Boekverslag : Piet Paaltjens - Snikken En Grimlachjes
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 902 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 902 woorden.
Bibliografie
Derde druk: 1973, Amsterdam
Eerste druk: 1867
Samenvatting
Thematiek
1. Verdriet in de liefde
Bijvoorbeeld het gedicht "Wel menigmaal" op blz. 15:
Wel menigmaal zei de melkboer
Des morgens tot haar meid:
"De stoep is weer nat." Och, hij wist niet
Dat er 's nachts op die stoep was geschreid.
Nu, dat hij en de meid het niet wisten,
Dat was minder; - maar dat zij
Er hoegenaamd niets van vermoedde,
Dat was wel hard voor mij.
2. Vriendschap en het gebrek daaraan
Bijvoorbeeld het gedicht "Op 't hoekje van de Hooigracht" op blz. 13:
Op 't hoekje van de Hooigracht
En van den Nieuwen Rijn,
Daar zwoer hij, dat hij zijn leven lang
Mijn boezemvriend zou zijn.
En halverwegen tusschen
De Vink en de Haagsche Schouw,
Daarbrak hij, zes weken later zoowat,
Den eed van vriendentrouw.
3. De Dood
Bijvoorbeeld het gedicht "Drie Studentjes" op blz.46:
Daar waren een zeven kikkertjes
Al in een groene sloot,
Toen kwam er een boer op klompen aan -
En die trapte ze allemaal dood.
Daar waren eens drie studentjes,
Drie vrienden in lust en in nood;
Ze sprongen zoo moedig de wereld in,
En de wereld - trapte ze dood.
Indeling
Het boekje begint met het gedicht De Bleeke Jongeling uit 1851, over een jongen met liefdesverdriet. In de levensschets voorin het boekstaat dat dit gedicht over François Haverschmidt/Piet Paaltjens zelf gaat.
Daarna wordt het boek gesplitst in drie hoofdstukjes (Immortellen 1850-1852, Tijgerlelies 1851-1853 en Romancen). Deze zijn weer onderverdeeld in diversen kleine gedichtjes met strofen van vier regels. Het rijmschema is ABCB.
In het eerste hoofdstukje zijn de gedichten gewoon genummerd, in het tweede zijn ze opgedragen aan vrouwen (Betsy, Rika, Jacoba en Hedwig) en in het laatste hoofdtukje hebben ze titels en zijn sommigen ook nog genummerd.
In het boekje zit behalve gedrukte tekst ook een bladzijde met tekeningen van François Haverschmidt en een bladzijde waarop een gedicht staat in het originele handschrift van Haverschmidt.
Stijl
Hij heeft een heldere stijl en zijn gedichten zijn goed leesbaar. Het merendeel van de gedichten begint met algemene informatie en eindigt met een grappige/opval-lende clou. De onderwerpen (dood, liefdesverdriet) maken het geheel er echter niet vrolijker op.
Bibliografische gegevens
Omdat François Haverschmidt (1835-1894) opvallend snel liep, werd hij door zijn medestudenten Haas genoemd. 's Middags waren hij en zijn vrienden gewoon te gaan eten in het bierhuis van Vater Müller in de Leidse Breestraat, waarna ze zich onder het zingen van Io vivat en andere studentenliederen naar de kroeg begaven. Als er een feest moest worden georganiseerd, was hij graag van de partij: hij bespeelde dan de Turkse trom of declameerde vrolijke of droevige balladen, terwijl het bierglas tussen de coupletten door regelmatig geheven werd.
Het verhaal gaat dat ze op een van hun uitstapjes in een koffiehuis aan de Grrote Markt in Haarlem een man ontmoetten, die zich voorstelde als Piet Paaltjens. Iedereen begreep onmiddellijk dat dit een verzonnen naam moest zijn. De man nam korte tijd later weer afscheid en verdween definitief uit hun leven, maar de naam Piet Paaltjens bleef Haverschmidt kennelijk bezighouden. In de Leidse studentenal-manak van 1856 - Haverschmidt was toen eenentwintig jaar - publiceerde hij een collectie parodieën van ene Piet Paaltjens, over wie hij vertelde dat deze een bleke student was met holle kaken, die op 9 oktober 1853 op raadselachtige wijze tussen de biljarten op de sociëteit verdwenen zou zijn. Voor ingewijden was het duidelijk dat de zo dichterlijk begaafde Piet Paaltjens alleen in de fantasie van Haverschmidt bestond en dat de gedichten door hem zelf geschreven waren.
Ook in de jaren daarna verscheen er poëzie van Piet Paaltjens in de studentenal-ma-nak en zelfs ging Haverschmidt zover dat hij met verdraaide hand een brief van Paaltjens aan zichzelf schreef.
Tenslotte kwam in 1867 - Haverschmidt was toen al afgestudeerd en werkte als predikant in schiedam - de bundel Snikken en Grimlachjes uit, een verzameling verzen van Piet Paaltjens. De bundel werd ingeleid door François Haverschmidt, aan wie Paaltjens zijn gedichten zou hebben toevertrouwd.
Wie de gedichten in Snikken en Grimlachjes leest, herkent er gemakkelijk enige karaktertrekken van Haverschmidt zelf in: aan de ene kant een grote zwaarmoedig-heid om alles wat in het leven op hem drukte, en aan de andere kant de voortdu-rende neiging om met deze zwaarmoedigheid de spot te drijven. Dat laatste deed hij vooral door zijn trieste gevoelend tot in het lachwekkende te overdrijven en door de meest romantische emoties af te wisselen met de meest nuchtere realiteit, waardoor een vreemde kortsluiting ontstond die humoristisch werkte. Op deze manier slaagde Haverschmidt erin zijn somberheid in bedwang te houden.
In latere jaren, toen het hem niet meer lukte poëzie te schrijven, begon zijn zwaarmoedigheid hem steeds meer te beheersen. In 1894 maakte hij na een lange periode van ups en downs tenslotte een einde aan zijn leven.
Harde feiten
François Haverschmidt (pseudoniem: Piet Paaltjens) wordt te Leeuwar-den geboren op 14 februari 1835. Hij studeerde theologie te Leiden van 1852-1858; werd predikant te Foudgum (bij Dokkum) in 1859; in december 1862 ging hij naar Den Helder en in 1864 naar Schiedam, waar hij tot zijn dood bleef. Als vrijzin-ning predikant in een ortho-doxe gemeente was zijn positie moeilijk. Hij hield vele voorlezingen uit zijn werk voor allerlei verenigingen, waarvan slechts een deel bijeengebracht werd in de bundel Familie en kennissen (eerste druk: 1876).
Hij is één van de belangrijkste Nederlandse romantici.
Eigen Mening
Ik vond het wel leuk om die gedichten te lezen. Het leest heel snel (in tegenstelling tot sommige andere boeken van 'vroeger tijden'). Het is wel een aanrader. De stijl is helder en makkelijk en door de grappige wendingen aan het eind van de meeste gedichten zijn deze ook nog komisch.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen