Boekverslag : -- - Mariken Van Nieumeghen
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1782 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 1782 woorden.
1. Zakelijke gegevens
a. Auteur: Niet bekend.
b. Bewerkt en vertaald door: H. Adema.
c. Oudste druk: 1515.
d. Titel: De ware en zeer wonderbaarlijke geschiedenis van Mariken van Nieumeghen die meer dan zeven jaar met de duivel samenwoonde.
e. Uitgever: Taal en Teken.
f. Genre: Mariken van Nieumeghen is een rederijkertekst en een mirakelspel.
2. Verdieping
a. Samenvatting
Hertog Arend van Gelre is door zoon Adolf gevangen gezet te Grave. Mariken (een weeskind) doet het huishouden bij oom Gijsbrecht, een vrome priester. Gijsbrecht stuurt Mariken naar Nijmegen om daar inkopen te gaan doen. Als ze niet voor het donker thuis zou kunnen komen, zou ze bij haar tante de nacht door moeten brengen van haar oom. Nadat ze boodschappen gedaan had, merkt Mariken dat ze niet op tijd thuis meer kon komen en gaat naar haar tante. Haar tante heeft op dat moment ruzie gemaakt met een aantal andere vrouwen over de politiek (ze steunt de jonge hertog Adolf). Als Mariken bij haar aankomt, scheldt haar tante haar uit en noemt Mariken een slet. Mariken loopt helemaal overstuur weg en besluit in het struikgewas buiten de stad te gaan slapen en in haar wanhoop besluit ze zich toe te vertrouwen aan de duivel of aan God, het maakt haar allemaal niet meer uit.
Moenen (de duivel) verschijnt dan en belooft haar de 7 ware kunsten, namelijk retorica, musica, logica, grammatica, geometrie, aritmetica en alchemie, en alle talen van de wereld te leren, als ze met hem meegaat. Ze moet echter wel van haar naam afzien en beloven dat ze nooit meer een kruisteken maakt. Voortaan zal ze Emmeken heten. Mariken stemt in haar verwarring toe.
Moenen en Emmeken gaan dan naar ‘s Hertogenbosch, waar ze enkele dagen doorbrengen. Oom Gijsbrecht is ondertussen ongerust geworden en hij bezoekt haar tante, in de hoop Mariken te vinden. Als Graaf Arend vrij komt, pleegt Mariken’s tante uit woede zelfmoord.
Emmeken en Moenen gaan vervolgens naar Antwerpen en verblijven in herberg 'De Gulden Boom'. Emmeken wordt gevraagd om een refrein voor te dragen aan een stel drinkebroers. Na dit refrein zorgde Moenen ervoor dat er iemand doodgestoken werd in het gedrang, om zo meer zielen voor Lucifer te winnen.
Jarenlang leidden Emmeken en Moenen een zondig leven en sterven veel mensen als gevolg hiervan. Na zeven jaar gaan ze terug naar Nijmegen want Emmeken wil haar familie weer eens zien. Emmeken ziet een wagenspel, hoewel Moenen liever niet wil dat ze ernaar kijkt, omdat hij bang is dat ze spijt krijgt van haar daden.
Het is een wagenspel, waarin de advocaat van Lucifer, Masscheroen, kritiek geeft over Gods rechtvaardigheid en waaruit blijkt dat als een zondaar oprecht berouw toont, zijn zonden (hoe erg ook) vergeven worden.
Emmeken krijgt berouw na het bekijken van dit wagenspel en wil niets meer met Moenen te maken hebben. Moenen wordt woedend en tilt haar boven de toppen van de huizen en gooit haar naar beneden. Emmeken breekt haar botten, maar wordt gevonden door haar oom Gijsbrecht die naar haar toe snelt en haar beschermt tegen de duivel met gebeden.
Emmeken gaat met haar oom weer vroom leven en vraagt om vergiffenis bij alle priesters in en om Nijmegen, maar die durven haar na haar onmenselijke zonden dit niet te schenken.
Ze gaat vervolgens naar de bisschop in Keulen, die hen door verwijst naar de paus in Rome.
Na een zware reis naar Rome besluit de paus als boetedoening haar drie zware ijzeren ringen te laten dragen, die afvallen als God het haar vergeven zou hebben. Mariken wordt non in een klooster in Maastricht, waar haar ringen twee jaar voor haar dood van haar hals en handen zouden afvallen, omdat God het haar vergeven had.
b. Onderzoek van de verhaaltechniek
1. De schrijfstijl
Het boek is geschreven in het oud-Nederlands, het is wel vertaald, maar die versie heb ik niet gelezen. Soms was het moeilijk om bepaalde zinnen te begrijpen omdat niet alle woorden op het moderne taalgebruik lijken.
2. De ruimte
* Tijd
Het speelt zich af rond 1500. De tijd is belangrijk voor het verhaal want in die tijd geloofden men nog sterk in de duivel en de hel.
* Tijdsduur
Mariken leeft 7 jaar bij de duivel. Daarna gaat ze 26 jaar het klooster in en daar sterft ze ook uiteindelijk. De vertelde tijd is ongeveer 33 jaar.
* Tijdsvolgorde
Het verhaal wordt chronologisch verteld en er komen geen flashbacks in voor. In het verhaal wordt gebruik gemaakt van tijdsverdichting want er zitten af en toe grote tijdsprongen in het verhaal.
* Plaats
Het verhaal speelt zich vooral af in Nijmegen, ’s Hertogenbosch, Antwerpen, Keulen, Rome, Venlo en Maastricht.
3. De verhaalfiguren
* Mariken van Nieumegehen
Zij is ongeveer 20 en ziet er aantrekkelijk uit. Ze woont bij haar oom omdat haar moeder is overleden. Ze wonen net buiten Nijmegen in een boerderij. Doordat ze door haar tante wordt uitgescholden wordt ze erg wanhopig en verlaat God. Dan komt ze in aanraking met de duivel (Moenen) waarmee ze zeven jaar samenwoont en veel kwaad sticht. Na zeven jaar krijgt ze spijt en ze toomt berouw. Mariken is makkelijk beïnvloedbaar en geeft zich snel over aan het kwaad. Ze heeft geen eigen wil want pas na zeven jaar bedenkt ze dat ze zich moet bekeren, maar tegen over Moenen is ze machteloos.
Gijsbrecht
De oom van Mariken en heeft haar opgevangen na de dood van zijn zuster. Hij is een bezorgde, diep gelovige priester, die Mariken in haar tijden van nood bijstaat. Hij beoefent de zwarte kunst waarmee hij de duivel te pakken kan krijgen. Hij maakt met haar de reis naar Keulen en Rome. Hij is een vlak karakter
Moenen
Moenen is een kwaadaardige, moordlustige, wraakzuchtige, geleerde duivel die Mariken probeert te beïnvloeden. Hij heeft één oog (een gebrek waaraan je kan zien dat het de duivel is). Hij zet mensen aan tot moord en vermoord bijna Mariken aan het eind van verhaal. Hij is een vlak karakter.
De tante van Mariken
De tante van Mariken is een onredelijk, gemeen en ze heeft zich zelf niet meer onder controle. Ze drijft Mariken tot wanhoop en daardoor heeft ze Mariken aangezet heeft tot het samenleven met de duivel. Ze pleegt zelfmoord om politieke redenen. Ze is een vlak karakter.
4. De situaties
* Hoe heer Gijsbrecht zijn nichtje naar Nijmegen stuurt.
* Hoe Mariken door haar tante wordt toegesproken.
* Hoe Mariken bij haar tante en uit Nijmegen vertrok.
* Hoe Emmeken en Moenen naar Antwerpen reisden en daar veel kwaad aanrichtten.
* Hoe Emmeken over haar leven denkt.
* Hoe Emmeken en Moenen naar Nijmegen reisden.
* Hoe Emmeken naar het spel bleef staan luisteren en haar zonden begon te overdenken.
* Hoe Moenen Emmeken naar beneden smeet en hoe ze haar oom weer zag.
* Hoe heer Gijsbrecht naar Keulen reist samen met zijn nichtje.
* Hoe Emmeken en haar oom naar Rome reisden.
* Hoe Emmeken bij de paus biechtte.
* Hoe Emmeken uit Rome vertrok.
* Hoe Emmeken non werd in het klooster van de zeer bekeerde zondaressen in Maastricht.
* Hoe de engel, gestuurd door god, Emmekens ringen afdeed.
5. De vertelwijze
Er is sprake van veel dialoog. Het verhaal is in de verleden tijd geschreven. De dialogen worden afgewisseld met stukjes die de schrijver aan de lezer vertelt. De oorspronkelijke tekst is grotendeels in dichtvorm, met monologen en dialogen.
c. Op zoek naar de thematiek
1. De hoofdgedachte is dat er voor de berouwvolle zondaar, door de bemiddelende rol van Maria, altijd vergeving mogelijk is. Al is de mens nog zo diep gevallen, door oprecht berouw en boete kan hij/zij gerechtvaardigd worden voor God. Ook is van belang welke invloed de duivel op de mens heeft.
2. Motieven
* Omgang met de duivel.
* Mariaverering. Als Mariken haar naam moet veranderen, staat ze erop dat ze de initiaal van Maria mag behouden. Maria staat voor het goede in de wereld. Iemand die haar naam draagt of noemt krijgt een beetje van haar goede kracht. Ook het kruisteken geeft een goede kracht. Deze twee behoeden Mariken en Oom Ghijsbrecht voor de helle vuren.
* Het ringen-wonder als symbool voor de vergeving.
* Wonder of mirakel als teken van vergiffenis.
* Wagenspel. Het wagenspel van Masscheroen stelt een rechtszitting voor met God als rechter, de duivel Masscheroen en Maria. Het is de aanleiding tot Marikens bekering.
* De strijd tussen God en de duivel om de menselijke ziel, dit wordt getoond in de wederwaardigheden van Mariken.
3. Titelverklaring
De titel is: De ware en zeer wonderbaarlijke geschiedenis van Mariken van Nieumeghen die meer dan zeven jaar met de duivel samenwoonde. Dit geeft een zeer korte samenvatting van wat er in het boek gebeurt.
d. Plaats in de literatuurgeschiedenis
1. Het werk is voor het eerst gepubliceerd in 1515.
2. Het verhaal is geschreven in de overgangstijd van de Middeleeuwen naar de renaissance. De schrijver is onbekend, maar waarschijnlijk is het verhaal geschreven door een Antwerpse rederijker, want het is geschreven in een brabants taalgenbruik met vlaamse accenten. Bovendien schijnt de schrijver bekend te zijn met de situatie in Antwerpen, want hij zinspeelt op het devies van de Antwerpse rederijkerskamer, de Violiere, en hij is onbekend met de topografische situatie rond Nijmegen.
3. De tijd waarin het boek geschreven was, was in de middeleeuwen, waarin overal in Europa het geloof aan heksen om zich heen greep en dat is in Mariken van Nieumeghen duidelijk te merken.
4. Dit verhaal is erg typerend voor de tijd waarin het zich afspeelt, het speelde zich af in de middeleeuwen en in die tijd speelde de duivel een belangrijke rol, in het verhaal speelt de duivel ook een hele belangrijke rol. Ook heeft het stuk kenmerken van de renaissance, de zucht naar kennis en wetenschap.
3. Beoordeling.
a. Eigen mening
Het boek sprak mij wel aan, want het onderwerp vond ik boeiend. Waarschijnlijk omdat ik nooit dit soort boeken lees en het verhaal ook niet te lang was. De opbouw was goed, het verhaal werd chronologisch verteld en dus was het goed te begrijpen. Het taalgebruik was in het oud-Nederlands geschreven, soms was dat moeilijk te begrijpen. Ik zou het boek wel aan iemand anders aanraden omdat er wel een boeiende boodschap in verwerkt zit.
b. Verschillen tussen de film en het boek
* De film bestaat alleen uit enkele hoogtepunten, in het boek staat alles veel uitgebreider verteld, sommige scènes zijn zelfs weggelaten in de film.
* In het boek vertellen ze dat Mariken na het bezoek bij haar tante een schuilplaats in de bosjes zoekt, terwijl ze in de film tegen de stadsmuur gaat zitten.
* Ook is het boek een toneelstuk met een vast podium, bij de film gaan ze naar allerlei plaatsen, en blijven ze niet op 1 plek waar ze het decor veranderen.
c. Overeenkomsten tussen de film en het boek
* In de film en in het boek had Moenen maar 1 oog,
* ging haar moeder dood, was haar oom priester,
* was Mariken een mooi meisje,
* moest ze precies dezelfde boodschappen doen en
* werd haar tante erg kwaad op haar en begon haar uit te schelden.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen