Boekverslag : Kristien Hemmerechts - Zonder Grenzen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1412 woorden.

Hemmerechts, Kristien, Zonder grenzen. Wolters-Noordhoff, Groningen, 1997 [1ste druk: 1991].



Zonder grenzen gaat over het uiteenvallen van een gezin. Petra en Victor waren getrouwd en hebben een tweeling: Simon en Emilia. Victor verloor bij een verkeersongeval twee vingers, waardoor hij moest stoppen met zijn studie. Hij kwam thuis te zitten en raakte steeds meer in contact met andere vrouwen. Hij krijgt een relatie met Hannah Prat, een zwervende drugsverslaafde. Aan deze relatie komt toch een einde omdat hij zijn gezin hier niet voor wil opgeven. Wat later krijgt hij opnieuw een relatie met Joëlle. Dit is serieuzer dus hij besluit te scheiden van Petra en bij Joëlle in Parijs in te trekken. Ook de tweeling wordt gesplitst; Simon gaat met Victor mee naar Parijs en Emilia blijft bij haar moeder in Brussel. Victor bouwt een nieuw leven op met Joëlle in Parijs, maar Petra blijft naar hem verlangen. Ze belt en schrijft hem vaak over de kleinste dingen die te maken hebben met hun tweeling, zodat ze toch contact met hem blijft houden. Emilia gaat bij Artsen zonder Grenzen werken in Zaïre en ze raakt zwanger van Werner, maar laat het weghalen. Simon is onderwijzer geworden in Blois en heeft zich teruggetrokken in een veilig, burgerlijk bestaan. Petra verongelukt tijdens het skiën. Vanuit vier steeds verschillende perspectieven (Petra, Emilia, Hannah Prat en Victor) wordt verteld wat de echtscheiding van Petra en Victor voor het gezin betekent.



Kristien Hemmerechts wordt op 27 augustus 1955 geboren in Brussel en groeit daar ook op. Na de middelbare school studeert ze Germaanse filologie in Brussel en Leuven. Tijdens haar studie realiseert zij zich hoe weinig werk van vrouwen zij heeft gelezen, dus zij gaat steeds meer van zulke werken lezen. Hierdoor werd zij gestimuleerd om zelf te gaan schrijven. Hemmerechts krijgt in 1981 een dochter en heeft daarna twee zoontjes van enkele maanden oud verloren. Eerst schreef Hemmerechts in het Engels. Ze woonde anderhalf jaar in Groot-Brittannië en ze heeft een Britse echtgenoot. In de bundel First Fictions debuteert Hemmerechts in 1986 met drie Engelse verhalen. In 1987 debuteert zij in België met de roman Een zuil van zout, waarmee ze de 'Driejaarlijkse Prijs voor het Proza van de provincie Brabant' behaalde.

Hemmerechts schrijft veel over haar eigen herinneringen, ervaringen en dromen, maar ook over die van anderen. In Zonder grenzen schrijft zij dat Petra een dood kindje krijgt, die Mattias wordt genoemd. Dit heeft ze zelf ook meegemaakt. In haar werken komen bijna alleen vrouwen voor. In Zonder grenzen is er wel een man in de hoofdrol (Victor). De titel Zonder grenzen slaat terug op het mateloos verlangen van de drie vrouwelijke hoofdpersonages in het boek naar de vervulling van hun leven en het opvullen van het gemis. Er is altijd onrust en verlangen naar onbegrensdheid. Ook de personages doen pogingen om hun grenzen van het menselijk bestaan te overschrijden, vooral in de liefde (relatie tussen Victor en Petra), maar ook in familierelaties, zoals die tussen Petra en Emilia. In het boek wordt het duidelijk waar de grenzen van de hoofdpersonages liggen. Ook gaat Emilia werken bij Artsen zonder Grenzen. Zij wil graag dat heel de wereld verbeterd en dat de grenzen tussen verschillende volken verdwijnen, dat iedereen elkaar helpt en aardig tegen elkaar doet. Zonder grenzen is precies het tegenovergestelde van een huwelijksroman. Het gaat over een scheiding en het leven daarna.

Petra en Emilia wonen in Brussel, Victor, Joëlle en Simon in Parijs. Emilia gaat op reis naar Mexico en ze gaat in Zaïre werken bij Artsen zonder Grenzen. Zij leiden allen een burgerlijk bestaan, terwijl Hannah Prat juist een zwervend bestaan leidt, waarin zij veel in aanraking komt met drugs. De hoofdthema's van Zonder grenzen zijn de menselijke onmacht en het gemis. De machteloosheid van de personages komt tot uiting in hun gebrekkige communicatievormen en -mogelijkheden. Er wordt in Zonder grenzen weinig gepraat, want dat leidt tot misverstanden of wekt gevoelens van onbegrip op. Wel worden de gedachten van de personages beschreven. Victor is twee vingers kwijt en Petra verliest een te vroeg geboren zoon. Ook is er de geestelijke amputatie bij de personages: iedereen mist elkaar, maar er blijft een gevoel van verbondenheid bestaan ondanks de scheiding. Hannah Prat is 'geamputeerd' van de maatschappij, haar leefwijze is anders en past niet bij de burgerlijk-kapitalistische idealen. De voornaamste motieven zijn het huwelijk, ontrouw en scheiding. Het ging allemaal om het huwelijk van Petra en Victor, daarna liep dat uit in een scheiding, doordat Victor ontrouw was. Dat komt later ook nog enkele keren voor. Verder zijn er ook steeds problemen met de kinderen en Petra wordt steeds eenzamer. Petra herinnert zich veel van vroeger. Het gaat kortom om de realiteit waarmee steeds meer mensen te maken krijgen: een scheidingsprocedure. De dingen gaan niet altijd zoals mensen willen dat ze gaan, dat heeft te maken met de menselijke onmacht.

De vertelde tijd is 22 jaar (1968-1990). Het verhaal is discontinu, dus er worden een aantal jaren overgeslagen (bijvoorbeeld de periode tussen 1979 en 1990). De hoofdpersonen uit het boek zijn Petra, Emilia, Hannah Prat en Victor. Petra is een eenzame vrouw, gescheiden van Victor, die eerst met Emilia in Brussel leeft. Als Emilia het huis uit is, gaat ze van hotel naar hotel. Ze verlangt erg naar Victor terug, ze zou willen dat alles weer zo was als vroeger. Emilia is een van de tweeling van Petra en Victor. Zij studeerde geneeskunde en gaat op reis naar Mexico. Na haar studie gaat zij bij Artsen zonder Grenzen werken in Zaïre. Hannah Prat is een drugsverslaafde die met enkele andere drugsvrienden in een kraakpand woont. Zij had een kortstondige relatie met Victor, de man die haar telkens geld gaf om van te leven. Victor was gescheiden van Petra, maar later opnieuw getrouwd met Joëlle. Zij wonen samen met Simon in Parijs en ze krijgen een dochter Marie-France. Victor heeft relaties met andere vrouwen gehad tijdens zijn huwelijk met Petra, maar vooral Hannah Prat blijft hem nog lange tijd bij.

Petra, Victor en Emilia zijn round characters, er worden tijdens het verhaal steeds nieuwe kenmerken verteld. Hannah Prat is een flat character. Over haar worden in de loop van het verhaal geen nieuwe kenmerken verteld. Types zijn Joëlle (tweede vrouw van Victor), Werner (de man van wie Emilia zwanger was) en Robert (de broer van Joëlle, de man die met Emilia naar Mexico ging). Het verhaal is onderverdeeld in negen hoofdstukken die steeds over één van de hoofdpersonages gaan en die zich ook telkens in een ander jaar afspelen. Het is niet chronologisch verteld. Het verhaal is in medias res (begint in het midden). Het begint na de scheiding en daarna wordt verteld hoe de gezinsleden zich verder ontwikkelen. In het eerste hoofdstuk over Petra in de herfst van 1972 komt een flashback voor. Petra vertelt over haar relatie met Victor: hoe het tussen hen begonnen was met een fiets (hij had haar leren fietsen), hoe ze getrouwd waren in 1958, hoe Victor zijn studie geneeskunde zou afmaken, terwijl Petra naar de academie zou gaan. Hieruit wordt duidelijk dat Petra enorm terug verlangt naar toen. Het verhaal is afgerond. Emilia werkt bij Artsen zonder Grenzen in Zaïre, Petra is overleden bij een ski-ongeluk, Simon werkt als onderwijzer in Blois en Victor leeft verder met Joëlle en hun dochter in Parijs. Zes van de negen hoofdstukken zijn in het auctorieel perspectief verteld. Dit wordt enkele keren verbroken door de brieven van Petra en van Victor. De Emilia-hoofdstukken (2-5-8) zijn in het ik-perspectief. Dit is waarschijnlijk omdat zij het meest de ideeën van Hemmerechts verwoordt. Hannah Prat is een symbool voor de opstandig-anarchistische jaren zestig. Via Emilia uit Hemmerechts haar ideeën over ontwikkelingssamenwerking.



Ik vind Zonder grenzen een redelijk ingewikkeld boek, omdat het verhaal niet chronologisch wordt verteld. Ik vond het verhaal daardoor vooral in het begin moeilijk te volgen. Er gebeurt veel, maar die gebeurtenissen zijn niet echt spannend. Ik vind het een saai en sober boek, er gebeurt niets vrolijks en de hoofdpersonages zijn slecht gehumeurd. Petra klaagt constant. Dat vind ik niet interessant om te lezen. Ik vind het wel goed dat 'het gemis van de mensen' steeds terugkomt: de geamputeerde vingers van Victor en het verloren kind van Petra en het gemis van elkaar. Ook vind ik het leuk dat gezinsleden toch met elkaar verbonden blijven ondanks de scheiding. Het verhaal zou waargebeurd kunnen zijn, ik kan me er iets bij voorstellen en dat vind ik fijn om te lezen.
Andere boeken van deze auteur:

Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen