DE BEGINGEGEVENS
Titel: ANONIEM; Mariken
van Nieumegen, vertaald door H. Adema, Amsterdam, 4e druk 1990, 1e druk
1982.
Titelverklaring: De
titel, Mariken van Nieumegen, verwijst naar de hoofdpersoon van het verhaal
Genre: Mariken van Nieumegen
is een mirakelspel
Motto: Het boek
heeft geen motto
Omvang: Het boek
telt 63 bladzijden en 13 hoofdstukken.
Uiterlijk: Op de
voorkant staat Mariken samen met Moenen afgebeeld.
De auteur: De naam
van de auteur is niet bekend, maar waarschijnlijk was dit een Antwerpse
rederijker.
Mijn lectuur: Ik
heb dit boek verplicht in de klas gelezen.
HET VERHAAL
Mariken woont bij
haar oom en ze moet van hem boodschappen doen in Nijmegen. Omdat ze
waarschijnlijk niet thuis zal kunnen keren voordat het donker is vertelt haar
oom haar dat ze voor één nachtje wel bij haar tante in Nijmegen slapen. Als
Mariken op weg is heeft haar oom een naar voorgevoel.
Het verhaal komt op
gang als Mariken al haar boodschappen heeft gedaan en bemerkt dat het al donker
is dus zij klopt bij haar tante aan voor onderdak. Hier wordt zij, ten
onrechte, uitgescholden voor alles wat lelijk is. Mariken heeft zo'n emotionele
klap gekregen van de scheldpartij dat zij de duivel verzoekt te komen, met
uitspraken als:"Het maakt mij niks meer uit of nou God of de duivel tot
mij komt". De duivel in de vorm van Moenen, met een oog (duivels konden
nooit een perfecte menselijke gedaante aannemen), komt naar Mariken en hoewel
zij doorheeft dat hij de duivel is laat zij zich verlijden door de zeven vrije
kunsten. Zo verkoopt zij haar ziel aan de duivel. Zij heet nu Emmeken en niet
Mariken, omdat dat teveel op Maria lijkt. Ook mag zij geen kruistekens maken.
Mariken stemt hiermee in en gaat op pad met Moenen.
De spanning luwt nu
en Mariken leeft 6 jaar samen met de duivel in een herberg. Het knappe
voorkomen van Emmeken weet veel mannen te verleiden die daarna
"verongelukken". Vele mensen sterven door Emmekens toedoen en zij
komt tot inzien dat zij fout leeft.
Emmeken wil haar
oom weer zijn en gaat met grote tegenzin van Moenen, met hem terug naar
Nijmegen. In Nijmegen is het marktdag en er wordt het toneelstuk Mascheroen (de
advocaat van de duivel) opgevoerd. Emmeken wil gaan kijken, maar Moenen vindt
dit niet goed omdat hij bang is dat zij tot inkeer komt. Na aanhouden van
Emmeken geeft Moenen uiteindelijk toe.
Nu stijgt de
spanning, omdat Emmeken tot bezinning komt door het toneelspel. In dit
toneelspel vertelde Mascheroen dat als de mensen, wat ze ook gedaan hadden,
werkelijk berouw toonden, ze via Maria altijd in de hemel kwamen. Mascheroen
vond dat dit ook voor Duivels moest gelden. Mariken beseft dat zij fout is
geweest en omdat ze altijd tot Maria heeft blijven bidden, wil ze afstand doen
van haar relatie met de duivel.
Nu is het hoogtepunt
van het verhaal, Moenen neemt Emmeken mee in het luchtruim hoger dan enig ander
mens in die tijd ooit geweest was en Moenen laat haar naar benenden vallen. Als
zij op de grond ligt ziet haar oom haar hij denkt dat ze dood is, maar door een
godswonder blijkt Emmeken nog te leven.
Emmeken verteld aan
haar oom wat er allemaal is gebeurd en Mariken gaat naar priesters en
bischoppen om om vergiffenis te vragen, maar al deze geestelijken kunnen
Mariken niet helpen, omdat haar zonde te groot is om door hun vergeven te
worden. Er is er slechts één die misschien kan helpen, de paus.
De paus denkt na
over haar zonden en komt tot het volgende. Mariken krijgt drie metalen ringen,
om haar hals en om haar polsen. Deze ringen zijn zo sterk dat het door toedoen
van God zou moeten zijn om ze eraf te laten gaan. Mariken gaat in Maastricht in
een klooster voor bekeerde zondaressen om boete te doen. Ze leeft daar in
dienst van god, die op een dag een engel stuurt om Mariken van haar ringen te
bevrijden. Zo blijkt maar dat God zijn barmhartigheid niemand wordt onthouden
die tijdens zijn leven werkelijk berouw heeft over zijn begane zonden. Een mooi
gesloten einde.
DE ANALYSE
De personen:
-Mariken van Nieumegen:
Ze is een zeer braaf en godsdienstig meisje, hoewel zeker niet dom zoals blijkt
uit stukken van het verhaal, ze is dan ook erg geschokt als ze door haar tante
verrot gescholden wordt en ze richt zich hierdoor tot de duivel.
Deze duivel, Moenen
veranderd haar leven compleet ze is nu niet meer het brave meisje maar iemand
die in samenwerking met Moenen dood en verderf zaait.
Ze toont na 7 jaar
met de duivel echter berouw en haar zonden worden haar uiteindelijk door god
vergeven.
-Moenen: Hij is een
duivel, een afgezant van Lucifer, de opperduivel. Als Mariken door haar tante
is uitgescholden is Mariken een makkelijke prooi voor hem. Met behulp van
Mariken sticht hij veel onheil. Als Mariken inziet dat ze verkeerd leeft
probeert Moenen ook Mariken te vermoorden. Door een wonder van God faalt deze
kwade opzet.
-De oom van
Mariken: Hij is priester en kent enige magie. Mariken woont bij hem en hij
houdt zielsveel van haar. Als Mariken vertrekt heeft hij een naar voorgevoel,
hij ziet haar zeven jaar niet meer en dan als Mariken tot inkeer is gekomen
help hij haar vergiffenis te krijgen.
Het verhaal speelt
zich af in de gewone kringen van de Middeleeuwen, zoals bijvoorbeeld in
herbergen.
In het boek is een
chronologisch tijdsverloop het begin staat uitgebreid beschreven, de periode
dat Mariken samenleeft met de duivel is versneld weergegeven. Er zijn geen
flash-backs of iets dergelijks.
Het verhaal speelt
zich in het begin in en rond de omgeving van Nijmegen af, hierna in een herberg
in Antwerpen, dan weer in Nijmegen en tot slot in Maastricht.
Het verhaal wordt
gevolgd door de ogen van de verteller, wat vrij logisch is aangezien het een
mirakelspel is
Het thema van het
verhaal is vertrouwen op de juiste personen (Maria). Ook is het thema de fouten
van mensen laten zien, zoals de tante die Mariken uitscheld en de mannen in de
herberg die allemaal graag geld willen of zich makkelijk laten verlijden door
Mariken en die daardoor de dood vinden.
Het verhaal is
fictie dit blijkt duidelijk uit de ongelofelijke dingen die gebeuren.
Het oorspronkelijke
taalgebruik van de schrijver is Oud-Nederlands, maar wij lazen een versie die
vertaald is in het moderne Nederlands.
Er is in het
verhaal geen sprake van humor, vind ik, hoewel misschien het gedicht/lied dat
Mariken in de herberg voordraagt als grappig kan worden beschouwen.
In het boek zit
niet echt een bepaalde structuur alles gebeurd gewoon in de normale volgorde.
De motieven van het
boek zijn: berouw tonen, mensen die door toedoen van andere mensen sterven en
vertrouwen op god.
LITERATUURMETER
A. Het onderwerp
van het verhaal, Mariken van Nieumegen, is een goed onderwerp, omdat er veel
met Mariken gebeurt en daarom is het een goed onderwerp om over te schrijven.
Het is wel een onderwerp dat over geloof handelt en dit verdrukt het verhaal,
dit vind ik minder goed. Voor dit facet een 6.5.
B. Over de
vertelstijl van de oorspronkelijke kan ik weinig vertellen, maar de vertaalde
versie is volgens mij een beetje blijven hangen tussen het oude en het nieuwe
Nederlands. Het taalgebruik is een beetje ouderwets, maar het boek is ook niet
echt vrij vertaald. Het boek leest niet echt lekker dus voor dit onderdeel een
6.
C. Het thema van
het verhaal is goed, als je in dingen als duivels geloofd. Je zou dan
waarschijnlijk door het boek beter gaan leven. Nu gaat dit niet meer op en ook
de bedoeling van de schrijver, laten zien dat Maria bij echt berouw vergiffenis
toont, heeft weinig zin meer in het heden. De bedoeling om mensen beter te
laten leven is op zich goed. Voor dit onderdeel een 6.5.
D. De herkenbaaeid
van de personen is niet echt goed. Ik zou niet kunnen vertellen wat voor een
soort karakter Mariken nou heeft. Hierdoor leef je niet mee met het verhaal en
de personen en dit is niet zo goed. Voor dit onderdeel een 5.
E. Het boek is echt
niet voor mijn gevoel gaan leven. Ik werd niet bang dat in een hopeloos
ogenblik de duivel mij over zou nemen. Het boek is geschreven met de bedoeling
mensen te leren ove Maria en de duivel, maar tegenwoordig kan dit niet goed en
hierdoor is het boek niet voor mijn gevoel gaan leven. Een 5.
Het totaal cijfer
is een 5.8
|