Boekverslag : Joost Zwagerman - Tomaatsj
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2135 woorden.
De taal ervan is Nederlands en het aantal woorden bedraagt 2135 woorden.
Samenvatting
Joost Zwagerman
De Bijenkorf - Amsterdam
1e druk: 1996
Uitgegeven ter gelegenheid van De Literaire Boekenmaand, gehouden in maart 1996 in de Bijenkorf Boekhandels.
De auteur
Johannes Jacobus Willebrordus Zwagerman (Joost Zwagerman) is op 18 november 1963 in Alkmaar geboren als zoon van een onderwijzer en een onderwijzeres. Zijn ouders waren katholiek, maar ze hebben hem het geloof niet opgedrongen. Op z'n negende was Zwagerman al bezig met het maken van een tijdschriftje, dat hij de Zwagergids noemde.
Zwagerman ging naar het atheneum, maar na enige tijd maakte hij de overstap naar de havo. Na de havo ging Joost Zwagerman in 1981 naar de pedagogische academie. In 1984 begint Zwagerman de studie Nederlandse taal en letterkunde aan de universiteit van Amsterdam. Tijdens zijn studietijd verschenen al zijn eerste boeken. In 1988 breekt Joost zijn studie af en gaat een cursus creatief schrijven volgen onder leiding van de auteur Oek de Jong. In 1984 verschijnen zijn eerste artikelen en interviews in kleine literaire tijdschriften. Vanaf 1985 schrijft Zwagerman recensies en andere bijdragen voor Vrij Nederland, HP de tijd en de volkskrant en later ook voor jongerenbladen zoals Primeur. Van 1988 tot 1990 is Zwagerman redacteur van het literair tijdschrift De held. De eerste gedichten van Zwagerman zijn gepubliceerd in tijdschriften als Tirade en Maatstaf. In 1986 debuteert Zwagerman als romanschrijver met het boek De houdgreep.
Zwagerman heeft 6 romans gepubliceerd:
- De Houdgreep - 1986 (Een boek dat zich afspeelt in Media-land)
- Gimmick - 1989 (Een boek over de kunstwereld, speelt zich af in het Amsterdamse uitgaansleven)
- Vals licht - 1991 (Een boek waarin een jongen verliefd wordt op een prostituee)
- De Buitenvrouw – 1994 (Over de relatie tussen een leraar Nederlands en een Surinaamse gymlerares)
- Chaos en rumoer - 1997 (Over een sullige schrijver die meent zijn personen en probleem te herkennen in het nieuwe boek van een collega-schrijver)
- Het Jongensmeisje – 1998 (Een verhalenbundel met 11 veelzijdige verhalen)
In deze boeken draait het vaak om een liefdesverhouding die geen stand houdt. Een terugkerend thema in zijn boeken is dan ook de onmogelijke liefde. Een ander thema dat je in al Zwagermans boeken terug vindt is het afsluiten en vervreemden van de buitenwereld.
Korte samenvatting
Tomaatsj is het verhaal van een aparte, misschien wel neurotische man genaamd Joris Veldt en zijn vrouw. Joris is een vreemde vogel, hij beweert dat hij niemand iets te bieden heeft en hij is geobsedeerd door de dood. Hij fantaseert vaak over hoe het zou zijn als hij dood was, of er dan wel iemand zou treuren. Met deze verhalen heeft hij vaak zijn ouders en later Anneke lastig gevallen. Anneke lijkt zich niet te storen aan de vreemde verhalen van Joris.
Wel heeft Anneke maar 1 grote wens en dat is het krijgen van een kind. Joris is hier aanvankelijk niet zo voor, maar Anneke vergeet een paar keer zorgvuldig de pil en wordt zwanger. Na twee maanden zwangerschap ligt ze Joris hierover in. Joris is eerst verbijsterd en ontredderd, daarna begint hij langzaam te wennen aan zijn nieuwe rol als vader. Hij gaat mee naar het Verwachtingscentrum en op het laatst voelt hij zo met Anneke mee dat hij zelfs ook weeën krijgt. Ze zijn echt samen zwanger. Uiteindelijk krijgen ze een jongetje Thomas.
Literaire stroming
De schrijver van Tomaatsj, Joost Zwagerman behoort tot de zogehete ‘Generatie Nix’. De term ‘Generatie Nix’ is ontleend aan de roman Generation X van de Canadees -Amerikaanse auteur Douglas Coupland. ‘Generatie Nix’ werd in de vroege jaren ’90 de term voor een groep jonge schrijvers die het levensgevoel van de huidige jonge volwassenen zouden verwoorden: zij die geboren zijn in de jaren ’60 en dus uitsluitend welvaart hebben gekend, en die zich slechts lijken te interesseren voor sex, drank, drugs en house, en alle traditionele ‘burgerlijke’ normen en waarden verwerpen. Joost Zwagerman is niet de zuiverste vertegenwoordiger van ‘Generatie Nix’ (zoals bij voor beeld Ronald Giphart), maar hij hoort wel degelijk bij deze stroming.
Verwerkingsopdrachten
Bij de allereerst echo van hun zoon, vind Joris dat ze nu toch echt een naam voor het kleine kind moeten gaan bedenken. Maar Anneke was daar al op voorbereid. Op de achter kant van een bankafschrift had ze al een hele lijst jongensnamen uitgeschreven. Anneke zat erbij te glunderen toen ze het voorlas, maar bij Joris lagen ze allemaal niet zo goed in het gehoor. Hij stelde voor om het kind Joris Jr. te noemen, maar daar was Anneke het weer helemaal niet mee eens. Joris’ tweede optie was Walter, maar dat vond Anneke te Duits klinken. Joris’ derde suggestie was Thomas. Daar wilde Anneke wel even over nadenken.
Later die dag zei ze: ‘Ken jij The Unbearable Lightness of Being, ik bedoel de film? Met Juliette Binoche? Dat was toch eigenlijk heel curieus: een Franse actrice speelt in een Engelstalige film een Tsjechische vrouw. Je kreeg toen echt een zeldzaam accent te horen. Zij heet Theresa in de film en haar man heet Thomas. Dat spreekt ze dus uit op z’n Frans-Engels-Tsjechisch. Zoiets als Tomaatsj.’
En op dat moment waren Anneke en Joris het eens geworden hoe ze kun kind zouden noemen. Thomas. Eventueel uit te spreken als Tomaatsj.
Daar komt de titel van dit boek dus vandaan. Daar had ik zelf nooit aan gedacht als ik deze uitleg niet had gehad, dus de titel is niet geheel letterlijk. (opdracht 3- 2pnt.)
Dit boek is niet geschreven in de volgorde waarin de gebeurtenissen plaatsvonden. Het is dus een a-chronologisch boek. Het eerste hoofdstuk gaat over de ontmoeting tussen Joris en Anneke tot het moment dat Anneke aan Joris vertelt dat ze zwanger is. Het tweede hoofdstuk gaat over de jeugd van Joris, over hoe moeilijk hij geweest moest zijn voor zijn ouders en dit is dus eerder in de tijd gebeurd. Hoofdstuk drie gaat over de zwangerschap van Anneke en is dus eigenlijk het vervolg op hoofdstuk 1. Hoofdstuk vier kijkt vervolgens weer terug naar Joris’ leven.Het gaat over zijn zelfmoordneigingen tijdens zijn puberteit en tijdens zijn studentenperiode. Hoofdstuk vijf gaat over het einde van de zwangerschap en is dus het vervolg op hoofdstuk een en hoofdstuk drie. In dit hoofdstuk zit weer een flashback verwerkt, Joris denkt namelijk terug aan keren dat hij weeen kreeg. Hoofdstuk zes is, zoals wel te verwachten, weer een deel van Joris’ leven. Dit keer vertelt hij ho!
e het er thuis aan toe ging vroeger. Hoofdstuk zeven gaat over de bevalling en is het laatste hoofdstuk van het boek.
De hoofdstukken een, drie, vijf en zeven vormen dus het verhaal van Joris en Anneke en dan vooral de zwangerschap van Anneke.Deze hoofdstukken hebben dan ook het chronologisch beschrijven van de gebeurtenissen rond de zwangerschap van Anneke als functie. De hoofdstukken twee, vier en zes gaan over het leven van Joris, de functie van deze hoofdstukken is meer inzicht krijgen in het gedrag en de opvattingen van Joris die je in de hoofdstukken over de zwangerschap terug ziet. Door hem vanaf zijn jeugd tot het moment dat hij Anneke leert kennen te beschrijven, weet je iets over zijn achtergrond en kan je dus begrijpen waarom Joris zich een beetje neurotisch gedraagt tijdens de zwangerschapshoofdstukken. (opdracht 9- 3 pnt.)
De enige echte hoofdpersoon in dit boek is Joris. Anneke is eigenlijk maar een bijpersoon, omdat zij niet genoemd wordt in de helft van het boek, namelijk de hoofdstukken over het leven van Joris.
Joris zou ik kunnen omschrijven als neurotisch. Volgens het woordenboek betekent neurotisch: lichamelijk lijden, door psychische oorzaken veroorzaakt. Dit is duidelijk het geval wanneer Joris ook weeën krijgt, terwijl dit op natuurlijke wijze niet bij een man voor komt. Joris heeft ook weeën, omdat hij zich heel erg druk maakt over de geboorte van het kind. Hij heeft het idee dat hij niet geschikt is voor het vaderschap, dat hij zijn kind niets te bieden heeft. Zelf denkt hij dat de weeën een goed teken zijn, hij heeft namelijk in het verwachtingscentrum in een boek voor aanstaande vaders gelezen dat niet alleen de vrouw zwanger is, maar dat je samen zwanger bent. Er stond in dat je als aanstaande vader zo veel mogelijk mee moet leven met je vrouw.
In het Grote Lijsters Dossier 1999 staat dat een neurotische houding een soort autistische houding tegenover de buitenwereld is. Dit zou dus inhouden dat Joris een beetje vreemd van de buitenwereld is en dat is ook het geval, zoals blijkt uit het feit dat hij geen enkele baan langer dan hooguit twee jaar vol kan houden. Hij kan gewoon niet met de mensen werken en de mensen niet met hem. De meest essentiële informatie over zichzelf vindt hij dat hij niets te bieden heeft en deze informatie geeft hij dan ook aan iedereen die hij ontmoet. Zo’n houding vinden niet veel mensen aantrekkelijk, dus kent hij weinig mensen en raakt hij ook op deze manier van de buitenwereld vervreemd. Joris is erg onzeker, vindt zichzelf nutteloos en denkt dat mensen niet zullen treuren als hij komt te overlijden. (opdracht 22- 2 pnt.)
Ik vind Joris in zijn hele verschijning een opmerkelijk figuur, maar er zijn een aantal dingen die ik wel erg vreemd vind. Zoals al eerder genoemd stelt Joris zichzelf voor met zijn naam, eventueel zijn leeftijd en daarna meld hij dat hij niets te bieden heeft. Dat vindt hij de meest essentiële informatie over zichzelf. Dat vind ik raar, ik ben van mening dat ieder mens iets te bieden heeft, dus ook hij.
Verder vind ik Joris’ ideeën over de dood erg opmerkelijk. Al van jongs af aan werd hij in beslag genomen door fantasieën over het verdriet van mensen nadat een dierbare was doodgegaan. Op zich kan ik me voorstellen dat Joris door middel van deze fantasie te vertellen, merkt dat mensen wel verdriet zullen hebben als hij dood gaat en dat ze dus iets om hem geven. En aangezien Joris vrij onzeker is, heeft hij deze bevestiging nodig. Maar om zo vaak met dit onderwerp bezig te zijn, gaat wel erg ver volgens mij.
Het alleropmerkelijkste vond ik dat Joris ook de weeën van Anneke meent te voelen. In plaats van dat hij de verloskundige belt voor Anneke, moest Anneke dat nu voor hem doen.
(opdracht 58- 1 pnt.)
Als geen ander weet Joost zwagerman hoe het is als lezers je werk als autobiografisch opvatten: hij wordt zelf met zijn hoofdpersoon vergeleken of anderen menen zich in zijn personages te herkennen. Ik denk dat Tomaatsj gedeeltelijk autobiografisch is, omdat het gaat over een zwangerschap en (aanstaand) vaderschap en Joost Zwagerman is zelf in 1995 vader geworden. Het boek kwam in 1996 uit. Ik denk dat Zwagerman zijn ervaringen met de zwangerschap om heeft gezet in dit boek.
‘In de loop van de weken wikkelde het besef vader te worden zich als een python om mijn nek en middenrif.’ (blz.9)
‘Om eerlijk te zijn voelde ik zelf ook niets voor abortus.Ondanks alles was het vertederend om te bedenken dat mijn nakomeling lag te dobberen in het vruchtwater van Annekes compacte chill out room.’ (blz.9)
‘Het stemde alleen moedeloos dat iedere man als een dweil het verwachtingscentrum verliet. Telkens als ik een nadere man zag, beet ik op mijn lip van schrik. Liep ik er ook zo bij?’ (blz.19)
Dit zijn enkele voorbeelden uit het boek waaruit blijkt hoe Joris zich voelt over zijn aanstaand vaderschap. Het zou makkelijk kunnen zijn dat Zwagerman dezelfde gevoelens had en deze in naam van Joris op papier heeft gezet.
Het gedeelte van het boek dat gaat over het leven van Joris is denk ik niet autobiografisch, Joost Zwagerman is zeker niet wereldvreemd en neurotisch. (opdracht 108- 2pnt.)
Mijn mening
Ik vond Tomaatsj een leuk boek om te lezen. Het taalgebruik was makkelijk en doordat het in de ik-personage geschreven is, kan je je vrij gemakkelijk inleven in het doen en laten van de hoofdpersoon (Joris).Dat kan ik altijd waarderen in een boek. Nu heb ik de verwachtingen, spanningen en emoties van een man tijdens de zwangerschap gelezen en ik kan er nu nog geen vrouwelijke kijk uit ervaring op geven, maar ik weet wel zeker dat ik het ooit nog eens wil ervaren. Ik wil ooit ook kinderen en ik ben benieuwd naar de verwachtingen, spanningen en emoties die ik dan meemaak. Dit boek heeft me daar eigenlijk alleen maar meer nieuwsgierig naar gemaakt.
Joris vond ik een opmerkelijke persoonlijkheid, mede doordat hij neurotisch is. Neurotisch op de twee manieren: dat hij net als zijn vrouw door zijn spanningen ook weeën krijgt en dat hij zich afzondert van de buitenwereld. Zelf ben ik altijd erg bezig met de buitenwereld, ik maak graag contacten, ik doe graag veel met anderen en ik zie graag veel van de wereld en daardoor was het moeilijk om te lezen hoe iemand die het tegenovergestelde is, zich voelt. Maar ik vond dat wel leuk om te lezen, er bestaan echt van die mensen op de wereld en misschien dat ik ze zoiets beter kan leren begrijpen.
Home - Contact - Over - ZoekBoekverslag op uw site - Onze Boekverslagen - Boekverslag toevoegen