelijk. Nu heeft hij een baantje als bezorger van telegrammen. Hierdoor ontmoet hij Theresa, ze heeft de tering. Hij komt vaak bij haar binnen en als het niet te slecht met haar gaat hebben ze ‘the excitement’ op de bank. Theresa overlijdt en Frank is bang dat hij ervoor heeft gezorgd dat ze in de hel is gekomen. Veel later biecht hij alles op aan een priester die hem alles vergeeft.



Eindelijk heeft Frank het geld bij elkaar om naar Amerika te gaan en geld te verdienen. Hij zal niet, zoals zijn vader, zijn moeder en broers vergeten, maar terugkomen met veel geld, zodat hij een fatsoenlijk huis voor hen kan kopen en ze nooit meer honger hoeven te hebben. Hij zal terugkomen…



Definitieve oordeel



Ik vond het boek heel ontroerend, zonder heel veel woorden beschrijft Frank McCourt emoties. Hij schrijft in redelijk korte zinnen waardoor het voor mij heel ontroerend werd. De inhoud vind ik erg boeiend, het is niet zo dat ik echt niet kon stoppen met lezen, maar toch heb ik het boek telkens weer opgepakt. De gevoelens zijn zeker belangrijker dan de gebeurtenissen, er gebeurd erg veel in het boek (Frank zijn broers en zusje overlijden en zijn vader die telkens dronken thuis komt), maar al deze gebeurtenissen worden emotioneel beschreven. Frank houdt van zijn vader ondanks dat hij hun geen eten kan geven omdat hij alcohol belangrijker vind dan zijn eigen kinderen. Als zijn vader sober is, ’s ochtends bijvoorbeeld, verteld hij Frank verhalen en drinkt hij thee. Pas als hij ouder is begrijpt hij wat zijn vader hen heeft aangedaan, maar nog neemt hij het hem niet echt kwalijk, hij besluit alleen om zelf niet zo te worden en zijn familie uit de problemen te helpen.



Zoals ik al had verwacht is het verhaal chronologisch opgebouwd, Frank verteld over zijn jeugd, vanaf dat hij geboren is tot hij een jaar of negentien is en vertrekt naar Amerika. Het verhaal is niet spannend zoals in een detective serie, maar op een bepaalde manier is het toch wel spannend, elke avond wachten Frank en zijn moeder op zijn vader. Zal hij dit keer toch komen en geld mee brengen? Of is deze dag net als de andere en gaat hij na zijn werk meteen naar de pub?



Het verhaal heeft een heel open einde, maar dit vond ik juist wel erg mooi. Het hele boek door wil Frank terug naar Amerika en aan het eind gaat hij. Hij is van alles van plan, maar we zullen niet weten of hij zijn plan zal kunnen uitvoeren.



De personen kwamen wel levensecht over, dit heeft waarschijnlijk ook te maken met het feit dat de personen ook echt (hebben) bestaan. Ik kon het verhaal redelijk makkelijk lezen, het taalgebruik was niet bijzonder ingewikkeld, maar soms zaten er Ierse woorden tussen. Daar moest ik even aan wennen, maar na een tijdje stoorde dat me niet meer.



Ik denk dat de schrijver ons wil vertellen over zijn jeugd, hoe hij opgroeide in Ierland en hoe de opvattingen toen waren. De godsdienst overheerste de mensen in Limerick en seks was absoluut taboe (zeker voor het huwelijk), er waren veel dreigingen. De tering heerste en daar overleden velen aan, veel mannen dronken en verwaarloosden hun familie. Veel mensen leefden in armoede en moesten hulp zoeken bij kerkelijke instanties, ze hebben echter geleerd dat ze zich daarvoor moeten schamen en doen het dus niet graag.



Verwerkingsopdrachten



1. Het is niet zo dat de moeder overlijdt en dat er daarom kan worden gesproken over Angela’s Ashes (de as van Angela). Volgens mij gaat het meer over de moeilijkheden die Angela heeft tijdens haar leven, die zijn als haar as. Angela heeft geen gelukkig leven, ze moet constant bedelen om haar kinderen iets te eten kunnen geven en daarbij komt ook nog dat ze drie van haar kinderen verliest. Haar man laat haar in de steek en ze heeft nooit echt van hem gehouden, ze moest met hem trouwen om een schande te voorkomen.

2. Het boek is autobiografisch, het is dus logisch dat de schrijver zijn verbeelding put uit zijn eigen ervaringen. Waarschijnlijk is het verhaal zo hier en daar wel aangepast, maar voor het overgrote deel is het verhaal echt gebeurd.



3.a.) De schrijver vermeld niet expliciet wat zijn vader doet als hij zichzelf bezat in de kroeg, wel dat hij vaak een gelegenheid aanwendt om ervoor te zorgen dat hij gratis te drinken krijgt (geboorte van een kind, of de dood van een van zijn kinderen). Als zijn vader naar Engeland is gegaan weten ze niet wat hij daar doet, of hoe het daar met hem gaat. Ze worden uit hun huis gezet en horen nooit meer iets van hem. Ook over de levens van andere familieleden wordt niet gesproken.



De grootste opening in de verhaalwerkelijkheid is het einde, het boek heeft een open einde waar Frank naar Amerika gaat om geld te verdienen voor zijn moeder, maar we weten niet of het hem lukt. Dat moeten we zelf afmaken.



b.) Frank zijn vader is erg belangrijk voor Frank, toen hij klein was zag hij zijn vader als zijn grote voorbeeld. Hij wist niet wat zijn vader hem en zijn moeder aandeed, dat hij het geld dat hij verdiende niet gebruikte om eten voor hen te kopen, maar om voor zichzelf in de kroeg alcohol te kopen. Toch vertelde hij Frank altijd verhalen, Frank kon erg boos worden als iemand zijn verhaal stal over Cuchulain . Dat was zijn verhaal!



Zijn vader veranderd totaal met de geboorte van Margaret, op de een of andere manier vindt Frank dit vervelend, omdat zijn vader nu heel veel met Margaret bezig is en hem niet meer zo vaak verhalen verteld. Als Margaret overlijdt wordt alles nog erger dan het was, zijn moeder huilt alleen maar en zijn vader kan het verdriet helemaal niet aan en gaat nog meer drinken. Zijn vader haalt hem en Malachy ’s nachts uit bed om hen te laten beloven dat ze zullen sterven voor Ierland: Two days later Dad returns from his cigarette hunt. It’s the middle of the night but he gets Malachy and me out of bed. He has the smell of drink on him. He has us stand at attention in the kitchen. We are soldiers. He tells us to promise to die for Ireland.



We will, Dad, we will.



Ook al is zijn vader geen goede vader, Frank houdt van hem. Volwassenen zeggen vaak dat hij op zijn vader lijkt, hij heeft ook ‘the odd manner’. Frank weet niet wat dit betekent, maar het maakt wel dat hij graag bij zijn vader is. Hij vindt het dan ook vreselijk als zijn vader niets van zich laat horen als hij in Engeland is en elke keer gelooft Frank weer dat zijn vader verandert zal zijn en dit keer zijn geld mee zal brengen of op zal sturen.



Als hij wat ouder is besluit hij dat hij er alles aan zal doen om niet zo te worden als zijn vader en niet al zijn geld zal gaan verdrinken in de pub. Zijn ideeën over zijn vader zijn dus verandert, toen hij klein was wilde hij juist wel zijn zoals zijn vader.



4. Het thema van dit verhaal is leven in armoede. Motieven hierbij zijn de liefde van een moeder of vader voor hun kinderen, alcoholisme, dreiging van ziektes, de dood, hoop en eenzaamheid. De hoofdgedachte is volgens mij het beschrijven van de armoede van Ierland. Het is ook goed mogelijk dat Frank McCourt dit boek geschreven heeft om zijn jeugd te verwerken of om aan andere mensen duidelijk te maken hoe het toen was. Hij schrijft over heel veel verschillende aspecten van armoede en hoop. Elke dag weer hopen ze dat zijn vader thuis komt met geld.



5. Ik vind het moeilijk de stijl van het werk te typeren, maar de zinnen zijn kort. Hierdoor is het erg emotioneel. Het zou door een kind geschreven kunnen zijn, als Frank klein is in het boek worden zijn emoties ook zo beschreven. In dit citaat zijn de korte zinnen en het emotionele duidelijk, Frank heeft tyfus en ligt daarom in het ziekenhuis. Daar heeft hij contact met een meisje dat in de kamer naast hem ligt, ze vertellen elkaar gedichten. De zuster verbied dit echter en Frank komt op een andere afdeling te liggen. Hij mist de gesprekken die hij met Patricia door de muur van de kamer heen voerde en vraagt de schoonmaker (Seamus) dan ook telkens hoe het met haar gaat:



He [Seamus] knows about Patricia in two days because she got out of bed to go to the lavatory when she was supposed to use the bedpan and collapsed and died in the lavatory. Seamus is mopping the floor and there are tears on his cheeks and he’s saying, ‘Tis a dirty rotten thing to die in a lavatory when you’re lovely in yourself. She told me she was sorry she had you reciting that poem and getting you shifted from the room, Frankie. She said ‘twas all her fault.



It wasn’t, Seamus.



I know and didn’t I tell her that.

• Angela’s Ashes
• Angela
• Angela's Ashes
• Het As Van Mijn Moeder